Het kind als buurtmaker in de dop

‘Ik moet even nadenken’ zegt Amy (11) één van de dorpskinderen. We zitten op een picknickkleedje in de beschutte achtertuin van het buurthuis. Ik heb haar net een foto voorgehouden die ze eerder heeft gemaakt op een voor haar belangrijke plek in de buurt. Eerder die week zijn we samen met een groep kinderen op Foto Safari gegaan in de buurt. Ze hebben foto’s gemaakt die we vandaag bekijken en analyseren. Ik vraag de kinderen om te vertellen waarom ze deze plekken in de buurt hebben gekozen. 

Kinderen betrekken bij beslissingen 

Toen de gemeenten Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen van plan waren om een visie te maken over de sociale basis in de gemeenten heb ik als sociaal werker het initiatief genomen om de kinderen te vragen naar hun meningen en ervaringen over hun leefomgeving. Ik vind het belangrijk dat de stem van kinderen ook een plek krijgt in het gemeentebeleid. Kinderen hebben veel leuke en creatieve ideeën. Dus waarom nemen we de stem van kinderen niet wat vaker mee als het gaat om het maken van beslissingen?  

Kinderen een stem geven 

Ruim 20 jaar geleden ben ik begonnen als sociaal werker in het buurthuis. Ik organiseerde samen met vrijwilligers kinderactiviteiten en verschillende projecten zoals toneelprojecten en circusprojecten. Dat werk heb ik gedaan totdat het buurthuis steeds meer werd teruggegeven aan bewoners. Mijn rol als betaalde kracht veranderde door meer op afstand en op vraag aanwezig te zijn. In die periode ben ik gaan kijken waar mijn hart ligt als sociaal werker. Dit is bij kinderen en het opbouwwerk; kinderen een stem geven en aan de slag in de openbare ruimte.  

Opbouwwerk in de speeltuin 

Leren samenleven begint al in de speeltuin. Het is een plek waar kinderen van nature al veel samenkomen en daarom is het ook een mooie plek om als sociaal werker aan de slag te gaan. Voor mij is de speeltuin dé plek om op een laagdrempelige manier in contact te komen met kinderen, bijvoorbeeld via sport- en spelactiviteiten.  

De speeltuin is ook een mooie plek om kinderen te betrekken bij hun leefomgeving. Buiten leren kinderen over wie ze zijn, waarin ze verschillen en hoe ze zelf invloed kunnen hebben op hun omgeving. Kinderen zijn nieuwsgierig, eerlijk en oprecht in gesprekken over thema’s die ze bezighouden. En als je kinderen op jonge leeftijd al betrekt bij maatschappelijke thema’s dan plant je zaadjes voor de toekomst als het gaat om maatschappelijke betrokkenheid en participatie.  

App en spel BAAS

In 2018 hebben we vanuit de welzijnsorganisatie BAAS ontwikkeld, een digitaal spel waarmee op een speelse manier maatschappelijke thema’s bespreekbaar gemaakt worden. Voor BAAS is door en voor kinderen van 8 tot 12 jaar een speciale app ontwikkeld. Deze app staat op de tablets waarmee de kinderen BAAS spelen. Er wordt een digitaal hondje uitgelaten in de eigen straat. In het spel zie je het digitale beeld over de werkelijkheid heen (Augmented Reality). Tijdens het spelen beantwoorden kinderen op verschillende plaatsen vragen. Door de antwoorden ontstaat er inzicht hoe zij thema’s zoals samenleven, kansen om mee te doen en armoede beleven.  

Het spel betrekt kinderen bij hun leefomgeving en laat ze in gesprek gaan. In de video hieronder vertellen Chiel en Sven hoe ze na het spel een actie opzetten voor de voedselbank en dat ze het erg leuk vonden om iets leuks te doen voor anderen.  

Sven en Chiel laten zien dat kinderen ook energie krijgen wanneer ze iets goeds kunnen doen. Ik ondersteun kinderen om hun idee tot uitvoering te brengen. Mijn werkwijze is gebaseerd op de Kan Wel! Methode. Want het gaat erom wat er wel kan. Ik help de kinderen met een plan, voorbereiding, uitvoering en afronding. Belangrijk is dat het kind de regie heeft over zijn eigen idee; hoe ze het willen uitvoeren en hoe ze dat willen doen. Soms heeft een kind dan even wat tijd nodig om goed na te denken, zoals Amy op het picknickkleedje, om te bedenken waarom ze nu juist die foto maakte op die plek in haar buurt. 

Kinderen betrekken bij de buurt, je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen. Zo bouw je aan een stevige mienskip*, voor nu en in de toekomst.  

*Mienskip is het Friese woord voor samenleving/buurtgemeenschap.