De buurtmaker als professionele vriend
Wat heeft een bewoner in sociale nood nodig; hulp van een (ervarings)deskundige buur, een opbouwwerker, of een hulpverlener? In dit gesprek bespreken Hans van Ewijk en Marc Räkers wat sociale professionaliteit is en hoe dat samenhangt met vriendschappelijkheid.
Hans van Ewijk is emeritus-hoogleraar Sociaal Werk. Vlak voor zijn afscheid in 2015 publiceerde hij het boek Omgaan met Sociale Complexiteit, waarin hij uitlegt dat onze sociale werkelijkheid steeds ingewikkelder is geworden en dat niet iedereen daarin zijn weg kan vinden. Een gevolg is toename van sociale kwetsbaarheid; lang niet alle mensen kunnen vanzelfsprekend verbinding aangaan met anderen en sociale relaties onderhouden.
Leren ontmoeten
De inhoud van het boek is nog steeds actueel. Ook Noreena Hertz ziet dat sociale isolatie wereldwijd een steeds groter probleem wordt. Volgens Hertz ligt het antwoord letterlijk op straat, daar kunnen we elkaar ontmoeten en leren hoe dat moet. Ze pleit ervoor dat de overheid investeert in ontmoetingsplaatsen zoals bibliotheken en speeltuinen.
Bereikbare professional
Hans van Ewijk en Marc Rakers van Eropaf! bespreken de rol van het sociaal werk om mensen met (sociale) problemen te helpen: ‘Wanneer het noodlot toeslaat is het belangrijk dat mensen kunnen aankloppen bij benaderbare en vindbare basisprofessionals, zoals buurtteammedewerkers. Die kunnen hulpvragers doorsturen naar specialisten en hen helpen om aansluiting te vinden bij de buurtcommunity. Goede sociaal werkers kennen hun wijk door en door, worden vertrouwd en daardoor komen er mensen naar ze toe’ vertelt van Ewijk.
Professionele vriend
Wat een hulpvrager nodig heeft is een professionele vriend: ‘Niet een professional die even binnenkomt, wat dingen regelt, weer vertrekt en verder onbereikbaar is, maar iemand die voelt als een goed bereikbare vriend met een zekere professionaliteit.’ Ook een buur, ervaringsdeskundige of een vrijwilliger kan functioneren als professionele vriend, zolang ze maar beschikken over een deskundigheid of vaardigheid die de hulpvrager mist.
‘Er gaapt een kloof tussen professionals die graag individuele begeleiding bieden, en professionals hun focus leggen op een collectieve aanpak.’
Veel hulpvragers ervaren een gebrek aan sociale inbedding. Iets dat niet kan worden verholpen met medicijnen. Een goede sociaal buurtwerker zoekt daarom naar mogelijkheden voor sociaal contact door de omgeving van een hulpvrager te activeren, zodat die meebeweegt en zich aanpast aan de hulpvrager. Volgens Hans van Ewijk gaapt er een kloof tussen professionals die graag individuele begeleiding bieden, en professionals hun focus leggen op een collectieve aanpak. Een hulpverlener is vaak alleen gericht op het individu, en een opbouwwerker heeft vaak maar weinig oog voor persoonlijke ondersteuning. Goede sociaal buurtwerkers combineren beide.
Twee praktijkvoorbeelden over omgaan met sociale kwetsbaarheid:
Buurtteammedewerker Afsaneh Moghadam dicht de kloof tussen opbouwwerk en hulpverlening. Ze vertelt in dit praktijkverhaal hoe ze individuele hulp combineert met een collectieve aanpak.
Kwartiermaker en GGZ-coach Moni Hanasbei activeert de buurt door deze ontvankelijker te maken voor bewoners met een GGZ-achtergrond. Lees hier de verhalen.
