De aanpak van laaggeletterdheid

8 september start de Week van lezen en schrijven op Wereldalfabetiseringsdag. Tijdens deze week is er extra aandacht voor laaggeletterdheid. Die aandacht is hard nodig, in Nederland zijn namelijk 2,5 miljoen mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Deze groep mensen komt vaak moeilijk mee in de maatschappij. Vandaag kijken we daarom naar een uitzending van Pointer over laaggeletterdheid in Heerlen-Noord. Een wijk waarin het percentage laaggeletterden maar liefst 20% is, landelijk is dat 12%.

In de knel

Mensen die moeite hebben met lezen en schrijven komen op allerlei terreinen in de knel. Ervaringsdeskundige André vertelt daar in de uitzending het volgende over: 'Het bracht me in de problemen, ik opende brieven niet. Ook niet die van de deurwaarder'. Hierdoor werden rekeningen niet betaald en kwam André in de financiële problemen. 'Veel mensen die niet goed kunnen lezen hebben hierdoor schulden', aldus André. Gelukkig werd hij geholpen door zijn zus. Uiteindelijk sprak zijn werkgever hem aan op een verslag en kwam er toen achter dat André niet kon lezen.

Via zijn werkgever kwam hij in het volwassenenonderwijs terecht en leerde hij op zijn 36e alsnog lezen. 'Dat is mijn redding geweest', zegt hij daar nu over. Lang dacht André dat hij de enige was die niet kon lezen en schrijven. Dat hij dat nu wel kan is van grote betekenis voor hem: 'ik ben als het ware toegetreden tot jullie wereld.'

 ''Het bracht me in de problemen, ik opende brieven niet. Ook niet die van de deurwaarder'

Losse initiatieven

Geke van Velzen van Stichting Lezen en Schrijven legt uit dat laaggeletterdheid een complex probleem is. Het speelt zich op veel terreinen af en kent veel oorzaken waardoor het niet altijd duidelijk is 'van wie het probleem is'. Dit staat oplossingen in de weg. Dat neemt niet weg dat er veel wordt gedaan om laaggeletterheid tegen te gaan. Ook in Heerlen zijn veel losse initiatieven om de taalachterstanden aan te pakken. Er wordt echter maar weinig resultaat geboekt. Hoe kan dat? En wat is er dan wél nodig?

Peuterspeelzaal

In de uitzending worden we onder meer meegenomen naar peuterspeelzalen waar ouders, na verwijzing van het consultatiebureau, hun kind gratis vijf dagdelen per week naar toe kunnen brengen. Dat helpt jonge kinderen in hun taalontwikkeling, vertelt Ingrid van den Bunder van peuteropvang Heerlen, omdat de aandacht thuis vaak naar andere dingen gaat. Veel ouders hebben schulden en door de stress die dat met zich meebrengt wordt er weinig ondernomen met de kinderen.

'Ga eens naar de bieb en praat met mensen in de buurt die je kunnen helpen'.

Lange adem

Er is niet één oplossing maar de uitzending maakt wel duidelijk dat er hoe dan ook een lange adem nodig is. Er is nu dan ook een plan voor 25 jaar dat Heerlen Noord op allerlei terreinen er bovenop moet helpen. Wethouder Jordy Clemens benadrukt dat er, om het plan te laten slagen, structurele steun vanuit het rijk nodig is. Dat is nu nog niet geregeld. Zo worden binnen de 25-jarige aanpak schooldagen verlengd, maar dat is slechts voor twee jaar gefinancierd. 'We willen dat aanbieden aan een hele generatie', zegt Clemens.

Tot slot heeft ervaringsdeskundige André nog wel een advies voor de mensen die moeite hebben met lezen en schrijven: 'ga eens naar de bieb en praat met mensen in de buurt die je kunnen helpen'.