Platform voor buurtontwikkeling

Krachtpunten in de wijk

Meer eigenwaarde en onderlinge acceptatie
Publicatie
afbeelding van Platform31  
15 oktober 2020
gebalde vuisten in de lucht, kracht uitstralen

Wijkinitiatieven die krachten uit de buurt samenbrengen, hebben in korte tijd en met weinig middelen al veel maatschappelijke waarde gecreëerd, blijkt uit een verkenning van Impuls werkplaats van het Radboudumc. Wat is er nodig om dit te blijven doen?

Wat hebben wijkbewoners voor baat bij een plek in de wijk, zoals buurtsteunpunten en wijkateliers, waar zij terecht kunnen met hun vragen, anderen kunnen ontmoeten en samen met anderen activiteiten kunnen ondernemen? En wat zijn de belangrijke voorwaarden om krachtpunten in de wijk goed te laten functioneren? Impuls Werkplaats onderzocht vijf wijkinitiatieven en ziet dat deze ‘samenredzaamheid’ ondersteunen, juist wijkbewoners met een kwetsbaarheid hebben daar veel baat bij.

Corona als katalysator

Die vragen zijn des te indringender nu de Corona-crisis de druk op de wijken, met name die met relatief veel inwoners met een zwakkere sociaaleconomische positie, verder lijkt te vergroten. Een crisis die niet alleen als een vergrootglas bestaande problemen zichtbaarder maakt, denk aan armoede, schulden, huiselijk geweld, werkloosheid, dakloosheid, maar deze problemen ook aanzienlijk zal doen toenemen en verergeren. Ondertussen luiden de gemeenten de noodklok. Enerzijds omdat financieel het water hen aan de lippen staat en anderzijds omdat zij zien dat onorthodoxe maatregelen nodig zijn om de probleemopstapeling in kwetsbare wijken aan te pakken.

 De coronacrisis kan wel eens werken als een katalysator voor een versnelling en verbreding van krachtversterkende wijkinitiatieven. Ook gezien de steeds vaker gestelde vraag in hoeverre de hulpverlening in een exclusieve 1-op-1 relatie tussen inwoner en professional op termijn financieel houdbaar is. En wat de waarde is van alternatieven die ‘het collectief’ als focus en bron centraal stellen. Inzicht in wat krachtpunten in de wijk voor bezoekers kunnen betekenen kan hierbij helpen. Om die reden heeft de Impuls werkplaats van het Radboudumc Nijmegen een verkenning uitgevoerd in wijksteunpunt KOEK in Nieuwegein, De Pitstop in Oss, Wijkatelier Lindenholt in Nijmegen, Buurtsteunpunt Delfshaven in Rotterdam en het Living Museum in Eindhoven.

Baten voor bezoekers

De geïnterviewde bezoekers - mensen van allerlei pluimage, vanuit diverse achtergronden en culturen, vaak met ‘een rugzak vol bagage’ - zijn zonder uitzondering heel enthousiast over hun krachtpunt in de wijk. Zij merken dat het bezoek hen veel goed doet. Een van hen geeft dit treffend aan: ‘Het brengt mijn leven helemaal op een ander pad.’

Wat bezoekers aangeven is onder meer de ervaring: zich vrij te voelen, zichzelf te zijn, zichzelf weer voelen meetellen, iets te kunnen leren en maken, zelfstandiger te leren zijn met meer zelfvertrouwen en eigenwaarde, weer een positief toekomstperspectief te hebben, hulp te krijgen bij vragen en ook op het spoor te komen van de juiste hulpverlening, het huis weer uit te komen en een dagritme weten op te bouwen, persoonlijke contacten te krijgen, waarbij ook vriendschappen buiten het krachtpunt om ontstaan, lief en leed te kunnen delen, iets voor anderen te kunnen betekenen en ook mee te doen aan activiteiten.

Baten voor de wijk of buurt worden ook genoemd. Denk aan aanleg van buurttuinen, een muurschildering en door bezoekers ontworpen banken in wijk. Maar ook minder angst voor mensen met een beperking en meer onderlinge acceptatie door de ontmoetingen in de wijk. ‘De wijk leeft weer, de oude reuring is weer terug’, gaf iemand aan.

infographic van platform 31

Voorwaarden

Vraag is dan wat het vraagt om krachtpunten goed draaiende te houden. Betrokkenen bij de krachtpunten geven zelf onder meer het volgende aan:

  • Een focus op de mogelijkheden van bezoekers en denken in termen van mogelijkheden en kansen: ‘Wat kan wel’ en ‘Hoe zorgen we dat het kan’. 
  • Een laagdrempelige entree – zonder verplichtingen aan bezoekers of eisen aan indicatie of beschikkingen – en ruime openingstijden.
  • Uitnodigende, lichte en  gezellige ruimten die doen denken aan huiskamers en een inrichting die alle gelegenheid biedt voor persoonlijke ontmoetingen. 
  • Aansprekende activiteiten die uitnodigen tot contact, bij voorkeur activiteiten die bezoekers zelf hebben kunnen kiezen, kortom, ruimte voor input van en sturing door bezoekers. 
  • Bekendheid van het krachtpunt in de wijk, benutting van krachten in de wijk en ook positieve betrokkenheid van de wijk, dus veel contact en verbinding met buurtbewoners waarbij actief tegengaan van vooroordelen over de bezoekers van de krachtpunten een aandachtspunt is.
  • Maar ook verzekerde en substantiële inzet van ervaringsdeskundigheid, een projectleider met passie en talent voor verbinding en moed om buiten de gebaande paden naar mogelijkheden en oplossingen te zoeken, en voldoende budget ook om de activiteiten en materialen, de inzet van personeel en de veiligheid te kunnen blijven garanderen.

Hoewel deze verkenning bescheiden was, maakt die zeker zichtbaar hoe de krachtpunten in relatief korte tijd – het zijn veelal jonge initiatieven – en vaak met weinig middelen, al veel maatschappelijke waarde hebben weten te creëren. Daarnaast maken ze volgens de bezoekers een groot verschil in hun leven. Reden genoeg voor partijen in de wijk en lokale overheden om met nog meer energie en middelen meer focus op dit soort krachtpunten te leggen.

Dit artikel verscheen eerder op de website van Platform 31.

Lees meer over:
afbeelding van Platform31  

Platform31

Kennis- en netwerkorganisatie Platform31 ziet de trends in stad en regio. We verbinden beleid, praktijk en wetenschap rondom actuele vraagstukken en komen tot een aanpak waarmee bestuurders, beleidsmakers en uitvoerders direct aan de slag kunnen.

Lees meer: