Platform voor buurtontwikkeling

'We moeten groter denken in Nederland'

Interview met Marieke Koot (LSA) over haar werkbezoek aan Schotland
Interview
afbeelding van LSA bewoners  
13 november 2017
'We moeten groter denken in Nederland'

Foto: Street art in Glasgow - Beth (Flickr Creative Commons)

Marieke Koot van het LSA ging op studiereis in Schotland, op zoek naar inspiratie voor een wijksysteem waar mensen echt aan het roer kunnen staan. 'Met name de schaalgrootte van bewonersprojecten daar hebben me echt verbaasd.'

 

Marieke, wat heb je gedaan?

‘Wij zijn naar Schotland geweest op zoek naar het concept de WijkBV. Met een kleine 30 personen gingen we naar projecten en initiatieven kijken die een grote stap verder gaan in zeggenschap. Waar bewoners echt aan het aan het roer staan en dus zeggenschap hebben in de brede context.’

 

Wat houdt dat in, de WijkBV?

‘Wat de WijkBV precies moet worden, hebben we nog zeker niet helemaal scherp. Ik kan wel vertellen waarover het gaat. De WijkBV gaat over zeggenschap en eigenaarschap van bewoners, maar ook over nieuwe samenwerkingsverbanden in de wijk. Met organisaties en samen met de overheid. Het gaat over andere organisatievormen én, heel belangrijk, het gaat over geldstromen die binnen een wijk blijven. De WijkBV heeft dus nog zeker geen vastomlijnde definitie. We zijn nog op zoek en een deel van die zoektocht hebben we afgelegd in Schotland.’

‘We waren daar met actieve bewoners, corporatiemensen en mensen van verschillende gemeenten. Daarnaast waren de organisatoren van de reis mee: Geldstromen door de Wijk, LSA en Labyrinth Onderzoek en Advies.’

‘Omdat we met zo’n diverse groep waren, kwamen we ook tot mooie gesprekken en inzichten. Iemand van een gemeente of een welzijnsorganisatie stelt net weer andere vragen dan een actieve bewoner. Alle kanten werden steeds belicht.’


'Ik was erg onder de indruk van de combinatie van energie en lef van de initiatiefnemers.’

 

Wat heb je gezien wat heb je beleefd in Schotland?

‘We hebben ontzettend mooie initiatieven bezocht. We zijn op zoek geweest bij verschillende trusts en bij een eiland dat in handen is van bewoners. We hebben gedreven mensen gezien die weten wat ze willen en wat ze voor de wijk kunnen betekenen. Ik was erg onder de indruk van de combinatie van energie en lef van de initiatiefnemers.’

 

Hebben de Schotten meer lef dan de Nederlanders?

‘Nou, niets ten nadele van actieve bewoners hier, hoor. Want hier wordt ook echt wel lef getoond, maar ja: ik vond die Schotten wel erg stoer. Met name de schaalgrootte van de bewonersprojecten daar hebben me echt verbaasd, zo groot pakken we het in Nederland nog niet aan.’

‘Zo waren we bij Cassiltoun Housing Agency, een woningbouwcoöperatie in een aandachtswijk die echt in handen is van de bewoners. Daar wordt onderhoud en nieuwbouw gepleegd in overleg met andere bewoners. Zorgwoningen bijvoorbeeld. Het gaat om miljoenen, maar toch in eigendom van bewoners. En het is lokaal ingestoken: geen commercie. De Agency kijkt en bespreekt wat er nodig is om de leefbaarheid te versterken en ze koppelen de primaire taak van woningbouw aan andere activiteiten. Zo hebben ze een eigen kinderopvang, een park dat ze onderhouden en ze organiseren veel buurtversterkende activiteiten voor mensen in de wijk. De geldstromen die hieruit vloeien blijven dus ook in de wijk.’

‘Uit Nederland krijg je dan al snel de kritische vraag: als een organisatie zo groot is, en er is een professionele staf die betaald wordt, is de organisatie dan nog wel van bewoners?  En daarop zeg ik: ja, want het bestuur bestaat uit bewoners. Er is geen overheidsagenda, geen welzijnsagenda, geen landelijke agenda. Het wordt lokaal beslist.’

 

Hoe is die situatie ontstaan?

