Birgit blikt vooruit op het Nieuwe Normaal

In werkelijk alle buurten, dorpen en straten zie je onderlinge hulp en solidariteit, hartverwarmende acties en initiatieven, creatieve ideeën om met elkaar in contact te kunnen blijven. Is dat voor zo lang de coronacrisis duurt? Of blijft daar iets van over als we elkaar weer mogen zien, huggen en ons ‘gewone leven’ weer mogen oppakken? 

 

Omdat mij dit de laatste weken bezighoudt, heb ik een aantal van mijn persoonlijke coronalessen voor community building in post-coronatijden op een rijtje gezet. 

Vóór corona werd voornamelijk gepraat over gebiedsgericht werken, een hele wijk, en in uitzonderingsgevallen de buurt en de straat. In coronatijden is duidelijk geworden dat verandering begint in de straat, de buurt. De meeste hulp- en burenacties die tot meer onderlinge contacten leiden, beginnen heel klein met een vonk: iemand heeft een idee en anderen sluiten aan. Kijk naar de berenactie die jong en oud met elkaar verbindt en die hele buurten verandert in een spannend berenbos. Deze burenacties, het hernieuwde gemeenschapsleven, kan als één van de pijlers van het landelijke crisismanagement genoemd worden. Want zonder deze bewonersacties op buurt-/straatniveau zou het leven in isolatie voor veel mensen moordend zijn. 

 

De activiteiten veranderen, het samen doen en in verbinding zijn blijft.

Voor degenen die al actief waren in hun buurt, verschilt nu vooral de vorm hoe en de intensiteit waarmee ze dat doen. Mensen die samen een buurthuis runnen, zorgen er nu op andere manieren voor dat ze elkaar niet uit het oog verliezen, elkaar helpen en het leuk hebben met elkaar. Het lukt hen zelfs om bepaalde activiteiten op een andere manier door te laten gaan, van bingo tot online samen eten. Maar door deze dingen als corona-(hulp)acties te labelen, lijkt het alsof het iets is dat we alleen nu, in de coronacrisis, doen. Terwijl dat natuurlijk niet het geval is. De activiteiten veranderen, het samen doen en in verbinding zijn blijft. 

Overal zie je hulpplatforms uit de grond schieten. En bijna overal zie je dat het aantal helpers het tienvoudige bedraagt t.o.v. het aantal hulpvragen. Er zijn mensen die praktische hulp nodig hebben en er zijn mensen die behoefte hebben aan een praatje of even aandacht. Mijn ervaring is dat deze behoefte vele malen groter is dan de vraag om praktische hulp. Bij gebrek aan persoonlijke contacten maken mensen met de behoefte aan een luisterend oor gebruik van luisterlijnen en praattelefoons. Terwijl we daar heel eenvoudig met z’n allen als buren iets aan kunnen doen. Door gewoon vanaf morgen in onze eigen straat contact te leggen met degenen die we nog niet kennen. En met mensen die misschien zelf ook niet makkelijk zijn of die we niet meteen tot onze vriendengroep rekenen. Zij vallen als eerste buiten de boot. 

 

Als community builder zou je je aandacht op persoonlijke contacten kunnen richten, als begin van nieuwe buurtgemeenschappen, in plaats van op het perfectioneren van hulpdiensten. 

 

Wat ons deze coronacrisis ook leert, is dat door bestaande communities veel sneller dingen op gang kunnen komen. Het is makkelijker om vrienden en bekenden iets te vragen, dan een volstrekt onbekende. En bestaande gemeenschappen kunnen veel sneller een beroep doen op alle kwaliteiten en talenten, omdat die in beeld zijn. Mensen met goede ideeën krijgen sneller volgers en deelnemers. Hulpacties komen makkelijker op gang. 

 

Maar in de praktijk van alledag – en ook in crisistijden zoals deze - zie je dat werk maken van buurtverbindingen en het op gang brengen en onderhouden van gemeenschapskracht vaak het onderspit delft ten opzichte van probleem- en doelgroepgerichte interventies en individuele hulpverlening.

Als community builder ben je in deze tijden niet alleen uit op het bieden van individuele hulp, maar juist op het op gang brengen en ondersteunen van collectieve onderlinge hulp en nieuwe buren contacten. Bij alles wat je doet. Want je doel is om het sociale weefsel in buurten te versterken en dat er nieuwe relaties, vriendschappen en gemeenschappen in straten en buurten ontstaan. Eigenlijk is het werk van een community builder in coronatijden ‘business as usual’. Net als van de rest van Nederland vraagt het van ons een enorme elasticiteit, maar ja, dat hebben community builders als het goed is toch al in zich. 

Ik geloof niet dat de huidige onderlinge hulp en aandacht voor elkaar net zo intensief door blijven gaan in het post-coronatijdperk, hoe dat er dan ook uit ziet. Maar ik weet zeker dat gemeenschapskracht, -initiatieven en –centra in buurten dan harder nodig zijn dan ooit, gezien de sociale gevolgen van de crisis waarmee we te maken zullen krijgen. 

 

En ik denk ook dat de ervaring van wederzijdse afhankelijkheid, het voelen van de diepe verbondenheid en solidariteit en het besef van de enorme kracht van gemeenschappen in buurten en straten na corona door blijven werken.

 

Dat vraagt straks – als er geen ‘gezamenlijke vijand’ meer is - van gemeenten, corporaties en sociaal-maatschappelijke organisaties om mee te veren met het 'Nieuwe Normaal’. Namelijk een veel sterkere focus op community based werken, besef van de onuitputtelijke verander- en veerkracht van buurtgemeenschappen en hun initiatieven én investeringen in de inzet van community builders en de sociale infrastructuren van bewoners zelf.