Over de invloed van het wijkteam bij online contact

Nadia, een 54-jarige vrouw die in haar verleden seksueel is misbruikt door haar oom en ex-partner logt in op het online platform Jouw Omgeving. Ze is samen met ongeveer 30 andere stadgenoten lid van de online community STERker, die onder begeleiding staat van twee hulpverleners van Wijkteams Enschede. De community is opgericht voor vrouwen die seksueel misbruikt zijn. Via fysieke groepsbijeenkomsten en online contacten wisselen de vrouwen die deelnemen aan de groep hun ervaringen uit. 

Nadia vindt het prettig om haar gedachten en gevoelens online te delen. Tijdens de fysieke bijeenkomsten durft ze dit niet altijd, dan trekt ze ter zelfbescherming een muur op of denkt ze liever nog even na over wat er is gezegd voordat ze erop reageert. Wanneer ze later thuis is neemt ze haar hondje bij zich op schoot en begint te typen over wat de bijeenkomst van de afgelopen week voor haar heeft betekend. Nadia ervaart dat ze door de gesprekken krachtiger wordt en beter haar grenzen kan uitten naar anderen. De andere vrouwen uit de groep stimuleren haar om manieren te bedenken om grenzen te bewaken en vol te houden. Ze delen op hun beurt hun eigen ervaringen en hebben zo het gevoel er niet alleen voor te staan. Regelmatig wordt er een stressvolle gedeeld via het online platform. Dat is goed want dan zijn de eerste emoties al gereguleerd voordat er een fysieke bijeenkomst plaatsvindt. 

Geen reacties

Voor Sylvia ligt die ervaring anders. Ze is 48 jaar en kampt al geringe tijd met klachten die duiden op een burn-out. Ook zij heeft moeite om haar grenzen aan te geven en gaat hier vaak ver overheen. Daarom is ze gestart met een assertiviteitstraining vanuit Wijkteams Enschede. Wekelijks is er een fysieke bijeenkomst waarin de deelnemers van de groep elkaar ontmoeten en leren om beter voor zichzelf op te komen. Daarnaast is er een online groep binnen het platform Jouw Omgeving. Sylvia heeft vandaag een vervelende ervaring gehad op haar werk en besluit deze te delen op de online omgeving. Ze beschrijft de situatie in de hoop dat andere groepsleden haar zullen ondersteunen. De volgende dag logt ze in via de app op haar telefoon. Er zijn geen reacties op haar bericht. En ook de dagen daaropvolgend komen er geen reacties van haar groepsleden. Vinden de groepsleden haar niet aardig? Of stelt ze zich aan? Sylvia voelt zich door het plaatsen van haar bericht nog eenzamer. Ze besluit om niets meer te plaatsen via Jouw Omgeving. Ze maakt de training af maar houdt zich afzijdig in de groepsbijeenkomsten.

"We kwamen erachter dat we als sociaal buurtwerkers veel invloed hebben op het gebruik van een online tool"

Deze twee ervaringen laten zien dat blended contact kwetsbaar is. Wel of geen reactie krijgen heeft gevolgen voor het hoe je het contact beleeft met anderen wanneer je elkaar weer fysiek treft. 
In het wijkteam in Enschede kwamen we er door ons onderzoek achter dat de online en offline hulpverlening voor deze deelnemers te veel los stond van elkaar. Terwijl het bij blenden juist de bedoeling is dat het elkaar aanvult. We kwamen erachter dat we als sociaal buurtwerkers veel invloed hebben op het gebruik van een online tool. Dat begint al met hulp bij het inloggen. Ook bestaat er bij deelnemers onzekerheid over de veiligheid van het platform: ze willen weten wie berichten kan lezen en vooral ook wie niet. Het helpt om dit in de eerste groepsbijeenkomsten te bespreken, te benoemen waarvoor het online platform gebruikt kan worden en om opdrachten te geven om online uit te voeren. Ook helpt het om in de groep uit te leggen waarom het belangrijk is om regelmatig iets te plaatsen en te reageren op elkaars berichten.

"De combinatie van online én offline contacten zorgt voor een toename van eigen regie"

Het gaat erom dat we als sociaal buurtprofessionals bewoners of deelnemers van een programma uitnodigen om ook online contact uit te proberen want uit huidig en eerder onderzoek is gebleken dat juist de combinatie van online én offline contacten zorgt voor een toename van eigen regie in de context van eigenaarschap, eigen kracht, motivatie en sociale contacten (Meinema, 2017). Inwoners die blended ondersteuning ontvingen ervaarden meer bewustwording van hun ondersteuningsvragen, meer inzicht in hun eigen mogelijkheden en meer gedragsverandering. Dat maakt het voor de buurtprofessional een uitdaging om zowel het face-to-face contact als het online contact goed te begeleiden, alleen dan kunnen bewoners elkaar in een veilige community ondersteunen. Professionals kunnen dan een stap terug doen en inwoners kunnen elkaar ondersteunen, dit sluit uitstekend aan bij waar het Sociaal Werk voor staat. 

Uit het onderzoek deel ik graag nog 5 do’s voor het gebruik van een online omgeving:                        

1. Plaats regelmatig berichten en nodig anderen uit hierop te reageren
2. Bespreek tijdens fysieke afspraken het doel van het online platform 
3. Reageer op geplaatste berichten van anderen
4. Geef concrete opdrachten die deelnemers kunnen doen binnen het platform
5. Benoem voorbeelden van deelnemerservaringen met het platform

De namen van de vrouwen in dit praktijkverhaal zijn uit privacyoverwegingen gefingeerd.
Heb je interesse in de rest van het onderzoek? Neem contact op.