PVV en sociaal werk

Dat was nog eens een spectaculaire kop, op de cover van het januarinummer van Zorg + Welzijn: ‘Werkt de sociaal werker ook voor de PVV- stemmer?’ 

Wat krijgen we nou? Een pleidooi om bij de uitvoering van sociaal werk eerst te vragen naar iemands partijpolitieke overtuiging? Of zelfs een pleidooi voor een cordon sanitaire, waarbij PVV-stemmers worden buitengesloten van sociaal werk?

Gelukkig was het antwoord van onderzoeker Marcel Spierts – aan wie Z+W de vraag voorlegde – heel wat minder ‘knettergek’ (om de blonde leider maar te citeren) dan de cover deed vermoeden. Spierts wees op een lange traditie in het sociaal werk van: discussies aangaan, meningen laten botsen, onderdrukte geluiden laten klinken. ‘Daar hoort de PVV-stemmer dus ook bij,’ zo zei Spierts onder meer. Dat antwoord gaat naar mijn smaak nog te veel mee in de suggestieve vraag. Immers: waarom zou je bij het bepalen van het bereik van sociaal werk überhaupt letten op stemgedrag?

Gebruik het etiket PVV-stemmer niet

Mijn buurman van 68 is heel actief in de wijk en ik weet bijna zeker dat hij PVV stemt. Onder zijn mede-PVV-stemmers zitten verder belezen eurosceptici, mensen die zich boos maken over de afbraak van de verzorgingsstaat, mensen die verbitterd zijn omdat ze nergens betaald werk kunnen vinden. En ja, ook mensen die in de Islam de baarlijke duivel zien, een muur rond het land willen bouwen en een hekel hebben aan democratie.

De kunst is om op die waaier van emoties en standpunten juist niet het etiket PVV-stemmer te plakken. Dat is wel eens een kunstje in het wijkpanel waar mijn buurman lid van is. Gelukkig beseft iedereen daar: buurman en zijn maten in de PVV-hoek drijven is wel het laatste wat je moet doen. Dan plak je een etiket en neem je hen en de problemen die ze aankaarten verder niet serieus. Sterker nog: je drijft ze daarmee in de armen van extreem rechts.

Dialoog: elkaars zienswijze leren kennen

Elders op deze site beschrijft Sylvia de Goede hoe ze voor haar werk (bewoners leren zelf hun buurthuis te beheren) de dialoogmethode gebruikt, gebaseerd op de Appreciative Inquiry. ‘De gespreksregels zijn: luisteren, open vragen stellen en je eigen oordeel voor je houden. […] Door de dialoog op deze wijze te voeren leren we elkaar en elkaars zienswijze beter kennen, kan er meer begrip ontstaan voor de ander en kunnen we ook leren van elkaar.’

’Is sociaal werk er ook voor mensen die zich in de letterlijke zin van het woord ‘onsociaal’ gedragen?

Klinkt wijs, maar is het niet veel te soft? Immers: wat doe je dan met die haat tegen migranten en ‘de elite’? Waarschijnlijk was dat de ‘vraag achter de vraag’ van Z+W: is sociaal werk er ook voor mensen die zich in de letterlijke zin van het woord ‘onsociaal’ gedragen? Voor mensen die een inclusieve samenleving afwijzen, haat prediken, geen respect hebben voor diversiteit of zelfs geweld verheerlijken?

Ik vermoed dat zelfs Sylvia de Goede daar een grens trekt en de haatzaaier aanspreekt of uit de dialoog schopt. Maar: door zich tegen de opvattingen en uitlatingen te keren en niet door naar een partijpolitieke voorkeur te vragen. Misschien is de boze witte man wel bij uitstek een potentiële klant van het sociaal werk. Daar valt een wereld te winnen.

Nico de Boer is zelfstandig onderzoeker en auteur op het gebied van welzijnswerk en wijkgericht werken.