Wethouders komen, wethouders gaan, maar het initiatief blijft altijd bestaan

Deze week vindt verspreid over het land het internationale evenement New Europe City Makers Summit plaats. Een dure naam voor iets dat eigenlijk heel simpel is. City Makers (in het Nederlands Stadmakers) zijn mensen die hun buurt willen verbeteren. Op het gebied van energie, sociale zorg, werkgelegenheid, milieu, groen, wonen, economie en het opknappen van straten en pleinen gebeurt zoveel.

Met grote ambities op het gebied van energieneutraal zijn, goede goedkope zorg leveren, mensen uit de schulden te halen, betaalbare woningen te creëren en om de onderlinge verhoudingen in buurten te versterken. Initiatiefnemende burgers, creatievelingen en sociaal ondernemers komen tijdens de vierdaagse Summit uit heel Europa bijeen. Ze gaan gezamenlijk op zoek naar de gedeelde waarden, doelen en datgene wat je nodig hebt.

Buurtrechten

Samen met Pakhuis de Zwijger heb ik de eer gehad om namens Agora Europa de laatste anderhalf jaar te werken aan deze inspirerende, zelfbedachte opdracht. Het sluit naadloos aan bij ons andere project Werkplaats MaakdeBuurt. Hier kijken we in zeven gemeenten wat initiatiefnemers nodig hebben om in hun buurtinitiatieven goed op te starten teneinde de problemen aan te pakken en kansen op te pikken. De centrale vraag hier is of initiatieven rechten of afspraken nodig hebben om hun initiatieven goed te kunnen laten starten en gedijen.

Knokken voor een plek

Wat leveren grote projecten als de Summit en MaakdeBuurt op? Nogal veel. Een belangrijke constatering is dat veel initiatiefnemers afhankelijk zijn van de overheid en daarmee van de willekeur en soms vrijblijvendheid. Dat vormt toch wel een rode draad.

Het is knokken om een plek te krijgen en te behouden op de agenda van de bestuurders. Soms tegen de stroom in, zonder toegang tot de nodige informatie of de nodige middelen. Er zijn goede en slechte voorbeelden. Over die voorbeelden wil ik in de komende tijd bloggen, door steeds concreet in te gaan op een onderwerp dat initiatiefnemers bezighoudt. Bijvoorbeeld leegstaand maatschappelijk vastgoed dat voor een marktprijs wordt aangeboden en daardoor onbetaalbaar is. Of over de tijd die er genomen wordt voordat een gemeente reageert op een verzoek van een initiatief. Of het knelpunt van de schotjescultuur. Of een wethouder die zijn nek uitsteekt en lef toont door in een grote wijk de buurtbegroting in te voeren. Kortom, elke keer een blog met wetenswaardigheden en lessen om van te leren. Uit binnenland of buitenland.

De toenemende emancipatie, de groei van vrije tijd en een terugtredende overheid zorgen er voor dat er duizenden initiatieven zijn. En gelukkig zijn er gemeenten die soms veel ruimte bieden om deze initiatieven te laten gedijen. Maar soms verdwijnt die enthousiaste wethouder en komt er een minder enthousiaste voor terug. Soms verdwijnt die superondersteunende ambtenaar door een nieuwe reorganisatie of loopbaancarrousel. Als initiatief moet je dan ‘opnieuw beginnen aan de eerste helft’ zoals een initiatiefnemer in het Oosten des lands verzuchtte.

Ruimte krijgen is niet altijd hetzelfde als consequente aandacht of het maken van afspraken waarop initiatieven kunnen bouwen.