Methodisch en evidence-based kokkerellen met Jamie Oliver

In recente artikelen op Buurtwijs over de ABCD-methode en buurtontwikkelingmethodieken, hanteren auteurs verschillende definities van begrippen als interventie en methodiek. Deze begripsverwarring zien we ook vaak als het gaat over evidence-based werken. Voor je het weet ontstaat er een discussie of weerstand op basis van interpretatie van termen. Het feit dat de definities van deze termen vaak nodeloos ingewikkeld geformuleerd worden, helpt niet mee aan hun imago. Gelukkig kan Jamie Oliver ons meer leren dan alleen lekker koken.

Als je Jamie Oliver, de Britse tv-kok, ziet kokkerellen, dan lijkt hij maar wat te doen. Een handje basilicum, een scheut olijfolie, wat kaas erover raspen en voila: een heerlijke pasta pesto. Alles vanuit de losse pols, niks keurig afgemeten of volgens de letter van een recept. Toch weet hij keer op keer fantastische gerechten op tafel te zetten en worden zijn recepten overal ter wereld gemaakt. Dus schijn bedriegt: Jamie Oliver weet dondersgoed waar hij mee bezig is. Sterker nog, Jamie werkt hartstikke evidence-based!

Beste beschikbare kennis

Dat zit zo. Bij evidence-based werken ben je op de hoogte van de best beschikbare kennis. Je weet wat er bekend is over wat wel of niet werkt in een bepaalde situatie, of je weet waar je deze kennis kunt vinden. Die kennis combineer je vervolgens met je eigen professionele expertise én met de voorkeuren van een cliënt of doelgroep. Door deze drie invalshoeken te combineren komt een sociaal werker tot een aanpak met de meeste kans op succes. Of om nog even naar Jamie Oliver te kijken: hij is op de hoogte van recente kennis over kooktechnieken en ingrediënten, weet door ervaring welke smaken goed combineren, en hij kan traditionele gerechten zo’n twist geven dat ze goed aansluiten bij wat het publiek nu wil.

Het is dus echt een misvatting dat evidence-based werken uitgaat van bewezen effectieve methoden.

Alleen suggereert de term evidence-based wel dat je je werkwijze moet baseren op keihard bewijs. De nieuwere term evidence-informed klinkt wat realistischer. Je bent goed geïnformeerd over wat er bekend is over wat wel en niet werkt in een bepaalde situatie. In feite gaat het over het onderbouwen van je keuzes: waarom doe je wat je doet?

Brood bakken

De term methodisch werken is nog simpeler: dat is gewoon op een systematische manier handelen om een bepaald doel te bereiken. Jamie Oliver gaat brood bakken. Hij weegt de ingrediënten af, kneedt het deeg, laat het deeg rijzen, verdeelt het deeg in broodvormen en bakt het in de oven totdat het gaar is.

Als hij een stap overslaat en bijvoorbeeld het deeg niet laat rijzen, dan krijgt hij niet het gewenste resultaat. Deze stappen zijn voor bijna alle type brood hetzelfde, maar de precieze recepten voor wit brood en meergranenbolletjes verschillen wel. Jamie volgt dus een aantal stappen in een vaste volgorde, maar bepaalt zelf wat voor type brood hij bakt en of hij sesamzaadjes toevoegt. Veel methoden in het sociale domein bestaan ook uit globale stappen en vormen dus niet een strak keurslijf waarbinnen je niet kunt variëren. Er is wel degelijk ruimte voor maatwerk. Dat moet ook wel, want elke praktijksituatie is uniek.

Chaos in de keuken

Ik heb ooit een drie-gangen menu van Jamie Oliver gemaakt. Het eindresultaat mocht er zijn, het was heerlijk. Maar de keuken was een gigantische puinhoop en de 30 minuten die er volgens Jamie in totaal voor nodig waren had ik al nodig om alle ingrediënten te hakken en snijden. Dus nee, zo makkelijk is koken niet, ook al lijkt het als Jamie het doet een koud kunstje. Het is iets wat je in de vingers moet krijgen. Datzelfde geldt ook wel voor de termen die ik heb toegelicht. Maar door de begrippen toegankelijker te maken, ligt de drempel wellicht ook lager om er mee aan de slag te gaan.

Eet smakelijk!