Volle bak bij Bakkie Kunst

‘Weet je wat het is?’ deelnemer Remi Kruizinga zet zijn meest vragende gezicht op en geeft zelf het antwoord. ‘Een half jaar geleden heb ik mijn vrouw verloren. Na zo’n traumatische ervaring moet je aan de gang blijven, anders is het leven niet leuk meer. Ik heb afleiding nodig. Ik wil graag mensen ontmoeten en creatief bezig zijn. Heb ik altijd gedaan. Op de Academie voor Beeldende Kunsten studeerde ik Beeldhouwen. Hiernaast studeerde ik op het Grafisch Lyceum Grafische Technieken, beiden studies deed ik in Rotterdam. Ik ben daarna nooit meer gestopt met creativiteit. Voor mij komt Bakkie Kunst op een goed moment. En het is niet zomaar iets hoor. We krijgen professionele begeleiding. Geen onzin-dingen.’

We zijn in woonzorgcentrum Tabitha in Loosduinen. Vanmiddag staat hier de kerstworkshop van Bakkie Kunst op het programma. De aftrap vandaag is een stukje storytelling. Iedereen krijgt de gelegenheid om iets te zeggen. Er komen persoonlijke verhalen los, er worden tips uitgewisseld en mensen komen met elkaar in contact.

Bakkie sociale cohesie

Na het praatgedeelte is het tijd voor het creatieve gedeelte. Remi Kruizinga en zo’n vijftien andere senioren zijn druk in de weer met knippen, plakken en ininkten om uiteindelijk te komen tot een zogenaamde ‘structuurdruk’ die mee naar huis gaat. In de maanden ervoor hebben sommigen al deelgenomen aan de workshops Zeefdrukken en Fotograferen met je Smartphone. Ook daar kwamen meer senioren op af dan verwacht. Bakkie Kunst voorziet in een behoefte. Het is eigenlijk een bakkie sociale cohesie, met koffie, koek, eigen creaties en blije gezichten.

Stadslink en Cultuurvlinder

Het begon een paar jaar geleden met een eerste opzet van Karen Bos van Stadslink, een stichting gericht op samenlevingsopbouw die talenten en dromen als vertrekpunt neemt en niet de problemen waar mensen mee kunnen worstelen. Stadslink start vaak vanuit ‘het niets’, maar creëert vraaggerichte programma’s, op basis van serieuze signalen en vanuit de leefwereld van bewoners. Presentatiebenadering en kwartiermaken zijn veelgebruikte methoden voor het ophalen van deze signalen. Signalen waren er genoeg in de wijk Loosduinen: eenzaamheid en sociaal isolement versterkt door corona onder senioren, maar ook een wijk waar veel kunst wordt beoefend. Stadslink polste buurtmaker Carola van der Heijden over de aanpak van het creatieve gedeelte. Carola organiseert met haar bedrijf Cultuurvlinder kleinschalige projecten die dicht bij de mensen staan. Ze wil mensen ook meer in contact brengen met kunst en cultuur: ‘Omdat kunstprojecten de wijk mooier maken en mensen positieve energie geven.’ Dat idee sloeg aan en werd verder uitgewerkt. Een coproductie van Stadslink en Cultuurvlinder was geboren. 

De voorbereidingen voor de 12 workshops van Bakkie Kunst startten eind 2021 en gingen door tot begin 2022. Carola: ‘We stelden het juiste team samen en doorliepen gezamenlijk de opzet van de workshops. We ontwikkelden PR-middelen met een jonge vormgever. En we hebben contacten gelegd in de wijken voor geschikte locaties en om mensen enthousiast te maken.’ 

Verbinding heden en verleden

Door corona werd de start uitgesteld, maar uiteindelijk kwam er gelukkig groen licht. Carola: ‘In april 2022 zijn we echt van start gegaan. Met deze workshops willen we ouderen die zich anderhalf jaar 'verplicht' van de samenleving afgezonderd weer in verbinding brengen met elkaar en met de actuele leefwereld. In de kunstworkshops staat de verbinding tussen het verleden en het heden centraal. We laten ouderen kennismaken met hedendaagse materialen en technieken. We laten hen op een speelse manier ervaren dat zij ook na corona weer onderdeel zijn van de moderne samenleving.’

‘Iets nieuws leren op je oude dag werkt helend’

Het hele project is opgedeeld in vier trajecten van drie workshops. De workshops zelf zijn een co-creatie tussen professionele Haagse kunstenaars en sociaal werkers. Vandaag in Tabitha staat social worker Pieternel de Winter de mensen bij. Pieternel vertelt: ‘We geven deze workshops in buurthuizen, gemeenschappelijke ruimtes en zorgcentra in verschillende Haagse buurten: Bohemen, Meer en Bos, Waldeck-Noord en Ockenburgh-Kijkduin. Vooral in deze buurten is er niet zoveel voor ouderen. Dan kom je eerder in een zorgcentrum uit, zoals Tabitha. Het is mooi om te zien dat de mensen nieuwe contacten maken en dingen verwerken door bij ons te zijn.’

Iets ouds, iets nieuws

Pieternel probeert de mensen in aanraking te brengen met ‘iets nieuws’. De genoemde structuurdruk is voor velen onbekend terrein. Pieternel: ‘Deelnemers nemen iets ouds, bijvoorbeeld een voorwerp, van thuis mee. Aan de hand van dit voorwerp gaan ze met elkaar in gesprek en maken zij een kunstwerkje geïnspireerd op elkaars verhalen, in dit geval een structuurdruk. Dat is eigenlijk een collage van materialen met verschillende structuren. 
Dat deze workshops in een behoefte voorzien, blijkt uit de gemiddelde scores van deelnemers. De senioren ontmoeten en delen persoonlijke verhalen met gemiddeld 6 nieuwe wijkbewoners en ze waarderen Bakkie Kunst met een 8,7!  Carola: ‘Het werven van de deelnemers is een continu proces, dat met aandacht en zorg moet gebeuren. Het is ook best lastig om geschikte ruimtes te vinden, die groot genoeg, in de buurt en toegankelijk zijn. Met name de ruimtes van Haags Ontmoeten blijken heel geschikt.’

Evaluatiekaarten

Het project loopt goed, mensen zijn enthousiast, zoals blijkt uit de evaluatiekaarten. ‘Ik voelde me weer het spelende kind’, schrijft de een. ‘Wat leuk om iets nieuws te leren op je oude dag’, schrijft de ander (88). ‘Vrolijkheid, gezelligheid, verwondering’, schrijft nummer drie. Remi Kruizinga kan er zich wel in vinden. Al knippend en plakkend vertelt hij zijn verhaal. Aan tafel bij hem zit Greet Visser. Ook zij is erg te spreken over Bakkie Kunst. Hoe hoorde ze over dit project? Greet: ‘Ik zag iets op Facebook. Fotograferen met je smartphone. Daar ben ik naartoe gegaan. Ik heb iets met creativiteit. Beeldhouwen doe ik ook al heel lang.’  

Remi: ‘Greet en ik hebben allebei iets met kunst. Kijk hier, mijn creatie. Ik plak zo alles vast. Dan verf erover en daarna door het persje halen. Wat ik nu heb is eigenlijk het spiegelbeeld van wat het uiteindelijk moet worden.’

Greet: ‘Daar moet je niet te veel over nadenken. Het hoofddoel is een gezellige middag.’

Remi: ‘Mensen ontmoeten is toch iets bijzonders. Maar nu moet ik erachter zien te komen waar ze mijn flesje lijm hebben gelaten.’