Samenlevingsopbouw is uit de mode
Foto: stock (123rf)
Hoe krijgen we het voor elkaar dat inwoners zich prettig voelen, goed samenleven en elkaar ondersteunen waar nodig? Movisie zoekt het antwoord in een zesdelige podcastserie over de sociale basis: ‘Sterke wijken, gelukkige bewoners!’
In de podcastserie gaan Lou Repetur en Olaf Stomp van Movisie in gesprek met uiteenlopende gasten: inwoners, sociale professionals en experts, die hun licht laten schijnen over verschillende aspecten van de sociale basis. De eerste uitzending, met Jos van der Lans, heeft als thema ‘Samenlevingsopbouw, wat kunnen we leren van het verleden?’
Wat is sociale basis?
Sociale basis, het weefsel, het cement van de samenleving. Volgens Jos van der Lans zit de sociale basis ergens in de wijk en is het een samenspel van allerlei goede bedoelingen, actief burgerschap, sociale professionals. Dat is misschien ook meteen het probleem van de sociale basis. Als iedereen er iets anders onder verstaat, dan kan het begrip ook telkens een andere betekenis hebben in de beleidsnota’s die tegenwoordig overal opduiken.
Samenlevingsopbouw is een typisch Nederlandse term. Het is een traditie die is ontstaan vanaf de Tweede Wereldoorlog, de opbouw van de verzorgingsstaat. De samenleving veranderde toen enorm onder de druk van de industrialisatie, de wijken veranderden, men was bang voor allerlei zedeloosheid. Zo is de term samenlevingsopbouw opgekomen, met basisvoorzieningen die mensen gelegenheid gaven om het moderne leven te leren kennen, dan wel zichzelf te organiseren. Nu noemen we dat de sociale basis omdat samenlevingsopbouw uit de mode is geraakt, licht Van der Lans toe.
The Organizer
De sociale professional heeft een cruciale rol binnen de sociale basis. Van der Lans ziet het als de rol van de oude opbouwwerker: ‘De oude opbouwwerker is The Organizer. Is in staat bewoners te organiseren, in contact te brengen met de bestuurlijke organen, om ze verder te brengen, te ondersteunen in al die processen, of in het opzetten van voorzieningen. Dit om de simpele reden: we verwachten van de burgers dat ze ook nog werken en kinderen opvoeden, dus dat die dat niet louter in hun eentje kunnen. Ze hebben die ondersteuning nodig om die kracht met elkaar te kunnen ontwikkelen.’
Tegelijkertijd hebben sociaal werkers ook een opdracht vanuit de organisatie waarvoor ze werken. Hierdoor zitten ze continu in een spagaat. Voor wie werk je dan? En zet je je in voor het publiek belang dat door de gemeente is gedefinieerd of voor een organisatie van bewoners die sociale doelstellingen in een wijk wil realiseren?
Vraag aan de bewoner met wie je werkt om iemand uit zijn omgeving mee te nemen
Wees niet verlegen
Maar hoe ondersteun je nu die sociale basis? ‘We moeten die enorme aanzuigende werking om iemand individueel te helpen proberen te doorbreken. Ga door je verlegenheid heen’, raadt Jos van der Lans aan. Vraag aan de bewoner met wie je werkt om bij de volgende afspraak iemand uit zijn omgeving mee te nemen. Op die manier wordt de omgeving (sociale basis) betrokken en gemobiliseerd, en kan jij als sociale werker deze ondersteunen waar nodig. Je bent een passant in iemands leven, stel je bescheiden op, vult Lou Repetur ter afsluiting aan.
