Is mijn project ‘participatie-proof’?
Foto: Sarah Reid (Flickr Creative Commons)
Onlangs organiseerde ik samen met mijn collega een bijeenkomst voor de medewerkers van een woningcorporatie. De deelnemers verzuchtten dat het niet wilde lukken om enthousiaste bewoners te krijgen en te houden voor bewonerscommissies. Mijn collega vroeg wat je mag verwachten van die commissieleden. Op een flap noteerde hij een lange lijst met door hen genoemde verwachtingen en eisen. Zó lang, dat een deelneemster voorstelde om deze voortaan vast te leggen in een contract.
Mijn collega vroeg vervolgens wie wel eens vrijwilligerswerk doet. Er gingen verschillende handen omhoog en hij informeerde naar hun motivatie. Op een tweede flap noteerde hij hun reacties: leuk, belangrijk en gezellig.
Illustratie: Anja Maas
Vanuit plezier
Toen werd het stil in de ruimte. Vele ogen gingen van flap 1 naar flap 2 en weer terug. Beide lijstjes zagen er toch wel heel verschillend uit…terwijl ze eigenlijk over hetzelfde gingen.
Je hoorde bijna de kwartjes vallen: het leek alsof iedereen zich in één keer realiseerde dat ook mensen die zitting hebben in een bewonerscommissie dit in principe doen voor hun plezier. En dat zo’n lange lijst met eisen niet echt uitnodigt tot meedoen.
Kort gezegd: de manier waarop de bewonerscommissies georganiseerd waren, was niet helemaal participatie-proof!
Participatie-frustratie
Gemeentes en maatschappelijke organisaties streven steeds vaker naar participatie door bewoners of gedeeld eigenaarschap. Ze hopen dat bewoners zich mede-eigenaar gaan voelen van een plan of project en daarbij taken op zich gaan nemen. Een wens die soms ingegeven wordt door bezuinigingen, maar – gelukkig – vaak ook door het inzicht dat een plan beter wordt als degene die het aangaat daar ook iets over te zeggen heeft.
In de praktijk gaat het organiseren van die participatie niet altijd van een leien dakje. Bewoners willen soms helemaal niet participeren. Of ze willen wel, maar het project kent zoveel hobbels en ingewikkeldheden dat ‘participatie-frustratie’ ontstaat bij beide partijen.
Test je project
Of jouw project, plan of idee zich leent voor bewonersparticipatie hangt globaal af van twee dingen:
1. het belang en de betekenis van je project voor bewoners,
2. de geschiktheid van het project om bewoners daadwerkelijk mee te laten doen.
Beide zijn nodig voor een succesvolle samenwerking. Is jouw project participatie-proof? Met deze eenvoudige stresstest kom je erachter hoe jouw project er voorstaat.
Scoor je A, dan kun je meteen aan de slag! Scoor je B, dan moet je je nog even verdiepen. Bij C moet je echt eerst even intern aan de slag, terwijl je je bij D af moet vragen of je bewonersparticipatie wel moet willen. Wat de uitslag ook is: geen nood! Naast het resultaat lees je hoe je de kansen voor bewoners én voor jouw organisatie sterk kunt verbeteren.
Stresstest op zak
Terug naar de medewerkers van de woningcorporatie. Met de uitslag van de stresstest op zak kunnen ze kijken of de eisenlijst van flap 1 niet een heel stuk korter kan. Ook zijn ze geïnspireerd geraakt om te experimenteren met andere vormen dan alleen de geijkte bewonerscommissie. Andere vormen kunnen leiden tot meer enthousiaste deelnemers. En dat is misschien wel de belangrijkste bouwsteen voor een fijne samenwerking.