Smeerolie van de samenleving
Aangenaam kennismaken, dat is de eerste stap om in contact te komen met mensen uit je buurt. Maar hoe doe je dat als iemand ver van je af staat, een andere mening heeft of andere gebruiken kent?
Uit onderzoek blijkt dat sociaal contact, mits het onder de juiste omstandigheden plaatsvindt, een belangrijke rol kan spelen in het creëren van vertrouwen en saamhorigheid in de buurt. Tevens is sociaal contact een krachtig middel in het tegengaan van negatieve beeldvorming (stereotypering) en vooroordelen over elkaar, waardoor het ontstaan van discriminatie en uitsluiting voorkomen kan worden. Het bevorderen van sociaal contact tussen mensen met verschillende etnische, culturele en religieuze achtergronden is dan ook een belangrijk middel om respectvol samenleven te bevorderen.
Aangezien Buurtwijs al een schatkist aan mooie voorbeelden over warme ontmoetingen heeft, zijn we gevraagd mee te doen aan het project Respectvol samenleven van Movisie in opdracht van het Ministerie Sociale Zaken & Werkgelegenheid. Binnen dat project wordt kennis ontwikkelen over wat wel én niet werkt bij sociaal contact tussen buurtgenoten met verschillende achtergronden en levensovertuiging.
Gangmakers
Op 2 maart werd online en sfeervol aftrap gegeven aan dit project. Florentine Zarks, van ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid was onder de indruk van de hoge opkomst en benadrukte dat ontmoeting ‘de smeerolie van de samenleving’ is. Onderlinge verschillen tussen buurtgenoten leiden tot wrijvingen die de sfeer in een buurt onder druk kunnen zetten. Ontmoetingen zijn een middel om die sfeer te verbeteren en de wrijvingen bespreekbaar te maken.
Dat de sfeer in een buurt soms eenvoudig kan verbeteren, laat ook Shakira van Steenis zien van stichting Lief&Leedstraten. De straten die bij Lief&Leedstraten zijn aangesloten, hebben een spaarpotje die beheerd wordt door de ‘gangmaker’ van de straat. Vanuit dat potje kan de straat iets extra’s doen voor een buur die dat even kan gebruiken of buren namens de straat verrassen met een cadeautje. Dit kleine gebaar blijkt bij te dragen aan het ontstaan van een straatnetwerk waarbinnen het eenvoudiger wordt om elkaar aan te spreken, op te zoeken of gezamenlijk iets op te pakken.
Gouden tips van Shakira (Stichting Lief & Leedstraten) voor het leggen van contact:
-
Hou het informeel en persoonlijk (gesprek van persoon tot persoon)
- Benader mensen als buren
- Als je je onzeker voelt of niet weet of je het goed doet, vertel de ander dat en ga het gesprek aan (ook als het moeilijk is)
Wat werkt nou?
Ondanks de beste bedoelingen blijken wij onbewust toch bepaalde gevoelens en opvattingen te hebben over de anderen die een rol spelen in hoe we ons opstellen en hoe we de ander ervaren. René Broekroelofs en Hanneke Felten van Movisie zijn de wetenschappelijke archieven ingedoken en deelden een aantal tips die volgens onderzoek goed blijken te werken in het aangaan van contact.
Wat altijd werkt, is inzetten op inleving en empathie. Het delen van persoonlijke verhalen en daarin nadruk leggen op gevoel, zorgt ervoor dat de ander zich kan herkennen in je verhaal. Het beeld van jezelf en van de ander komt hierdoor dichter naar elkaar toe wat een positief effect blijkt te hebben op lange termijn. Ook is het van belang dat het contact ontstaat binnen een veilige en prettige sfeer. Dit stelt mensen op hun gemak en vermindert eventuele gevoelens van angst.
Daarnaast helpt het ook om:
- kennis over elkaar uit te wisselen en meer over elkaar te weten te komen;
- samen te werken door samen iets te doen;
- gemeenschappelijke doelen te formuleren, bijv. samen de wijk groen maken;
- groepsgevoel creëren door te benoemen wat men gemeenschappelijk heeft, bijv. ‘bewoners wijk A’;
- een prettige context te scheppen door bijv. lekker eten aan te bieden of voor goede stoelen te zorgen.
Deze eenvoudige toepassingen zorgen ervoor dat de ‘hokjes in ons hoofd’ opnieuw worden gecategoriseerd. Dit is een onbewust proces dat niet per se zelfreflectie vereist, maar juist gebaat is bij ‘gewoon doen’. Door samen dingen te ondernemen binnen een prettige context creëer je samen nieuwe, positieve herinneringen die een prettig gevoel en prettig beeld van de ander bij je oproepen. Hier schuilt de kracht van ontmoeting in.
Aangenaam kennismaken
Diversiteit maakt samenleven rijker en soms uitdagender. Het gezegde luidt tenslotte niets voor niets ‘onbekend maakt onbemind’. Gelukkig zijn er veel prachtige initiatieven die buurtbewoners met verschillende achtergronden met elkaar laten kennismaken. Buurtwijs maakt deze initiatieven meer zichtbaar door initiatiefnemers het podium te bieden om over hun initiatief te vertellen. Met deze verhalen laten we zien hoe er in buurten met passie wordt gewerkt aan ontmoetingen die Nederland een stukje mooier maken.
Door elkaar verhalen te vertellen over onze eigen ervaring in de praktijk, inspireren we elkaar en leren we van elkaars succes en valkuilen. Wil je ook anderen over jouw initiatief vertellen, maar is schrijven niet helemaal je ding? Geen zorgen! Op dinsdag 16 maart en donderdag 12 april (van 10 tot 12 uur) organiseert Buurtwijs een gratis workshop. Geef je op door een mail te sturen naar j.martens@movisie.nl en laat je door redacteuren van Buurtwijs begeleiden in dit schrijfavontuur.