‘De Cassiltoun Housing Agency is ontstaan doordat bewoners heel erg ontevreden waren over een eigen woningbouwvereniging. Het was een verloederde wijk, met veel leegstand en veel mensen trokken weg uit de wijk. Toen was er een groep actieve bewoners die dacht: wij hebben niks te verliezen, we gaan gewoon zelf kijken of we zelf huizen in eigendom kunnen krijgen. Dat lukte omdat de gemeente daar ook voor open stond en zo zijn ze gestart. Ze hebben huizen helemaal vernieuwd en zo hebben ze stap voor stap de wijk opnieuw opgebouwd.’

‘Vanaf daar zijn ze hun bezit gaan uitbouwen. De vrouw die destijds de voorzitter was is nog steeds de voorzitter. En het was inspirerend om haar te horen spreken. Zij had zoveel passie voor de wijk en een standvastig geloof dat verandering en verbetering kan komen vanuit de bewoners. Dat je geen grote instanties en geen overheid nodig hebt om met elkaar dingen te organiseren!’

 

Wat hebben we in Nederland nodig om ook zover te komen denk jij?

‘Ja, dat is een goede vraag. Wat wij in Schotland hebben gezien is dat daar heel veel initiatieven beginnen met het bezit van een gebouw of van grond, omdat ze daar ook een verdienmodel op kunnen baseren. Bewonersgroepen daar kunnen ook makkelijker aan gebouwen en grond komen door financiële hulp van (overheids-)fondsen, die hebben regelingen voor onafhankelijke instellingen als bewonersgroepen. In Nederland kennen we die weg niet, de mogelijkheden hier zijn veel beperkter. Ik denk wel dat het slim is om na te denken hoe we daar naartoe kunnen. Want we zagen dat bezit van grond en/of gebouwen echt belangrijk is om een stuk verder te komen.’

 

Jullie zijn ook naar Gigha geweest, een eiland in handen van bewoners, wat heb je daar gezien?

‘Een super enthousiaste club van mensen! Zij werden voorheen eigenlijk onderdrukt door hun landheer, en hebben de stoere stap genomen om het eiland in eigendom over te nemen. Nu is daar een energie losgekomen waar je blij van wordt. En ze hebben het niet makkelijk. Het is gecompliceerd om zelf een heel eiland en een gemeenschap te runnen, mét een eigen verdienmodel, maar er zit zoveel kracht in deze gemeenschap!’


'We moeten ons durven te bemoeien met de thema’s waar we ons de meeste zorgen over maken'

 

Wat zijn de belangrijkste lessen die je hebt meegenomen?

‘We moeten groter denken in Nederland. We moeten nog meer lef hebben. En we moeten ons durven te bemoeien met de thema’s waar we ons de meeste zorgen over maken. Van wonen tot zorg, van milieuvervuiling tot armoede. En begin bij de eerste levensbehoeften, zeker in de wijken waar dat nodig is. Een van die levensbehoeften van mensen is fijn wonen. Als je woont in een leefbaar huis in een buurt waar je je oké voelt, dan kun je ook meer betekenen voor je gemeenschap. Dat inzicht vond ik heel mooi.’

‘Om op deze thema’s die heel dichtbij andere bewoners staan, serieus genomen te worden en om echte partnerschappen aan te kunnen met andere organisaties hebben we nieuwe rechten en nieuwe organisatievormen nodig en toegang tot geld!’

 

Hoe nu verder?

‘Alles wat we samen hebben geleerd en met zijn allen hebben bedacht en besproken, komt op 1 december aan bod op de bijeenkomst Op Zoek naar de WijkBV in Utrecht.’

‘Dan willen het concept verder gaan verkennen, met elkaar en met iedereen die hier interesse in heeft en die met ons die zoektocht aan wil gaan. Dat is onder meer Steve Clare. Hij een pionier op het gebied van Development Trusts en hij weet hoe wijken zelf de regie kunnen nemen. Ook Elaine Morrison, chief executive van de Gigha Heritage Trust komt. En de inschrijvingen voor deze bijeenkomst tot nu toe zijn veelbelovend. Veel mensen met ideeën, passie en lef. Ik denk dat we op 1 december een grote stap kunnen maken richting een WijkBV. Dus… kom allemaal!’

Dit interview is afgenomen en geschreven door Pleuni Koopman. Het verscheen eerder op de website lsabewoners.nl

afbeelding van LSA bewoners  

LSA bewoners

Het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners is al 26 jaar een vereniging van en voor vrijwilligers die zich sterk maken voor hun buurt. Onze leden zijn bewonersgroepen.

Lees meer: