Ondernemen en gemeenschap gaan prima samen

In veel buurten en wijken staan bewoners aan het roer van wijkverbetering. Met een hoop ondernemingslust ondersteunt LSA deze actieve bewoners en BewonersBedrijven. Zo konden zij de kracht van de gemeenschap inzetten om het hoofd te bieden aan de maatschappelijke uitdagingen die op aandachtswijken afkomen. Dat ging met vallen en opstaan. De zoektocht naar kansrijke omstandigheden voor succes was ingewikkeld, maar bracht BewonersBedrijven vooruit. Ze experimenteerden, ploeterden door, doorstonden de economische crisis en vierden grote successen.

Inmiddels is de aanpak van BewonersBedrijven stevig verankerd in diverse dorpen en steden. Ondernemerschap en gemeenschap blijken dus prima samen te gaan. Tijd voor een onderzoek naar de ontwikkelingen binnen de sector BewonersBedrijven.

Wijkaanpak vanuit bewoners

Van zorg en welzijn tot het opknappen van parken, portieken en panden, en van werk tot onderwijs en gezonde voeding: BewonersBedrijven hebben invloed op leefbaarheid van de wijk. Het lijken wat dat betreft net ‘Wijkaanpakken’, maar dan vanuit bewoners. Zo investeert het Arnhemse BewonersBedrijf Malburgen veel in het welzijn van kinderen uit de buurt. ‘We zetten vooral in op kansen voor kinderen’, vertelt directeur Walter Klein Nienhuis. ‘Wil je in de toekomst van de wijk investeren, dan moet je met kinderen beginnen.’

Het BewonersBedrijf zorgde onder meer voor de aanleg van een mooie speel- en ontmoetingstuin voor de wijk. Ook gaven ze scholen geld om bijvoorbeeld een sportdocent in te huren of nieuw lesmateriaal aan te schaffen. Eén school nam de leerlingen mee naar het circus, een hele belevenis voor kinderen die normaal gesproken niet met kunst en cultuur in aanraking komen. Walter: ‘Allemaal om te zorgen dat kinderen in zichzelf geloven, talenten kunnen ontwikkelen en dromen durven najagen.’

De onderzochte BewonersBedrijven draaien gezamenlijk een omzet van 3,5 miljoen euro, daarvan komt nog geen tiende van die inkomsten uit fondsen en subsidies

Winst

De 19 BewonersBedrijven die meededen aan het onderzoek draaien gezamenlijk een omzet van 3,5 miljoen euro. Opvallend is dat nog geen tiende van die inkomsten uit fondsen en subsidies komt. Naast het leveren van diensten aan wooncorporaties of gemeentes – bijvoorbeeld door aanspraak te maken op Wmo-budgetten – is de verhuur van vastgoed een belangrijke inkomstenbron. Het mes snijdt dan aan twee kanten, want vastgoed geeft een bewonersinitiatief ook een gezicht in de wijk. Hoewel veel BewonersBedrijven graag rendabele horeca combineren met een ontmoetingsfunctie, leveren buurtcafés of wijkrestaurants vaak nog weinig op. Het aandeel BewonersBedrijven dat winst maakt, groeide in 2017 ten opzichte van het jaar daarvoor. Een deel van de winst wordt gebruikt voor het supporten van buurtinitiatieven.

Wat zijn BewonersBedrijven?

Koopkracht stimuleren

Er zijn ook veel vrijwilligers betrokken bij BewonersBedrijven. In 2017 keerden ze in totaal 135.000 euro aan vrijwilligersvergoedingen uit. Daarmee werd de koopkracht van de vrijwilligers vergroot en kreeg de wijkeconomie een impuls. BewonersBedrijven zorgen bovendien voor werk: dagbesteding, participatieplekken en reguliere banen.

In Heechterp-Schieringen ging het BewonersBedrijf aan de slag met het groenonderhoud van de gemeente. Harry van der Molen (nu CDA-Kamerlid) werkte als wethouder samen met het BewonersBedrijf. ‘Voor elke euro die ik investeerde, kreeg ik twee euro sociale impact terug. En die ene euro moest ik tóch al uitgeven dus dan kan ik hem beter in een succesvol wijkbedrijf stoppen. Ik merkte dat de leefbaarheid verbeterde, doordat mensen zonder baan nu toch mee konden draaien in het wijkbedrijf.’ Van der Molen benadrukt dat zo’n samenwerking niet werkt ‘als je het insteekt als een bezuinigingsmaatregel’. Het moet echt een inhoudelijke keuze van de gemeente zijn.

Samen sta je sterk

LSA wil BewonersBedrijven blijven ondersteunen en faciliteren door:

• te helpen opstarten van nieuwe BewonersBedrijven in onder andere zorg en welzijn, energie en duurzaamheid en maatschappelijk vastgoed;
• te vergroten van ondernemerscapaciteiten en kennis;
• nieuwe en bestaande BewonersBedrijven te helpen (financieel) duurzamer te worden zodat ze nog meer impact kunnen maken.

BewonersBedrijven zijn ook gebaat bij een beter ecosysteem dat ervoor zorgt dat ze betere toegang krijgen tot financiering en vastgoed. Dat begint bij de (h)erkenning van BewonersBedrijven en daarom wil LSA werken aan de zichtbaarheid. Net als aan toegankelijk maken van impactmeting en versterking van de samenwerking met gemeentes.

Gouden tip

BewonersBedrijven zijn dus gebaat bij een beter ecosysteem en capacity building. Maar er is ongetwijfeld meer nodig. Daarom is delen van jouw ervaring, kennis en tips nodig!

Wat hebben BewonersBedrijven nodig om te groeien? En wat kunnen BewonersBedrijven missen als kiespijn? Met wie – een mens of een organisatie of een bewonersinitiatief – moeten we beslist in contact komen? Mail je goede tips naar Marieke Boeije, zij leest ze graag en kan je verder helpen als je zelf (net) begonnen bent met een ondernemend bewonersinitiatief.

Download de publicatie BewonersBedrijven: bouwen aan een sterke sector of bekijk online. Dit is een aangepaste weergave van het artikel dat eerder op de website van LSA Bewoners verscheen.