‘Iedereen wil wat betekenen voor anderen’

Wie vanuit Amsterdam-Centrum naar Slotermeer rijdt, ziet rechts bij de rotonde op de Burgemeester Röellstraat buurtcentrum De Dichter staan: het thuishonk van de bewonerscommissie. Hier klinkt op de laatste vrijdagmiddag van augustus luide Nederlandstalige feestmuziek en hangen de vlaggetjes buiten. Een dertigtal mensen staat en zit voor de deur, bij wat kraampjes, borreltafels met nootjes, een sjoelbak en een tafel met tekenspullen. Bij de overdekte ingang staat DJ Richard, zijn draaitafel versierd met Hawaiiaanse kettingen. 

Brug naar de wereld

De Dichtersbuurt is een vierkant jaren zestig-wijkje met 426 sociale huurwoningen waarin voornamelijk alleenstaande Amsterdammers wonen. 23 bewoners hebben een licht verstandelijke beperking en krijgen vanuit zorgorganisatie Philadelphia woonbegeleiding. Voor deze bewoners is de drempel een stuk hoger om bij buurtactiviteiten binnen te stappen. Daarom nemen woonbegeleider Piet Nagel en manager Femke Romeijn het initiatief voor dit buurtfeest. 

Eten voor een eurootje

‘Hoe fijn is het om een goede buur te hebben? Deze middag is om de buurt kennis met elkaar te laten maken.’ Piet heeft de microfoon gepakt: ‘We brengen de evenementen voor bewoners en buurtinitiatieven hier bij elkaar. Wist je bijvoorbeeld dat je hier bij De Dichter elke woensdagavond kunt eten voor een eurootje? De maaltijd wordt bereid door bewoners.’ 

’s Avonds stil op straat 

In de afgelopen 22 jaar zag buurtmaker Leo van Doorn zijn omgeving veranderen: ‘Van een bejaardenbuurt, naar een wijk met veel kleine criminaliteit, tot een wijk waar wat veel mensen met een verstandelijke beperking wonen. Veel bewoners komen de deur nauwelijks uit. Het is ’s avonds doodstil op straat.’

Leo van Doorn richtte samen met zijn buurman Rob Spithorst vijftien jaar geleden de bewonerscommissie op. Beiden tellen inmiddels voorbij de zeventig. Rob beheert De Dichter, en ontvangt hier vrijwel dagelijks buurtbewoners. Zoals te zien is in dit korte filmpje van AT5. Leo is voorzitter en woont alle vergaderingen bij met de gemeente en woningcorporaties over de komende renovatieplannen. De hele wijk wordt tussen 2023 en 2030 gesloopt en opnieuw opgebouwd. 

Terwijl Rob tijdens het feestje volcontinu druk is met hand-en-spandiensten, maakt Leo met iedereen een praatje. ‘Samen met zeven andere bewoners doen we van alles voor de buurt’ vertelt hij. ‘Tuintjes onderhouden, bomen terugsnoeien, gezellige dingen organiseren, meepraten over de buurtrenovatie. Er is hier drie keer per week een spelletjesmiddag. Ook stellen we ons centrum beschikbaar voor buurtfeestjes, zoals dit.’

'Je voelt je veilig’

De Koerdische vriendinnen Shilan Burhan en Eptisam Adham leerden elkaar kennen in De Dichter. Ze organiseren wekelijks een ontbijt en lunch voor hun buurvrouwen. ‘Kennismaken met anderen is gezellig’, zegt Burhan. Eptisam: ‘Was ik niet vrijwilliger, dan kwam ik niet op dit feestje en sprak ik niemand. Je voelt je veilig.’

Waar nodig helpt opbouwwerker Sibbele Wignand, vanuit buurtorganisatie Eigenwijks, bewoners om hun plannen voor een betere buurt voor elkaar te krijgen. Ook organiseert hij regelmatig een leefbaarheidsoverleg: ‘Zo kunnen bewoners en professionals samen nadenken hoe zaken beter kunnen.’ 

Talent aanspreken 

Femke van Philadelphia vertelt waarom ze met Piet deze middag organiseert: ‘Wij willen dat onze bewoners zich thuis voelen in de wijk en het beste uit zichzelf kunnen halen. Dat doen we door samen met hen te werken aan het opbouwen van relaties en netwerken in de buurt. We spreken ze aan op hun talenten, in plaats van op hun beperking en problemen.’

