Kapitaal voor de buurt

Voor veel Bewonersbedrijven is het een hele kluif om aan financiering te komen. Dat blijkt ook uit een onderzoek dat we deden onder meer dan 100 bewonersbedrijven dit voorjaar. Dat zoveel initiatiefnemers deelnamen het onderzoek, geeft aan dat het onderwerp leeft en relevant is.  

Fysieke locatie is voor Bewonersbedrijven van groot belang 

We vroegen de deelnemers aan het onderzoek naar hun inkomsten, of ze maatschappelijk vastgoed gebruiken als middel en of ze een pand hebben gekocht of dit van plan zijn. We leerden onder andere dat voor bijna allemaal het kunnen gebruiken van een fysieke locatie van groot belang is. Maar ook dat een geschikt pand niet altijd voorhanden is of gewoon te duur om te huren of aan te kopen. Degene die het gelukt is maken vaak gebruik van een mix aan financieringsbronnen: een (hypothecaire) lening, eigen vermogen en donaties van fondsen en particulieren. 

Verdienmodellen bewonersbedrijven in ontwikkeling 

Het aantrekken van kapitaal blijkt echter lastig te zijn voor de Bewonersbedrijven. Zeker wanneer het gaat over grotere financieringsaanvragen, zoals voor de aankoop van een pand. Om de toegang tot financiering te verbeteren hebben we de financieringsmarkt in kaart gebracht: waar liggen de grootste behoeften en welke vormen van financiering zijn reeds beschikbaar? We interviewden daarom ook relevante stakeholders aan de financieringskant en vanuit de overheid. 

Een paar belangrijke conclusies zijn: 

• Toegang van financiering vormt vaak een obstakel tot groei 
• Bewonersbedrijven zijn een belangrijke schakel voor meer leefbare wijken en buurten, maar de impact is nog lastig in kaart te brengen 
• Een eigen plek voor bewonersbedrijven is belangrijk voor het bereiken van de missie 
• Verdienmodellen bewonersbedrijven zijn nog in ontwikkeling, versterken van ondersteunende infrastructuur is nodig 
• Er is nog weinig plek voor bewonersbedrijven in lokaal beleid. Overheden zien bewonersbedrijven nog weinig als partner 

Nieuwe financieringsvormen voor bewonersbedrijven 

Er worden ook kansen gezien. Bijvoorbeeld voor financiers. Als er specifieke instrumenten ontwikkeld worden die uitgaan van de behoeften van bewonersbedrijven én als er tussen financiers samengewerkt wordt, zien we nieuwe financieringsvormen ontstaan die goed kunnen aansluiten. Voor gemeenten ligt de uitdaging niet alleen in ruimte maken voor bewonersbedrijven binnen maatschappelijk vastgoed beleid, maar ook in serieus werk maken van het opnemen van bewonersbedrijven in het inkoopbeleid. En last but not least, investeren in meer kennis en kunde én impactmeting bij de initiatiefnemers zelf, kan aan de vraagkant voor betere proposities en financieringsaanvragen zorgen. 

Geloven in de maatschappelijke meerwaarde van bewonersbedrijven 

Dit en nog veel meer vind je terug in de publicatie Kapitaal voor de buurt – toegang tot financiering voor bewonersbedrijven. Het rapport is geschreven door LSA bewoners en Social Enterprise NL en is onderdeel van het project ‘Social finance for community based social enterprises’. In dit meerjarig project van Social Enterprise NL, Stichting DOEN en LSA Bewoners willen we de toegankelijkheid van financiering voor bewonersbedrijven vergroten. De drie partijen slaan de handen ineen omdat zij geloven dat bewonersbedrijven een maatschappelijke meerwaarde leveren in een samenleving waar mensen betrokken zijn bij elkaar en hun omgeving. Het fungeert als een belangrijke ontmoetingsplaats in de wijk waar buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten, leren en zich ontwikkelen. Deze zomer zoeken we naar nieuwe innovatieve vormen van financiering. De Europese Commissie financiert het project.