Mogen we eens gaan leren van onze fouten?
Foto: Jeff Drongowski (Flickr Creative Commons)
Het is al lang geleden. Als onervaren jeugdonderzoeker had ik me met twee collega’s in een ‘participerende observatie’ gestort om de leefwereld van een zeer heftige straatgroep te verkennen. We liepen met hen mee, gingen met hen zwemmen, deden aan paaltjesvoetbal en bezochten de wekelijkse disco in het buurthuis.
Daarbij werden we begeleid door twee ervaren jongerenwerkers die, vanuit hun kritiek op de traditionele wetenschap, die bij voorkeur jeugdproblematiek vanachter een dikke stapel boeken te lijf wilde gaan, een tastbare bijdrage van ons beginnend onderzoeksteam verlangden.
Dat heb ik geweten
Nu, dat heb ik geweten. Na zo’n drie weken had de groep meer dan genoeg van onze aanwezigheid. Onze begeleiders hadden ons voorgehouden dat de enige betrouwbare graadmeter voor ‘echt contact’ met de kids werd gevonden in de hulpvragen waarmee ze aarzelend zouden komen. En de eerste hulpvraag kwam uitgerekend van de jongere broer van de informele leider van de hanggroep. De gretigheid waarmee we ons op deze de kerel hebben gestort, had echter een omgekeerd effect. Van de wal in de sloot, zullen we maar zeggen.
Subtiele signalen
Maar omdat we de subtiele signalen, die ons vertelden dat we beter konden opkrassen niet begrepen, moest worden teruggegrepen op de meest directe communicatie waarin de groep bedreven was. Een gerichte uppercut verbrijzelde mijn bril en na het bezoek aan de eerstehulppost, konden we gaan nadenken over wat er mis was gegaan.
Van dit incident heb ik destijds meer geleerd dan van welk handboek over ‘probleemjeugd’ dan ook. Ook de wijze tips van de plaatselijke coryfeeën van het randgroepjongerenwerk, die ons hadden gecoacht, konden van mij de pullenbak in. We moesten onze eigen aanpak nog leren ontwikkelen. En met, wat later landelijk bekend zou worden als, de methodiek van het ‘Jongerenopbouwwerk’ werd daarna stap voor stap een begin gemaakt.
Waarom deze vergeelde anekdote?
In de niet aflatende brei van alle ‘good practices’ uit het domein van zorg & welzijn, die in databestanden, jaarverslagen en prachtige brochures uitgebreid worden gepromoot, lees ik vrijwel nooit wat er aan interventies compleet de mist in ging. En wat daarvan kan worden geleerd.
Terwijl ik, door ervaring wijzer geworden, weet dat juist het ‘problematiseren’ van wat niet lukt in het werk, vaak een hefboom is naar een ‘passende aanpak’.
Nog erger wordt het als ik – incidenteel – een symposium of congres bezoek, dat tegenwoordig vaak verbonden is aan het lanceren van een nieuw boek dat belooft alle voorgaande literatuur te overstijgen. De hijgerigheid waarmee daar oude wijn in nieuwe zakken wordt gepresenteerd doet soms lachwekkend aan. Terwijl de deelnemers maar al te goed weten dat de forse toegangsprijzen vooral moeten worden terugverdiend tijdens de uitstekende lunch waar je ongedwongen kunt netwerken.
Stamrituelen
Bovenstaande moderne stamrituelen zijn ook te vinden in andere domeinen. Zo raad ik u dringend aan eens een bijeenkomst over de ‘doedemocatie’ of de ’top honderd van toonaangevende burgerinitiatieven’ te bezoeken. En vooral tijdens de hyperige presentaties te Twitteren om het thuisfront te laten weten hoe inspirerend de bijeenkomst is. Zie het als het ultieme cabaret en je hebt een topdag.
Maar terug naar mijn vraag; is het subsidietechnisch acceptabel om onze ‘bad practices’ eens te gaan uitwisselen? Ter lering en vermaak.
By the way: met de gast die mij als informele gangleider destijds die beuk moest verkopen is het helemaal goed gekomen. Hij werd een van de beste jongerenwerkers die ik in mijn loopbaan ben tegengekomen. Als dat geen ‘good practice’ is!
