Broedplaats Vonk in de Wijk inspireert de buurt over duurzaamheid

Vonk in de wijk is een broedplaats voor duurzame ondernemingen. Ook tijdens de coronacrisis heeft het initiatief de buurt weten te inspireren. Hoe ziet het buurtinitiatief de toekomst tegemoet? We spreken kwartiermaker Marileen Fabels. 

De oude personeelswinkel van Philips in Hilversum-Oost is nu het bruisende honk van Vonk in de Wijk. Een samenwerkingsverband van verschillende ondernemers, die duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan. Tot 2023 mogen de initiatiefnemers gebruik maken van het gebouw en het terrein eromheen. Groene initiatieven en duurzaamheid lopen als een rode draad door Vonk in de Wijk heen. Flexwerkers kunnen er terecht om te (net)werken. Er is een zaal waar vergadert kan worden of trainingen worden gegeven. Bezoekers zijn welkom om te buurten op afspraak. Wie het buitenterrein oploopt stuit op tiny houses. Kleine huizen waarvan de bewoners zoveel mogelijk zelfvoorzienend en duurzaam willen leven. Vonk in de wijk staat voor het realiseren van leefbaarheid, meer groen en sociale samenhang.  

Opluchting bij flexwerkers 

De coronamaatregels troffen Vonk in de Wijk. Hoewel veel activiteiten met gepaste afstand hebben kunnen plaatsvinden, is de binnenruimte enige tijd gesloten geweest. ‘Maar het trekt gelukkig weer aan’, vertelt Fabels. ‘Mensen gaan weer meer buiten de deur werken. Ik zie dan ook echt de opluchting bij de flexwerkers die weer kunnen (net)werken.

Fabels legt uit dat eigenaren van de plantaardige horecazaak Van Die Vegans assistent kwartiermakers zijn geworden van Vonk in de Wijk. Het restaurantgedeelte van het vegan etablissement moest zijn deuren sluiten door de coronacrisis. De ondernemers zijn daarom een winkel gestart en beschikken over een terras. Maar ze zijn niet meer alle dagen open. ‘Dat bevalt ze goed’, vertelt Fabels.  

Event als doorstroomlocatie

De steeds veranderende maatregelen tijdens de coronacrisis vormden volgens Fabels een uitdaging. Vonk was flexibel. In de periode dat de maatregelen 50 personen op anderhalve meter toelieten, organiseerde het de ‘Duurzame Dagen’ in de wijk. Al snel werd dat aantal echter teruggeschroefd naar 30 mensen. Fabels: ‘We hebben er toen voor gekozen om het event in te richten als een doorstroomlocatie.’ De Duurzame Dagen bestonden uit een weekendvullend programma. Zo stond er een vegan pop-up restaurant, een groene markt en werden er lezingen gegeven over het leven in een tiny house. Ook voor kinderen werden er activiteiten georganiseerd.  

Een kerstboom kopen met statiegeld

Fabels: ‘We hebben vooral veel verbindende activiteiten buiten georganiseerd om toch zichtbaar te blijven in de wijk. Zo hielden we een duurzame kerstboomactie. Mensen konden een den of spar kopen met statiegeld, met de bedoeling om de boom weer terug te brengen na de feestdagen. Kinderen konden dan vetbolletjes maken voor vogels.’ 

Fabels: ‘Steeds meer mensen weten Vonk in de Wijk te vinden. Voor informatie over het leven in een tinyhouse tijdens de Duurzame Dagen kwamen zelfs mensen van buiten de stad. In eerste instantie trekken dergelijke activiteiten mensen aan die al een voorinteresse hebben in vergroening natuurlijk, maar we merken dat we door samenwerking met de gemeenten steeds meer mensen bereiken die ons nog niet kennen en nieuwsgierig zijn.’ 

Succesvolle placemaking 

Vonk in de Wijk doet aan placemaking. Kort samengevat is dat een methodiek om openbare ruimten te verbeteren met behulp van lokale kennis en lokale kwaliteiten van de mensen uit de wijk of buurt. Volgens Fabels is het een van succesfactoren van Vonk in de wijk. ‘Ik vind het leuk om mensen te inspireren en te verbinden. Dat we het in samenwerking kunnen doen met de buurt.

'Het is kijken naar wat mensen kunnen bijdragen aan Vonk en andersom.'

Zo sprak ik een bewoner die weerman bleek te zijn. Ik vroeg hem of hij lezingen wil houden over het weer op de Duurzame Dagen en dat vond hij fantastisch. Het is kijken naar wat mensen kunnen bijdragen aan Vonk. De buurt denkt daar ook over na. Zo ontvingen we bijvoorbeeld stekjes uit een botanische tuin om te planten in de groenbakken. We staan midden in de wijk en willen mensen inspireren door te laten zien hoe het ook kan.’ 

"De buurt is gewild door ons initiatief"

Oorspronkelijk zou de huisvesting van Vonk in het oude Philipsgebouw tijdelijk zijn. Dat is nog steeds zo volgens Fabels. ‘Maar we hopen nog een jaar langer open te kunnen blijven en dat de tiny houses kunnen blijven staan. We maken door placemaking de buurt gewild met dit initiatief. Financieel staan we er niet goed voor. Dat komt door de coronaperikelen, onze zaal kon niet verhuurd worden en de flexwerkers bleven thuis toen ook de scholen dicht gingen. Daarnaast bleek onze loods lastig verhuurbaar omdat deze groot en onverwarmd is, daar was vooraf te weinig rekening mee gehouden. We zijn met de gemeente in gesprek in de hoop dat ze financieel wil bijspringen. We geven immers zeker iets terug aan de wijk.’