Platform voor buurtontwikkeling

Hoe werk je aan destigmatisering in de buurt?

Video’s en een handreiking Welkome Wijk vol inspiratie
Beeld
afbeelding van Kijk en luister  
2 december 2022

Eenzaamheid en isolement zijn hardnekkige uitdagingen in de buurt. Vooral voor bewoners met psychische nood. Destigmatisering is belangrijk voor sociale inclusie. Maar hoe werk je hieraan? 

 

‘Uitsluiting gaat vanzelf, daarom vraagt insluiting om voortdurende inzet’ zo vertelde Doortje Kal onlangs in dit interview waarin ze met Jeroen Gradener verkende wat de verwantschap is tussen kwartiermaken en opbouwwerk.  

Doortje Kal werkt al ruim 30 jaar aan een gastvrije samenleving. Eind jaren 90 werd het begrip kwartiermaker geboren. Iemand die vast vooruit reist en voorbereidingen treft om een plek ontvankelijker te maken voor mensen met anders of moeilijk te begrijpen gedrag. 

Wat is kwartiermaken? 

Peter Dierinck is een Vlaamse psycholoog en kwartiermaker. Hij onderzocht kwartiermaken in België en legt in de onderstaande video zijn visie uit: ‘Een klein deel van de mensen loopt vooruit om een veilige plek te maken zodat het overgrote deel daar naartoe kan gaan zonder zich ongerustig te hoeven maken.’ 

Gastvrije buurtsamenleving 

Kwartiermakers werken aan de voorwaarden voor een inclusieve samenleving waarin ook mensen met ander gedrag erbij horen en mee kunnen doen. Doortje Kal zegt dat ook de buurtsamenleving moet veranderen om gastvrij te zijn. Een belangrijke oproep nu er steeds meer mensen met een psychische kwetsbaarheid in de buurt wonen.  

Wat kun je structureel doen aan een gastvrije buurt? De onderstaande video geeft daarop antwoord.  

Leren over psychische kwetsbaarheid 

Uit onderzoek blijkt dat de meeste Nederlanders niet afwijzend zijn tegen buren met een psychische kwetsbaarheid, maar dat ze terughoudend zijn om die buren toe te laten in hun privésfeer. Mede door onwetendheid wordt gedrag vaak niet of verkeerd begrepen en loopt communicatie tussen buren met en zonder psychische kwetsbaarheid daarom niet altijd goed. Prettig met elkaar samenleven kan dus best lastig zijn. Om de bewustwording over psychische kwetsbaarheid te vergroten heeft Mind, een organisatie die zich inzet voor het bevorderen van psychische gezondheid, een aanpak ontwikkeld: bewustwordingsbijeenkomsten Welkome Wijk. Bewoners leren in deze bijeenkomsten meer over psychische kwetsbaarheid.  

Werken aan destigmatisering 

Een belangrijk doel van de aanpak Welkome Wijk is de kennis over stigma en zelfstigma in de buurt te vergroten. Tijdens de bewustwordingsbijeenkomsten – de basis van de aanpak – gaat het niet over het herkennen van een beperking of het bespreken van een moeilijke casus. De bewustwordingsbijeenkomst richt zich specifiek op destigmatisering. Dat gebeurt door de dynamieken in de buurt, die ten grondslag liggen aan stigmatisering, zichtbaar en bespreekbaar te maken.

In een landelijk project is het effect van de werkwijze Welkome Wijk onderzocht: welk deel draagt bij aan destigmatisering rondom mensen met een ggz-achtergrond? Ook is er een handreiking geschreven die helpt bij het werken met deze methode.

Normaliseren burencontact 

Het normaliseren van het burencontact is een belangrijke voorwaarde om stigma tegen te gaan en sociale inclusie te bevorderen. In de onderstaande film zie je hoe buurtbewoners samenwerken met een instelling: ‘Wat ik vooral geleerd heb is nederigheid.’  

afbeelding van Kijk en luister  

Kijk en luister

Om alvast in de weekend vibe te komen, plaatsen we op vrijdag een luister- of kijktip op buurtwijs.nl.