Alles en iedereen is welkom
In netwerkcentrum de Opstap komen verschillende groepen, voorzieningen en activiteiten bij elkaar. Het beheren van zo’n plek waar iedereen welkom is en zich thuis kan voelen vraagt voortdurend onderhoud. Bertina Algra legt uit hoe zij dit doet in haar eigen dorp.
Koffietafel
‘Ik moet morgen weer naar de psychiater’, zegt een bezoeker aan de koffietafel. Het is donderdagochtend om 10:00 en een groepje dorpsbewoners praat wat met elkaar in netwerkcentrum de Opstap. ‘Nou, wat fijn zeg’, reageert een ander, ‘hopelijk gaat het snel weer wat beter met je’. Even later wordt er net zo makkelijk gekletst over of er bij die-en-die al wel of geen baby geboren is. Het verlossende antwoord laat niet lang op zich wachten, iemand van de keukenploeg kan uitsluitsel geven: er is wel degelijk een baby geboren.
Maatschappelijke onderneming
Bertina Algra is initiatiefneemster van het netwerkcentrum. Ze moest voor haar opleiding Social Work een fictieve maatschappelijke onderneming starten. ‘Dat is nogal uit de hand gelopen’, zegt ze lachend. Bertina begon met een behoefteonderzoek, huis-aan-huis in haar eigen dorp Sint Jacobiparochie. Al gauw viel haar oog op het oude schoolgebouw aan de hoofdstraat. Een perfecte plek om mensen, voorzieningen en activiteiten samen te brengen.
Van alles te doen
In het gebouw vind je onder meer een werkplaats, een jongerenruimte, een weggeefwinkel, een keuken, een atelier en een huiskamer. Inmiddels wordt ieder hoekje van het gebouw wel benut. Ook de buitenruimte wordt volop gebruikt, daar is een dierenweide en ook een moestuin. Er zijn talloze activiteiten, van de kinderkookclub tot aan een taalcafé. De meeste activiteiten worden door actieve bezoekers georganiseerd.
‘We helpen onze bezoekers met van alles en nog wat.’
Gebiedsteam
Het gebiedsteam zit ook in het gebouw, daar kunnen mensen op vaste tijden terecht. Toch ligt de nadruk in de Opstap ogenschijnlijk niet op zorg en hulpverlening. ‘We helpen onze bezoekers met van alles en nog wat’, legt Bertina uit, ‘even bellen met iemands bewindvoerder of een moeilijke brief ontcijferen. Dat doen we in de loop van de activiteiten, op een natuurlijke manier’. Er is veel contact met de gemeente, de welzijnsorganisatie en de huisarts. Door hen worden regelmatig mensen doorverwezen naar de Opstap.
De Werkplaats Sociaal Domein Friesland deed onderzoek naar de meerwaarde van het netwerkcentrum De Opstap. Daar heeft Movisie onderstaand filmpje over gemaakt waarin Bertina, onderzoekers en bezoekers aan het woord komen.
Overtuigen
Het bemachtigen van het pand ging niet zonder slag of stoot. Bertina had haar plannen gepresenteerd aan de gemeente en de reacties waren wisselend. ‘Het was voor veel ambtenaren en dorpsgenoten wennen dat er geen duidelijk eindplaatje was. In onze planning stond alleen dat we de eerste 3 maanden gingen klussen, verder niets. Ik vertrouwde erop dat er vanuit het dorp iets zou ontstaan.’ Uiteindelijk lukte het Bertina om de gemeente -die eigenaar is van het pand- te overtuigen. Ze deed dat door aan te sluiten bij bestaand lokaal beleid zoals de Sociale inclusie agenda.
Het echte werk
Toen ze eenmaal de sleutel had begon het echte werk. ‘Het was midden in de coronatijd, we konden niet zoveel dus we zijn maar begonnen met schoonmaken en schilderen.’ Na het klussen plaatste Bertina een oproep om meubels te doneren. Die oproep vond gehoor vanuit het dorp. ‘Die eigen oude meubels, met alle verhalen die daarbij hoorden, maakte het gebouw al meer eigen’, vertelt Bertina over het effect van de oproep. Er werden steeds meer spullen gebracht door mensen uit de buurt. Zo kwam er iemand met een doos wc-rolletjes. ‘Of we daar iets mee konden? Nou en of, die hebben we gebruikt voor het knutselen met de basisschoolkinderen’, vertelt Bertina.
In de loop van de tijd kwamen er steeds meer mensen die iets wilde bijdragen of mee wilden doen. ‘Het woord vrijwilliger vinden we niet echt passend. Al onze bezoekers dragen bij aan wat hier gebeurt, of je nu iets komt brengen of een kop koffie komt drinken, dat maakt niet uit. Alles en iedereen is welkom’, aldus Bertina.
‘Al onze bezoekers dragen bij aan wat hier gebeurt, of je nu iets komt brengen of een kop koffie komt drinken.’
Professionele inzet
Inmiddels wordt Bertina betaald voor haar werk in het netwerkcentrum en is er nog iemand aangenomen om het reilen en zeilen van de Opstap te ondersteunen. Die professionele inzet is volgens Bertina van cruciaal belang, ‘Ik houd contact met instanties en ben verantwoordelijk voor de financiën.’ Belangrijker nog vindt Bertina de balanceerkunst om de Opstap voor iedereen een fijne plek te houden, ‘Er komen verschillende groepen mensen over de vloer en er ontstaat wel eens onrust. In die situaties bemiddelen we dan.’
Ook zijn er bezoekers die extra aandacht en begeleiding nodig hebben, ‘als er dan iets voorvalt dan hebben we de tijd en aandacht om daarna ook nog gesprekken te voeren met de betrokken mensen.’
Behalve het goed houden van de onderlinge sfeer is Bertina ook alert op de uitstraling van het netwerkcentrum, ‘in de communicatie moet niet één groep steeds in de aandacht staan bijvoorbeeld. Het moet ook van de buitenkant duidelijk zijn dat iedereen hier welkom is.’
Verrijking
Even ontstaat er tumult aan de koffietafel. Zou Kees geen soep brengen vandaag? Iemand oppert om hem even een appje te sturen. Niet nodig, zo blijkt al snel, hij is te druk met zijn verhuizing. ‘Oh ja, dat is ook zo.’
Volgens Jeltje en Anita, beide actieve bezoekers, is het netwerkcentrum een verrijking voor het dorp. ‘Het geeft een fijn gevoel dat je hier wordt verwacht, en dat mensen je missen als je er niet bent’, zegt Anita.
Toekomst
De gemeente is blij met de Opstap, er is echter nog geen structurele financiering. Bertina is daarom bezig met een businesscase waarin ze de waarde laat zien die de Opstap genereert. Ze wil hiermee aantonen dat het de moeite waard is om te blijven investeren in het centrum en alles wat daar gebeurt.