Zo komt het dat DJ Richard vandaag z’n tweede gig heeft. Eerder draaide hij al bij de opening van het wijkkantoor. Daarnaast is hij actief voor GaSet, een blad voor en door bewoners, uitgegeven door EigenWijks.

Binding met de buurt

Voor meer binding met de buurt werkt Philadelphia samen met gemeenschap Oase aan een dagbestedingsplek in de kerk, die tegelijk een ontmoetingsplaats moet worden. Ewald Swinkels gaat over de dagbesteding: ‘Onze bewoners sluiten aan bij lopende initiatieven: ze helpen mee met schoonmaakacties, doen voorbereidend werk voor de buurtmaaltijd of halen voedsel op voor buurtinitiatief De Groene Kans. We bekijken waar de buurt behoefte aan heeft en wat onze bewoners willen bieden.’ 

Indonesisch en Italiaanse pasta

Halverwege de middag zit Kelly, bewoner van Philadelphia, in zijn eentje aan de tafel met tekenspullen. Met een groene stift maakt hij een Ajax-tekening. ‘Ja, dat is mijn club.’ Heel even kijkt hij op, een brede lach. ‘Normaal schilder ik ook’, vertelt hij met Amsterdamse tongval. Dankzij zijn begeleider heeft hij een expositie in het Huis van de Wijk. Trots? ‘Ja, dat mag wel hè, de eerste keer in mijn leven!’ Op zijn telefoon toont hij de kleurrijke abstracte werken. Kelly houdt ook van koken: ‘Eens per maand maak ik de buurtmaaltijd. Indonesisch of Italiaanse pasta. Vroeger kookte ik voor mezelf, nu voor de mensen.’

Het was toch gezellig? 

Vriendinnen Shilan en Eptisam zijn naar binnen om te rummikuppen met buurtgenoten. Er worden porties roti uitgedeeld. De woningcorporatie droeg financieel bij aan de hapjes. Kelly helpt een handje in de keuken. Wanneer hij na het eten naar huis gaat, laat hij zijn Ajax-tekening achter voor opbouwwerker Wignand. Langzaamaan gaat iedereen huiswaarts. Bewoners en medewerkers van Philadelphia ruimen op. Beheerder Spithorst klapt de tafels in. Lange dag geweest? ‘Ach, ik kan toch niet stilzitten. Het was toch gezellig?’  

Waarom organiseert zorgorganisatie Philadelphia een Zomerfestival met buurtbewoners?

 

Rob van de Beek, regio-directeur Philadelphia Zorg Amsterdam e.o.: ‘Iedereen moet kunnen meedoen: dat is de brede visie van Philadelphia en van organisaties in Zorg & Welzijn. De overheid veronderstelt dat we een participatiesamenleving zijn. Maar de praktijk is voor mensen met een handicap of beperking helaas lang niet zo simpel. Want: je moet wel de ingangen weten te vinden én over de drempel durven stappen van alle voorzieningen die er zijn. En ben je eenmaal binnen, dan kun je vreemd worden aangekeken als je een beperking hebt. Vanuit Philadelphia willen wij bruggen slaan tussen de mensen aan wie wij zorg bieden en de wereld om hen heen. Wij zetten daarom in op community building.’

Kleine uitkomsten, groot verschil

‘In alle wijken waar onze locaties gevestigd zijn, knopen we actief contacten aan met buurtinitiatieven en buurtgenoten. We stimuleren dat er nieuwe activiteiten en groepjes ontstaan. Dit vereist veel inzet, enthousiasme en geduld. De opbrengsten zijn soms heel klein. Toch maken ze een groot verschil. Elkaar gedag zeggen, samen een moestuin aanleggen, de straat opruimen of een buurtbarbecue organiseren: het geeft mensen een nieuwe, betekenisvolle rol. Ze zijn niet iemand met een beperking die ondersteuning nodig heeft, maar iemand die bijdraagt. En uit die activiteiten kunnen weer nieuwe contacten, activiteiten of zelfs vriendschappen ontstaan. En mogelijk kan de zorg dan ook taken loslaten aan de buurt. Dat zou een mooie bijvangst zijn voor de krappe arbeidsmarkt.’