Zomerserie #5: E-learning: nieuwe tool tegen polarisatie
Onbekend maakt onbemind? Buurtwijs duikt deze zomer in haar archief op zoek naar artikelen over wederzijds begrip en contact tussen buurtbewoners. Deze week 6 tips voor dialoogbijeenkomsten om vooroordelen te verminderen.
Hoe kunnen we polarisatie in de wijk tegengaan? KIS ontwikkelde een e-learning waarin niet alleen professionals en beleidsmakers, maar ook de ‘gewone’ burger leert polarisatie te herkennen, aan te pakken en te voorkomen.
Kinderen die voor overlast zorgen, buurtbewoners die niet weten hoe ze hen daarop moeten aanspreken. Verloedering van de wijk, ongeschreven omgangsregels die niet worden nageleefd, noem maar op. Als mensen daar samen niet uitkomen - dat kan deels voortkomen uit culturele verschillen of angst om de andere aan te spreken - dan kruipen mensen steeds verder in hun schulp. Dit kan leiden tot negatief gedrag tegenover 'de ander’.
Maatschappelijke spanningen in wijken zijn aan de orde van de dag. ‘Het is een actueel probleem dat in verschillende vormen voorkomt. Elke wijkprofessional heeft een belangrijke verantwoordelijkheid bij het voorkomen van die spanningen.’ En dat begint aan de voorkant, bij de sociale professionals, stelt onderzoeker Van Wonderen die de e-learning ontwikkelde.
Het belangrijkste bij polarisatie is dat je niet wacht en het laat etteren, je moet investeren in ‘vredestijd’
Het belangrijkste is dat polarisatie als issue wordt erkend en dat je de invloed hiervan erkent op jongeren, voegt Naima Azough toe die het onderzoek ondersteunde. ‘Het maakt niet uit waar je woont, in de grote stad of op het platteland. Het is een reëel issue in de huidige maatschappij.’
Invoelbaar
Azough: ‘Bij professionals is er behoefte aan invoelbare casussen en praktijkmodellen.’ Stappenplannen, waar professionals niet hele stukken tekst voor hoeven te lezen, maar een praktische tool die ze meteen kunnen inzetten. ‘Professionals kunnen vroegtijdig signaleren wat er in een buurt speelt, doordat deze mensen ook achter de voordeur komen. Denk aan een jongerenwerker of een huismeester. Deze professionals horen vaak als eerste wat er gebeurt in een buurt. Als er ergens spanningen zijn, dan kan dat bijvoorbeeld worden opgemerkt doordat er een incident voorkomt.’ En die escalatie wil je juist voorkomen.
Het belangrijkste bij polarisatie is dat je niet wacht en het laat etteren, je moet investeren in vredestijd. ‘In het aanpakken van polarisatie moeten we gebruikmaken van de kennis die op straat en bij de professionals te vinden is. Zij signaleren, maar weten dit wellicht niet meteen in de juiste context te zetten of te duiden. Vergelijk het maar met het stellen van een diagnose, dat doet een arts ook niet met ‘de natte vinger’. Juist alle verschillende perspectieven zijn hierin nodig, iedereen ziet een ander deel van het probleem,’ licht Naima toe.
‘Polarisatie speelt zich voornamelijk af in de gedachten en gevoelens van mensen, dat maakt het lastiger te herkennen. Het vraagt een nieuw perspectief van sociaal professionals, of je nu werkzaam bent in een wijkteam of als jongerenwerker’, aldus Azough.
Innovatief
De e-learning is op innovatieve wijze ontwikkeld, licht Azough toe. ‘Vaak wordt het beleid door de een opgesteld en uitgevoerd door de ander. Met deze e-learning willen we alle betrokkenen een gedeelde verantwoordelijkheid geven. Zodat we de kloof tussen beleid en praktijk kunnen dichten. Het vergt analytische vermogens van iedere betrokkene, of je nu beleidsmaker of jongerenwerker bent.’
Van Wonderen: ‘In deze e-learning leer je met behulp van animaties en casussen over polarisatie in buurten. Je ontdekt hoe je als buurtprofessional vroegtijdig polarisatie signaleert en kunt voorkomen dat ongemak en kleine ergernissen tussen groepen escaleren tot spanningen en incidenten. Ook leer je hoe je zelf signalen kunt analyseren en duiden. Of dat nu alleen is of samen met collega’s. De e-learning geeft de kennis en middelen om op basis van een goede analyse tot passende oplossingen voor polarisatie in wijken te kunnen komen. Na afloop van deze e-learning kun je met het bijbehorend analyse-instrument en de handreiking concreet aan de slag in je eigen buurt.’
De e-learning gaat over een fictieve wijk en is inmiddels uitgebreid getest met wijkprofessionals. ‘De cursist komt langs allerlei verschillende personen, die hem/haar steeds een brokje informatie geven. Het is makkelijk te volgen mede door het gebruik van animaties en de video’s’, legt Van Wonderen uit.
Het begint klein
Met deze e-learning hoopt Van Wonderen bewustzijn en kennis te vergroten. ‘Polarisatie en spanningen zijn brede paraplubegrippen, wat maakt dat er in de praktijk veel langs elkaar heen gepraat wordt. Vaak zie je dat polarisatie in wijken wordt benaderd vanuit openbare orde en veiligheid. Dan is er al sprake van incidenten en escalatie. Terwijl sociaal werkers zoals jongerenwerkers, opbouwwerkers, maatschappelijk werkers en huismeesters van corporaties het allang hadden zien aankomen. Sociaal werkers hebben veel contact met bewoners, en zien en horen wat er broeit in een wijk. Zij hebben vaak eerder dan veiligheidsprofessionals signalen dat er spanningen ontstaan. Incidenten moet je voor zijn. Daarom willen we met de e-learning benadrukken dat het begint bij hele kleine dingen.’
De e-learning is gratis en duurt 60 minuten. Deze online training kan door iedereen worden gevolgd die wil leren over polarisatie. Na afronding ontvang je automatisch een certificaat.
Dit artikel is een bewerkte versie van het artikel dat eerder op de website van KIS verscheen.
