Geluksgericht werken in Zeist: van klachten naar dromen
Foto: KBC Bank & Verzekering (Flickr Creative Commons)
Welzijnsstichting MeanderOmnium in Zeist werkt geluksgericht. In het project Meedoen bouwt de stichting in samenwerking met drie zorgaanbieders succesvol aan een stevige sociale infrastructuur. Geluksgericht werken is in de kern een nieuwe methode die mensen in een sociaal isolement opspoort en hen aanspoort hun dromen te volgen. En dat heeft resultaat. Jannie Smit, stafmedewerker Strategie bij MeanderOmnium: ‘Een kookclub die door bewoners is opgericht telt inmiddels al 35 leden. We geloven in de kracht van mensen. En we geloven er in dat ze hun ambities, dromen en capaciteiten waar kunnen maken. Dat is niet alleen goed voor henzelf, maar ook voor de onderlinge verhoudingen in de wijk.’
Prikkelen om geluk op te zoeken
De methode vraagt om een andere benadering van kwetsbare mensen. Smit: ‘Gechargeerd gezegd: de professional heeft aangeleerd om voor kwetsbare mensen te zorgen. Geluksgericht werken staat haaks op deze aanname. Professionals moeten een inwoner juist prikkelen om zelf zijn ‘geluk’ op te zoeken. Waar wordt hij blij van? Hoe ziet zijn ideale dag eruit en wat kan hij zelf doen om dat te realiseren? Zo stimuleren we mensen om weer de verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen geluk.’
Welzijn met de focus op samenlevingsopbouw
Vijf jaar geleden besloot MeanderOmnium dit andere pad in te slaan. Smit: ‘In plaats van de activiteitenbenadering zijn we ons meer en meer gaan richten op samenlevingsopbouw. Op preventie, de kracht van de inwoner en het opbouwen van een buurtnetwerk. Onze aandacht ging naar het werken aan een prettige, veilige wijk waar mensen samen wonen en leven. Waar iedereen kan en wil meedoen. In zo’n vitale wijk kunnen bewoners hulpvragen die zich voordoen vaak onderling zelf oplossen en wordt het vangnet van de overheid pas gebruikt als het echt niet anders kan.
We maakten kennis met het gedachtengoed en de positieve resultaten van geluksgericht werken dankzij bewoner Adri van Raaf die een burgerinitiatief opstartte. Hij hielp mensen met deze aanpak uit hun sociale isolement. We omarmden het gedachtengoed en proberen het sindsdien een plek te geven binnen onze organisatie. Dat de methode bijdraagt aan de transformatie waar we nu nog midden in zitten, hadden we destijds niet kunnen voorzien.’
Infrastructuur sluit nog te weinig aan op geluksgericht werken
Met geluksgericht werken speelt MeanderOmnium eigenlijk al in op de volgende stap in de transformatie. ‘De houding van ‘zorgen voor’, kantelt naar ‘zorgen dat’. Maar geluksgericht werken gaat nog iets verder’, zegt Smit. ‘Het is volgens ons dé manier om de eigen kracht van de inwoner blijvend te stimuleren.’ Toch ziet ze het nog niet snel de standaard-aanpak worden binnen de branche. ‘De infrastructuur in de achterliggende organisatie is hier nog niet op aangepast en dat merken we. Als de problematiek te maken heeft met verschillende domeinen, dan komt de financiering ook uit verschillende potjes. We zijn daarom nu met de gemeente in gesprek om de afzonderlijke financieringsstromen zoals uitkeringen en de Wmo wat dichter bij elkaar te brengen.’
Geen pasklare oplossing bieden maar doorvragen
De werkgroep van Meedoen in Zeist bestaat uit professionals uit de zorg- en welzijnssector en is gevestigd in een wijkcentrum. Niet het aanbod, maar de vraagt dicteert de aanpak van de teamleden. Wijkconsulente Elice Schut: ‘Ik richt me in eerste instantie op het individu. Om een bepaald persoon op gang te helpen zet ik het gedachtegoed van geluksgericht werken in. Dus niet meer het denken in trajecten, of direct oplossingen aandragen, maar degene tegenover me stimuleren om zelf na te denken. Door open vragen te stellen en door te vragen. Dat is wennen. Niet alleen voor mij, maar ook voor de bewoner. Zijn houding kan nog wel eens afwachtend zijn: “je krijgt hiervoor betaald, dus ik wil dat je iets voor me regelt”. Maar zo werkt deze aanpak niet. Zelf moet ik ook nog loskomen van de vanzelfsprekendheid om iemand een pasklare oplossing te bieden. Ik wil me niet verschuilen achter regeltjes en protocollen, ik wil de mens centraal stellen.’
Resultaat in Zeist: waardevol bewonersnetwerk
Het mag dan wennen zijn, de resultaten rechtvaardigen alle genomen moeite. Schut: ‘Degenen die werk maken van hetgeen hen blij maakt, leven zienderogen op. Als er in ons aanbod geen activiteit zit die aansluit bij de droom van bewoners, dan moedigen we ze aan om zelf iets te organiseren. Het blijkt dat er bijna altijd mensen die hun passie delen en mee willen doen. Dus het mes snijdt aan twee kanten: de zelfstandigheid heeft een positieve impact op hun zelfvertrouwen en de activiteit creëert mogelijkheden voor de buurt.’ Als gevolg van deze aanpak zijn inmiddels in Zeist Noord al diverse eet- en hobbyclubs opgestart. ‘Let wel, van én voor wijkbewoners, niet op initiatief van de welzijnsstichting. Er zit een kookclub tussen die al 35 buurtbewoners telt. Dat is niet alleen gezellig, het biedt voor de bewoners onderling ook een waardevol netwerk.’
Wijk is sterker geworden
De positieve resultaten ontgaan ook de bestuurders van de deelnemende organisaties niet. Jannie Smit: ‘Zij staan pal achter onze aanpak. Ze zien dat het niet alleen financieel wat oplevert, maar ook dat het van waarde is voor de opbouw van de samenleving. Daarom maken ze tijd en geld vrij om dit project voort te zetten. Terwijl dat ergens ook betekent dat ze moeten snijden in eigen vlees. Ze raken omzet kwijt omdat we proberen zorg af te bouwen en terug te brengen naar het collectief, de wijk. Ik bewonder het lef van deze organisaties.’
De wijk Noord is na twee jaar Meedoen in de Zeist echt sterker geworden, zegt Elice Schut. ‘Bewoners zijn veel actiever. Er zit ontzettend veel kracht in de wijk. Als professional zijnde zie je gebeuren dat mensen uit hun kokertjes komen. Iedereen werkt breder. We werken echt samen, dat is heel leuk.’
