De Leefplekmeter

Bewoners van minder welvarende buurten zijn vaak ongezonder dan bewoners uit welvarende buurten. Financiële problemen, werkloosheid en laaggeletterdheid zorgen binnenshuis vaker voor stress. Maar ook buiten de voordeur is het ongelijk verdeeld. Woningen zijn in minder welvarende buurten vaker slecht onderhouden, net als de openbare ruimte. Ook zijn deze buurten vaker onveilig en ervaren bewoners regelmatiger geluidsoverlast. Deze combinatie verslechtert de leefbaarheid en zorgt voor groeiende gezondheidsverschillen tussen bewoners van kansrijke en kansarme wijken. 

Tussen cijfers en ervaringskennis 

Maatschappelijke uitdagingen zoals klimaatverandering, energietransitie, vergrijzing, armoede en woningnood, dragen bij aan toename van de gezondheidsverschillen tussen de kansarmen en kansrijken. Reden genoeg om aandacht te hebben voor de leefomgeving in minder welvarende buurten. Cijfers/statistieken geven vaak al richting aan aandachtspunten. Toch geven die gegevens onvoldoende inzicht in ervaringen van bewoners. Juist ervaringskennis vergroot de kans op een effectieve aanpak. Bewoners kunnen zelf het best aangeven hoe zij hun leefplek ervaren en bovendien specifieke problemen, kansen en oplossingen benoemen.  

De Leefplekmeter 

De Leefplekmeter helpt om een buurt, wijk, dorpskern of ander gebied te beoordelen. Het is belangrijk om goed af te spreken over welk gebied het gaat. Dit gebied noemen we de ‘leefplek’. De Leefplekmeter is een praktisch instrument waarmee bewoners zelf hun buurt kunnen beoordelen op 14 verschillende thema’s. Op basis van de resultaten kunnen beleidsmakers, sociale teams en ontwikkelaars laagdrempelig over concrete thema’s in gesprek gaan met bewoners. 

Expertisecentrum Pharos ontwikkelde de Leefplekmeter. Download deze hier

Groeiende betrokkenheid

De Leefplekmeter maakt positieve en negatieve punten van de leefplek inzichtelijk. En laat zien wat er volgens bewoners verbeterd moet worden. In het Zeeuwse Sluiskil beoordeelden kinderen hun leefplek en deden ze suggesties voor verbetering. De meeste suggesties bleken, anders dan van tevoren verwacht, verrassend realistisch. De kinderen hadden meer oog voor veiligheid en duurzaamheid dan voor speeltoestellen. En bedachten verrassende combinaties zoals het gebruiken van de energie die vrijkomt bij het trampolinespringen voor het opladen van elektrische auto’s. Via de kinderen raakten ook andere buurtbewoners enthousiast. De betrokkenheid groeide en steeds meer ondernemers en buurtorganisaties deden mee. Door dit project leerden kinderen dat ze invloed kunnen uitoefenen op hun leefomgeving.  

Tips bij het gebruik van de Leefplekmeter: 

• Toets beeld- en taalgebruik bij de doelgroep van de Leefplekmeter, bijvoorbeeld via een ambassadeur laaggeletterdheid. 
• Zorg om de respons te verhogen dat bewoners gedurende een langere tijd op meerdere momenten en manieren met de Leefplekmeter in aanraking komen. 
• Afnemen van de Leefplekmeter is maatwerk: overweeg behalve individueel invullen ook georganiseerd invullen in groepjes, zoals tijdens een buurthuisavond, of organiseer ludieke acties, bijvoorbeeld een pop-upstand op straat. 
• Luister naar bewoners, naar wat zij missen en naar het verhaal of het waarom achter een behoefte of idee. Realiseer je dat niet iedereen dat duidelijk op papier kan verwoorden. 
• Schets vooraf een realistisch beeld van wat bewoners van hun input terugzien. Laat op z’n minst iets horen, geef altijd iets terug.