Platform voor buurtontwikkeling

Hoe wordt een leegstaande school een buurtbedrijf?

Bewoners creëren een zelfvoorzienende ontmoetingsplek
Interview
afbeelding van Platform31  
1 december 2020
puzzelstukjes ontmoeten elkaar passend

Wederzijds onbegrip hoeft geen reden te zijn om te stoppen, aldus Rudi Theunissen. Als welzijnswerker ondersteunde hij een groep bewoners in Almelo om een ontmoetingsplek te creëren. Met hem blikken we terug op dit proces.

De Hagedoorn in Almelo is een laagdrempelige en goedbezochte ontmoetingsplek voor en door de buurt. Rudi Theunissen ondersteunde het traject vanuit welzijnsorganisatie Eurus. Hoe sluit je aan bij het tempo van de wijk? Maar ook: hoe ga je om met inclusiviteit en zorg je ervoor dat je ook kwetsbare wijkbewoners bereikt? Deze vragen stonden centraal in een online-bijeenkomst Buurt voor iedereen dat Platform 31 onlangs organiseerde. 

Economisch welzijn

In het Almelose Nieuwstraatkwartier was de leegstaande Hagedoornschool buurtbewoners een doorn in het oog. Zij wilden dit gebouw graag behouden én inzetten voor de wijk. De gemeente Almelo voelde hier wel voor en vroeg welzijnsbedrijf Eurus om de bewoners hierin te ondersteunen. In 2017 werd gestart met tien bewoners uit de buurt. Zij maakten met ondersteuning van Eurus een plan van aanpak, haalden sociale ondernemingen (bijvoorbeeld een ruilwinkel, het Leger des Heils en Buurtzorg) als huurder binnen, kwamen tot een rendabele exploitatieopzet en kochten in 2019 als stichting van bewoners het pand aan. 

In minder dan drie jaar stond er een werkend bedrijf dat volledig zelfvoorzienend is, en geen cent subsidie krijgt. De buurt betaalt zo haar eigen wijkvoorziening. ‘Wij bouwden met bewoners aan economisch welzijn van de buurt en hielpen een wijk zelfvoorzienend te worden’, zegt Rudi. 

Begin bij het begin

‘In participatieprocessen zoals rond De Hagedoorn werken we van onderaf,’ licht Rudi toe. ‘De mensen over wie het gaat zijn het uitgangspunt. Je begint bij het begin en niet bij de uitkomst. Daarmee bedoel ik dat je als professional niet voor de troepen uit gaat lopen, maar hun tempo volgt. Onze focus ligt altijd op het versterken van netwerken én van de eigen regie van inwoners. Je bouwt samen met bewoners stap voor stap aan het gezamenlijk bepaalde doel. Bij De Hagedoorn begonnen we dus met tien bewoners. Zij benaderden medebewoners die interesse toonden. Nu is er een groep van zo’n 40 vrijwilligers actief.’ 

Meestal verloopt zo’n proces in het begin wat langzamer dan gebruikelijk, is de ervaring van Rudi. Het vraagt namelijk tijd om mensen te (ver)binden. Maar het succes is uiteindelijk hoger dan gemiddeld. De organische groei zorgt voor een duurzaam draagvlak.

De organische groei zorgt voor een duurzaam draagvlak

Participatie laat je ontstaan

Hoe weet je wat het tempo van de wijk is en hoe sluit je daar vervolgens bij aan? Rudi: ‘Participatie kun je niet opleggen, dat kun je gezamenlijk laten ontstaan als je transparant en open bent over wat je komt doen. Luisteren naar de mensen, naar hun verhalen, wat ze goed en slecht vinden, wat ze willen en kunnen. Pak dit samen op met de kerngroep actieve buurtbewoners.’

Rudi benadrukt dat wat bewoners aangeven wat ze willen en kunnen, het tempo van de ontwikkelingen in de wijk bepaalt. ‘Niet je eigen agenda of die van de gemeente is leidend, maar de agenda van de buurt. Als je die agenda hanteert, dan doe je het samen en ontstaat er draagvlak.’ Binnen Eurus werken ze vanuit de presentiemethode en ‘doen wat je zegt’: niet hardlopen, maar samen wandelen. ‘Gaandeweg sluiten steeds meer mensen uit de buurt aan, de houding van iedereen is open en uitnodigend.'

Maatschappij vorm je samen

Hoe zet je in op inclusiviteit en hoe zorg je ervoor dat bewoners in de wijk deze ‘skills’ ook onder de knie krijgen? Rudi en zijn collega’s bij Eurus zien het als hun taak om bewoners en vrijwilligers bewust te maken van het feit dat we samen de maatschappij vormen en die dus samen moeten ‘dragen’. Deze bewustwording moet er zijn vanaf de eerste stap in het participatieproces. 

‘Sommige bewoners geven zelf al aan dat het belangrijk is dat iedereen mee kan doen. Anderen hebben daar moeite mee. Vanaf binnenkomst krijgt iedereen mee dat we er zijn voor de hele wijk. Vaak kunnen bewoners onderling elkaar op een goede manier beïnvloeden. Dat lukt niet altijd, dan haken mensen soms af’, vertelt Rudi. ‘Wij houden ze een spiegel voor en blijven die ook vasthouden. Zo was er na het eerste bezoek van de Turkse vereniging uit Almelo wederzijds onbegrip voor sommige zaken. Dan is het van belang dit bespreekbaar te maken. Zo nodig, vormt dit de agenda voor het volgende bezoek, en hoeft geen reden te zijn om te stoppen.’

Dit artikel is een ingekorte versie van het artikel dat eerder op de website van Platform 31 verscheen. Lees het volledig verhaal op de website van Platform 31

Lees meer over:
afbeelding van Platform31  

Platform31

Kennis- en netwerkorganisatie Platform31 ziet de trends in stad en regio. We verbinden beleid, praktijk en wetenschap rondom actuele vraagstukken en komen tot een aanpak waarmee bestuurders, beleidsmakers en uitvoerders direct aan de slag kunnen.

Lees meer: