Sociale uitsluiting uitgesloten
Foto: stock (123rf)
Verschillende Nederlanders starten een initiatief om bijvoorbeeld buren met elkaar in contact te brengen, wijkbewoners met financiële problemen te helpen of vluchtelingen kennis te laten maken met hun nieuwe omgeving. Dergelijke projecten zorgen ervoor dat individuen of groepen mensen meer in contact staan met elkaar waardoor sociale uitsluiting voorkomen of verminderd wordt.
Preventiepraktijken
Uit een verkenning van Movisie blijkt dat er volop zogenoemde preventiepraktijken in Nederland zijn. Deze praktijken richten zich op mensen die worden uitgesloten op basis van min of meer onveranderbare factoren zoals gender, leeftijd, religie, seksuele voorkeur, etniciteit en handicap of veranderbare factoren zoals armoede, opleiding, identiteit of vervreemding.
Deze initiatieven krijgen een steeds grotere rol voor de samenleving, vooral omdat er flink bezuinigd is op het opbouwwerk en zorg- en welzijnsorganisaties. Er is daarom veel winst te behalen als zij kennis en ervaringen met elkaar delen, wat in de praktijk nu weinig gebeurd. Nog steeds vinden ze vaak zelf het wiel uit in hun lokale context.
Gelijkwaardig en laagdrempelig
Afgelopen zomer nodigde Movisie vier initiatieven uit om met elkaar ideeën hierover uit te wisselen: New Life Choir uit Groningen, Onze Nieuwe Buren uit Rotterdam, Stand-by uit Hoorn en het Huis van Compassie uit Nijmegen.
Wat deze projecten met elkaar gemeen blijken te hebben, is dat ze alle vier mensen bereiken op een basis van gelijkwaardigheid. Het succes van Onze Nieuwe Buren – een maatjesproject waarbij een vluchtelinggezin voor zes maanden aan een Nederlands gezin wordt gekoppeld – is volgens de initiatiefnemers te danken aan het feit dat voormalige vluchtelingen een belangrijke rol bij de werving en de koppeling van gezinnen spelen. Deze ervaringsdeskundigen zijn de brug in de communicatie en bemiddeling tussen de twee gezinnen, waardoor er gemakkelijker een vriendschap kan ontstaan.
’Als koor hebben we veel contact met Nederlanders om van hen ideeën te krijgen, maar het contact is wel wederkerig: we hebben ook een workshop Arabische liederen’
Ook het New Life Choir – een koor dat bestaat uit vluchtelingen en is ontstaan in een asielzoekerscentrum – wil via muziek ‘nieuwe’ en ‘oude’ Nederlanders met elkaar verbinden en uitdragen dat iedereen gelijk is. ‘Zingen is bovendien een snelle en leuke manier om de Nederlandse taal te leren’, aldus Mohamad van New Life Choir. ‘We hebben als koor veel contact met Nederlanders om van hen ideeën te krijgen. Het contact is wel wederkerig: we bieden bijvoorbeeld ook een workshop Arabische liederen aan.’ Die wederkerigheid herkennen de andere aanwezigen. Een belangrijke succesfactor is volgens allen dat ze veel samenwerken met andere lokale partijen.
Lastig huwelijk
Deze initiatieven werken in verschillende mate ook samen met de gemeente waar ze hun activiteiten uitvoeren. Ze noemen het een lastig huwelijk, die tussen maatschappelijk initiatief en gemeente. Ze hebben ondersteuning en wat subsidie nodig, maar willen ook ‘niet té formeel worden’ en belast worden met bijvoorbeeld administratie en bijbehorende verantwoordingen. Ze zijn immers het initiatief gestart om er te zijn voor anderen, niet om een organisatie op te zetten.
’Als je innoveert, mag je ook fouten maken’
Daarbij gaven alle aanwezigen aan dat de kleinschaligheid een van hun belangrijkste troeven is. De verkokering bij gemeenten, wordt ook een van de struikelblokken genoemd. ‘De gemeente wil integraal werken in de wijk stimuleren, maar als je vervolgens kijkt naar de afdelingen van de gemeente zelf dan zijn ze enorm verkokerd bezig.’ Daarbij zouden ze graag wat meer ruimte krijgen om methoden uit te proberen want ‘als je innoveert, mag je ook fouten maken’.
Sta open
Deze initiatieven staken ook de hand in de eigen boezem. Zo adviseert een vrijwilliger van het Huis van Compassie dat je de gemeente vooral niet als concurrent moet zien. ‘Sta open om samen te werken met de gemeente en met verschillende organisaties.’
Uitwisseling van ervaringen blijkt van grote waarde te zijn voor deze initiatieven. Op 22 november organiseert Movisie daarom een grootschalige uitwisselingsbijeenkomst voor gemeenten, bewonersinitiatieven en lokale vrijwilligersorganisaties over hoe de gemeenten deze initiatieven kunnen ondersteunen en versterken. Hierbij alvast een paar tips:
- Deze initiatieven zijn onderdeel van de sociale basis, maar laat ze wel kleinschalig zijn. Ga niet met ze om alsof ze een formele organisatie zijn en daarmee veel tijd hebben voor bijvoorbeeld de financiële verantwoording.
- Faciliteer samenwerking met formele organisaties, bijvoorbeeld via een training, een jaarlijkse borrel of het faciliteren van locatie.
- Stel tijdens het samenwerken de mens centraal, dat is voor iedereen het meest motiverend.
- Geef de initiatieven de ruimte om te innoveren en daarmee om fouten te maken.
- Besteed aandacht aan de vijf aspecten van goede samenwerking: ambitie, belangen, proces, organisatie en relatie.
Kom 22 november naar het Huis van Compassie in Nijmegen en deel je ervaringen over hoe de samenwerking versterkt kan worden. Meld je hier aan!
