Eerste hulp bij buurtconflicten

'Kan die herrie niet uit! Met die boodschap vallen mensen bij hun buren binnen. Dat werkt natuurlijk niet’, vertelt Marianne Grooten, die al meer dan twintig jaar coördinator buurtbemiddeling is in Zwolle. ‘Ik heb het zelf ook wel eens gehad: onverwacht zei de buurman dat hij niet blij was met ons nieuw te bouwen schuurtje, de fundering lag er toen al in. Ik had gewoon niet duidelijk genoeg gecommuniceerd. In plaats van dat ik dát tegen hem zei, hoorde ik mezelf zeggen: ‘maar het voldoet wel aan de regels.’ We hebben het uitgepraat hoor, maar zo’n opmerking helpt natuurlijk niet.’

Laagdrempelig

Buurtbemiddeling helpt door de inzet van getrainde (onbetaalde) bemiddelaars ruziënde buren met het zoeken naar oplossingen voor hun conflict. Vaak worden buurtbemiddelaars ondergebracht bij een welzijnsorganisatie met een coördinator die de aanmeldingen aanneemt en verdeelt onder de bemiddelaars. Zij gaan vervolgens in tweetallen op pad en voeren gesprekken met beide partijen om te achterhalen of er een bemiddeling in zit. Als dat het geval is dan organiseren de bemiddelaars een gesprek waarin zij de communicatie tussen de ruziënde buren weer op gang brengen. Buurtbemiddelaars zetten zich vrijwillig in en komen vaak uit dezelfde woonplaats. ‘Buurtbemiddeling maakt echt gebruik van de kracht die in de samenleving zit. Het werkt laagdrempelig omdat er twee gewone mensen bij jou op de bank zitten, heel anders dan als er iemand van de woningbouw of de politie komt.’

‘Je hebt mensen die krijgen gezondheidsklachten van een burenruzie, gewoon van de stress.’

Marianne benadrukt dat je conflicten in de buurt niet moet onderschatten: ‘Je hebt mensen die krijgen gezondheidsklachten van een burenruzie, gewoon van de stress. Je kan je niet meer lekker in je eigen huis voelen. Dan is het fijn dat er een instantie is die je om hulp en advies kan vragen.’

Schaamte

In de twee decennia dat Marianne Buurtbemiddeling coördineert verandert de aard van de conflicten niet: ‘Nummer één is nog steeds geluidsoverlast. De problemen blijven hetzelfde.’ De complexiteit lijkt wel toe te nemen, dat zie je trouwens op meer plekken. Volgens Marianne is Buurtbemiddeling het effectiefst als er vroeg in het conflict -dat dan misschien nog een meningsverschil is- wordt bemiddeld. ‘Mensen schamen zich soms als ze ons bellen. Ze denken: ik kan dit zelf toch wel oplossen. Terwijl onenigheid met je buren echt lastig kan zijn en snel onder je huid kruipt. Escalatie gaat dan vanzelf.’

Zorgvuldigheid

‘In een conflictsituatie praten buren vaak niet meer met elkaar,’ legt Marianne uit, ‘we richten ons dan ook met name op de onderlinge communicatie. Buurtbemiddeling begint niet bij praktische oplossingen. We kijken of er een gesprek kan komen waarin beide buren vertellen wat belangrijk voor hen is, onze bemiddelaars helpen daarbij. Als dat lukt is het niet zo moeilijk meer om afspraken te maken. Voor zo'n gesprek moet je een veilige setting hebben, daarom voeren we ter voorbereiding met iedere partij een apart gesprek. We zijn heel zorgvuldig in het volgen van alle stappen. We werken met twee bemiddelaars en zetten mensen nooit zomaar om tafel.’

Leefbaarheid

Of Buurtbemiddeling een positief effect heeft op de leefbaarheid in een buurt is lastig aan te tonen aldus een praktijkevaluatie uit 2010. Uit ander, recenter onderzoek blijkt wel dat Buurtbemiddeling het gevoel van veiligheid in de buurt vergroot. Daarnaast levert het deelnemende buren inzichten en vaardigheden op die helpen in het voorkomen van toekomstige burenruzies. Dit geldt overigens ook voor de bemiddelaars zelf, zij vertellen in het onderzoek veel te leren van Buurtbemiddeling en hier ook privé en op het werk van te profiteren. Het mes snijdt dus aan twee kanten.

 Marianne roept opbouwwerkers op om meer te verwijzen naar Buurtbemiddeling.

Opbouwwerk

Marianne roept opbouwwerkers op om meer te verwijzen naar Buurtbemiddeling: ‘Voor opbouwwerkers is het goed om Buurtbemiddeling in te zetten zodat ze neutraal kunnen blijven in conflicten. Ze kiezen soms -onbedoeld- partij. Als de angel uit het conflict is getrokken kan je vervolgens als opbouwwerker ook weer beter je werk doen. Dat vult elkaar supergoed aan.’

Motivatie

‘Mijn eerste reactie toen ik hoorde van Buurtbemiddeling was: waarom zetten mensen zich hiervoor in?’ bekent Marianne. En geef haar eens ongelijk, de meeste mensen lopen weg bij conflicten terwijl de bemiddelaars er onbetaald op afgaan. Inmiddels kent ze hun motivatie: ‘Bemiddelaars zeggen: je komt over de vloer bij mensen waar je anders niet komt, je hoort al die verhalen, het geeft voldoening en is leerzaam. Wat wil je eigenlijk nog meer!’

Lees meer:

Bekijk hier de factsheet over 25 jaar Buurtbemiddeling

Lees hier het volledige onderzoeksrapport naar historie, werking en impact van Buurtbemiddeling

Bekijk hier een korte reportage over Buurtbemiddeling in Zwolle

Bekijk deze website voor tips over burenruzies en informatie over Buurtbemiddeling bij jou in de buurt.

Lees hier de methodebeschrijving van Buurtbemiddeling.