Gemeente: bezuinig niet, ga slimmer om met geldstromen in de wijk

De gemeente Amsterdam wil 14 miljoen euro bezuinigen, wat betekent dat de stadsdelen flink moeten snijden in hun budgetten. De gevolgen liegen er niet om: er zal onder andere geen bijdrage meer zijn voor experimentele werkplaatsen voor kansarme jongeren, geen geld meer voor schuldhulpverlening in Oost, in Zuid verdwijnen de voorzieningen voor kwetsbare bewoners en werkzoekenden, en in Nieuw-west kunnen de kinderboerderijen niet meer rekenen op financiële steun.

Buurtwijs vroeg Hans Krikke, directeur van de sociale wijkonderneming Samenwonen-Samenleven, om een reactie op deze plannen. Hij is net als veel Amsterdammers in de sociale sector boos over de ‘rücksichtslose bezuinigingsslag’. Niet omdat hij vindt dat er niet zuinig met centen moet worden omgegaan maar omdat er geen enkel overleg is met de partijen in de buurt.

Geen overleg met wijkorganisaties

De Amsterdamse overheid wil kleiner worden. Een kleinere overheid lijkt op het eerste gezicht geen slecht idee. ‘Maar dat is het wel wanneer de regie over het geld bij de centrale stad ligt, waar geen contact is met de partijen die weten wat er in de wijk nodig is, namelijk: de wijkorganisaties’, zegt Hans Krikke.

In april 2016 startte hij een gesprek met experts, buurtorganisaties en betrokken ambtenaren over geldstromen in de wijk. Het gesprek ging over het slimmer besteden van geld dat in en door de wijk stroomt. Een belangrijke vraag is: kunnen geldstromen zo omgebogen worden dat daarmee ook sociale doelstellingen worden gerealiseerd met, voor, en door bewoners? Bijvoorbeeld in het geval van gefinancierde voorzieningen zoals een vo-school in de wijk met daarin ongebruikte vierkante meters. De ruimte wordt niet gebruikt maar moet wel worden betaald. En dat veroorzaakt verspilling.

Waarde van voorzieningen

Volgens Krikke is de eigenlijke vraag: ‘Wat is er minimaal nodig aan basisvoorzieningen voor bewoners?’ Maar daarover gaat het niet. ‘Het gaat alleen over afbraak en niet over de waarde van de voorzieningen voor een wijk’. ‘Bovendien’, zegt hij, ‘strookt op die manier bezuinigen niet met de afspraak met de gemeente om als gelijkwaardige partners met wijkorganisaties om te gaan. Dit is een bevel van bovenaf waar je als wijkorganisatie niets tegenin kunt brengen’.

De wijk als onderneming

Krikke wil een gesprek voeren over de waarde van voorzieningen: welke basisvoorzieningen heeft een diverse wijk als Slotervaart nodig? En, van welke kwaliteit en omvang moeten die voorzieningen zijn? Hoe gaan we dan effectief om met de besteding van gemeenschapsgeld? Een bedrijfsmatig model waarin je eerst onderzoekt welke waarde je wilt leveren en het vervolgens zo slim mogelijk organiseert. Ook financieel.

In de wijk is het nodig om geldstromen te analyseren in relatie tot wat het oplevert. Verspilling als leegstaand maatschappelijk vastgoed wordt dan onderwerp van gesprek. ‘Dat vergt een out of de box denken en vooral integraal denken’, zegt Hans Krikke. Wijkondernemingen, welzijnsorganisaties en buurtinitiatieven gaan in deze visie het gesprek met de gemeente aan op basis van partnerschap.  

De gemeente laat wijkpartners vallen

‘In het verleden hebben we door een dergelijk partnerschap topprestaties bereikt in de wijk’ vertelt Krikke. ‘Het werkt om samen collectieve kansen te verzilveren en problemen op te lossen. Het dagelijks bestuur heeft ons nodig om die problemen te kunnen aanpakken. Wij, de uitvoerende kant, ontlasten ambtenaren door: mee te denken, participatieplekken te regelen, huizen van de wijk te runnen en informele zorg te organiseren. In de paniek zijn ze ons nu vergeten en hebben ze het partnerschap laten vallen. Het was veel effectiever geweest als ze met ons hadden overlegd door te zeggen: “Wijkpartners, we hebben een probleem”.’

De wijkonderneming Samenwonen-Samenleven waar Hans Krikke directeur van is, vormt een voorbeeld van hoe je geldstromen in de wijk kunt vasthouden.  De buurtonderneming organiseert verschillende leer-, werkprojecten, zoals een Kluslab waarin bewoners onderhouds- en reparatiewerkzaamheden doen in de wijk. Ook het beheer van gebouwen uit de wijk wordt door bewoners gedaan. Zo blijft het werk én het geld in de wijk.

Solidariteit

De Amsterdamse bezuinigingen hebben grote gevolgen voor wijkorganisaties die afhankelijk zijn van de gemeentelijke subsidies. Samenwonen-Samenleven heeft nog andere inkomsten waardoor deze bezuiniging voor de wijkonderneming – in vergelijking met collega-instellingen – iets minder hard aankomt. Samenwonen-Samenleven is gewend om van de nood een deugd te maken door ook in tijden van botte bezuinigingen kansen te blijven zien en benutten. ‘Deze kaalslagdreiging kan voor ons weer aanleiding zijn om nog slimmer te werken’, vertelt Hans Krikke.

Toch vecht hij samen met de andere wijkorganisaties tegen de bezuiniging: ‘Solidariteit en samenwerken zijn belangrijk om een goede sociale structuur in de wijk te behouden.’

Deze week wordt de gemeente Amsterdam uitgenodigd voor een reactie.