Platform voor buurtontwikkeling

Maak van de buurt een avontuurlijke speelplek

De geschiedenis en actualiteit van avontuurlijke (bouw)speelplaatsen
Beeld
afbeelding van Kijk en luister  
10 juni 2022

In juni valt jaarlijks de Nationale Buitenspeeldag. Daarom delen we een radiodocumentaire over de speeltuinen van Aldo van Eyck en een prachtige film over Bouwspeelplaats Het Landje, waar kinderen al 50 jaar leren samenleven.

 

Midden in het Rembrandtpark tussen de hoogbouw en razende auto’s ligt Bouwspeelplaats Het Landje. Een walhalla voor kinderen uit Amsterdam-West die hier eigenhandig hutten timmeren van pallets en planken. Een echte mini-samenleving inclusief inbraakpogingen, ‘burenfitties’ en goed nabuurschap. 

Dit jaar viert Het Landje het 50-jarig bestaan. Nog iedere dag spelen er 50 tot 75 kinderen, en in de zomer is dat het dubbele. De bouwspeelplaats ontving eerder steun uit Vogelaargelden, omdat het voor kinderen in moeilijke levensomstandigheden een toevluchtsoord is. Stadskinderen die niet de luxe hebben van een achtertuin of speelkamer kunnen op Het Landje zichzelf zijn onder minimale controle van volwassen begeleiders. Petra Buhrer Tavenier is ‘de baas’: als beheerster zorgt ze ervoor dat er niet wordt gepest en dat ruzies niet uit de hand lopen. Voor kinderen is ze ook een luisterend oor, waar ze zo af en toe hun hart kunnen luchten. 

Oprichter Piet Bake was voor Petra beheerder. Hij heeft het grootste gedeelte van zijn carrière als sociaal-cultureel werker besteedt aan Het Landje. Hij en zijn collega’s vertellen in de docufilm Het Wilde Westen (2010) over Het Landje. Kinderen delen openhartig over het leven thuis en hun toekomstdromen. 

Junk Playground

De bouwspeelplaats past in de geschiedenis van Junk Playground, ontstaan in 1943 in Kopenhagen. Landschapsarchitect C. Th. Sorensen initieerde daar samen met John Bertelsen de eerste vrije speelplek, met als grondidee dat stadskinderen daar zelf het initiatief nemen zonder inmenging van ouders. Opzichter Bertelsen observeerde en hield een dagboek bij over hoe de kinderen speelden en zag dat de kinderen op de speelplaats belangrijke sociale omgangsvormen leerden. 

'Ondersteboven aan het klimrek hangen vond ik heerlijk'

Architect Aldo van Eyck borduurde in Amsterdam voort op avontuurlijke speelplaatsen. Hij realiseerde tussen 1947 en 1978 meer dan 750 speelplaatsen met zandbakken met betonnen randen, klimkoepels, stalen duikelrekken en betonnen blokken. Als kind moest je in die tijd lid zijn van een speeltuinvereniging om in de speeltuin te spelen. Van Eyck ontwierp kleine openbare speelplekken op pleintjes middenin woonbuurten. Hij ontwierp ze zo dat buurtbewoners elkaar wel moesten ontmoeten op en rond het plein, niet alleen kinderen en ouders, maar ook passanten en mensen op bankjes. Hij vond het belangrijk dat speelobjecten uitnodigden tot het meer dan één spel en dat kinderen door te spelen hun lichaamsbewegingen leerden kennen. In deze radiodocumentaire vertellen volwassenen over speelherinneringen, waarin ze steeds verder hun grenzen opzochten. 

Tips voor spelen

Inmiddels zijn de meeste speelplaatsen van Aldo van Eyck verdwenen door stadsvernieuwing. Sommige locaties zijn gemoderniseerd; de speeltoestellen zijn ingewisseld voor kleurrijke wipkippen en speelhuizen met rubberen tegels eronder. 

De maatschappelijke waarde van de buitenspeelplaatsen is groot, al is het maar omdat bijna de helft van de kinderen niet voldoet aan de beweegrichtlijn, zo blijkt uit onderzoek. Ook voor de buurtgemeenschap is het goed dat kinderen buitenspelen. De speeltuin is een belangrijke ontmoeting- en ontwikkelplek. Blijvende aandacht voor spelen in de buurt is dus erg belangrijk. Daarom vraagt Jantje Beton aandacht voor de Nationale Buitenspeeldag en deelt 10 tips om de buurt speelvriendelijk te maken
 

 

 

afbeelding van Kijk en luister  

Kijk en luister

Om alvast in de weekend vibe te komen, plaatsen we op vrijdag een luister- of kijktip op buurtwijs.nl.