Wie bepaalt wat goed is voor wie?
‘De essentie is bejegening; de houding van de professional'. Aan het woord is Anouk Poll, adviseur eigen regie en ervaringsdeskundigheid bij Movisie. ‘Als je in een situatie verkeert waarin je voor een korte of langere tijd een beroep moet doen op hulp of ondersteuning dan ben je maar al te vaak overgeleverd aan wat er voorhanden is of wat de hulpverlener vindt dat er moet gebeuren. Je bent de regie op zo’n moment kwijt en dat maakt je kwetsbaar en onzeker. Sociale professionals moeten in deze situatie niet onnodig belemmeren of hinderen, maar kunnen juist een ondersteunende rol spelen. Bij eigen regie gaan we er vanuit dat een persoon, bijgestaan door naasten, zelf bepaalt wie welke hulp of ondersteuning biedt, in welke volgorde en hoe dit gebeurt.’
Eigen regie is niet alleen gericht op de mogelijkheid van individuen om zelf keuzes te maken over de inrichting van het eigen leven, maar ook de mogelijkheid om individueel en collectief af te dwingen die keuzes te kunnen en te mogen maken. (Bron: Wat Werkt Bij eigen regie?)
Samenspraak
Poll geeft een paar mooie voorbeelden: ‘Een oudere meneer vraagt op dinsdag hulp bij het douchen, terwijl hij dit op andere dagen graag zelf doet. Hij vraagt die ondersteuning zodat hij nog voldoende energie overhoudt om naar de bingomiddag te gaan en daar bekenden kan ontmoeten. Een belangrijk moment in de week voor hem. Of de jongeman van een jaar of 25, die een extra nierdialyse krijgt bij het centrum, zodat hij vervolgens biertjes kan drinken met zijn vrienden. Uit onderzoek blijkt dat op de lange termijn iedereen meer gebaat is bij zoveel mogelijk eigen regievoering door de cliënt, in samenspraak met zijn omgeving.’
Iedereen is eigenaar van zijn eigen leven en dient ondersteund te worden bij het maken van beslissingen die kwaliteit van het leven verhogen
Vier werkzame elementen
Poll: ‘We moeten uitgaan van wat mensen willen, wat ze kunnen en wat ze belangrijk vinden. De vier werkzame elementen die professionals kunnen toepassen om de eigen regie bij de cliënt te ondersteunen zijn:
- Eigenaarschap: een mens is eigenaar van zijn eigen leven en de daarbinnen te nemen keuzes.
- Kracht: het vermogen om zelf te beslissen, bepaald door eigen kennis, vaardigheden, zelfvertrouwen en handelingsruimte.
- Motivatie: dat wat iemand motiveert, persoonlijke waarden, een goed leven volgens eigen inzicht.
- Contacten: iets betekenen voor anderen en het delen van plezier en zorgen.
We gaan hierbij uit van het gegeven dat de mens eigenaar is van zijn eigen leven en de keuzes die daarbinnen gemaakt worden, binnen de morele kaders. Hij dient ondersteund te worden bij het maken van beslissingen die bijdragen aan de kwaliteit van zijn leven. Daarin staat de mens niet alleen, maar kan, wanneer hij dat wil, zijn plezier of zorgen delen.’
‘Om de cliënt zelf keuzes te laten maken en te laten beslissen over de inrichting van zijn leven moeten we als professional uitgaan van de volgende punten: gelijkwaardigheid, gericht zijn op wensen en mogelijkheden om samen te zoeken naar duurzame oplossingen die passen bij iemands belevingswereld. Er moet voldoende ruimte zijn om de eigen regie te voeren en dat betekent dat wij ook organisatorische en regelruimte krijgen om de eigen regie van cliënten kunnen ondersteunen.’
Movisie publiceerde onlangs het dossier Wat Werkt Bij eigen regie? waarin je meer leest over de werkzame elementen van eigen regie en de competenties die dit vraagt van professionals. Dit dossier is onderdeel van een serie 'Weten wat werkt' die per thema inzoomt op werkzame elementen voor dat specifieke thema. Overzicht van alle thema's vind je hier.
