Platform voor buurtontwikkeling

Hoe een sociaal wijkteam in Leeuwarden collectief armoede bestrijdt

Interview met Drieseréé Schinkel en Michiel van Leeuwen, sociaal werkers
Interview
afbeelding van Willeke Binnendijk  
17 mei 2016
Hoe een sociaal wijkteam in Leeuwarden collectief armoede bestrijdt

Foto afkomstig van jaarverslag Sociaal Wijkteam Zuidwest

Sociaal werkers in wijkteams doen vooral aan individuele hulpverlening. Komen ze daarnaast ook toe aan het opzetten en ondersteunen van buurthulp en informele netwerken?

 

Sociale wijkteams zijn vooral gericht op het oplossen van de problemen van de individuele bewoner. Uit een peiling van Movisie blijkt dat ze er nog niet aan toe komen om outreachend en preventief te werken, collectieve voorzieningen te ondersteunen en nuldelijnszorg te organiseren zoals: buurthulp en informele netwerken. In deze serie vragen we sociaal werkers hun ervaringen te delen. We beginnen in Leeuwarden.

 

In Leeuwarden besteden sociaal werkers de meeste tijd aan één op één gesprekken met cliënten. Daarnaast zetten ze collectieve (groepsgewijze) activiteiten op. Drieseréé Schinkel werkt als opbouwwerker in een sociaal wijkteam in Leeuwarden en nodigde Buurtwijs uit om te laten zien hoe het team in de buurten Nijlân en Huizum-West een informeel netwerk opzet om armoede tegen te gaan.

Samenwerken met een burgerinitiatief

‘Armoede en schulphulpverlening zijn hier terugkerende problemen’ vertelt Michiel van Leeuwen, sociaal werker in het wijkteam. ‘Bij zeventig á tachtig procent van de hulpvragen die bij ons binnenkomen zijn financiën onderdeel van de problematiek.’

Genoeg reden voor de sociaal werker om armoede en schuldhulpverlening collectief aan te pakken. Van Leeuwen ging begin 2015 op onderzoek uit en vond een burgerinitiatief dat in andere wijken van Leeuwarden actief was onder de naam De Kunst van Het Rondkomen. De initiatiefnemers organiseerden daar bijeenkomsten waar bewoners tips uitwisselen over de omgang met schulden en een klein budget. Van Leeuwen vroeg de initiatiefnemers om hulp bij het organiseren van bijeenkomsten voor de bewoners van Nijlân en Huizum-West. Nu organiseert het wijkteam samen met het burgerinitiatief bijeenkomsten op de donderdagavond.

Relevantie groepsgewijs werken: je staat niet er niet alleen voor

Michael Kaptein, bewoner en vrijwillig gastheer, is er iedere donderdagavond aanwezig. Het groepsgewijs werken spreekt hem aan. Met hulp van het sociale wijkteam is het de bedoeling dat hij in september met de HBO-opleiding start voor ervaringsdeskundigheid in de zorg om zijn ervaring met verslaving in te zetten: ‘Een oud spreekwoord zegt niet voor niets, gedeelde smart is halve smart’ vertelt hij. ‘Ik denk dat het groepsgewijs werken heel relevant is op allerlei probleemgebieden. Je staat er niet meer alleen voor en het wordt makkelijker om ermee om te gaan omdat je de dingen anders gaat bekijken door invalshoeken die je te zien krijgt van anderen.’

Van Leeuwen vult aan: ‘De gemene deler is dat er financiële problemen zijn. Maar iedereen heeft zijn eigen leven en ervaringen. In zo’n groep gebeurt het ook dat ze elkaar vragen om met andere dingen te helpen. Armoede zorgt voor veel eenzaamheid en uitsluiting omdat mensen moeten leven van maar 40 euro leefgeld. De bijeenkomsten worden een steungroep waar iedereen bij hoort.’

Creatieve oplossingen om geld te besparen

Bewoners bedenken tijdens de bijeenkomsten zelf creatieve oplossingen om geld te besparen. Kaptein ontmoette buurtbewoner Karin Koelma bij De Kunst Van Het Rondkomen. Om geld te besparen delen ze de boodschappen: ‘De winkels zijn niet gericht op eenpersoons huishoudens’ vertelt Koelma. ‘Nu we het met z’n tweeën delen eten we voor €1 tot 1,25 per maaltijd, en dat is voor ons budget veel beter. We eten gevarieerd, lekker, maar vooral gezond.’ Dat laatste is niet onbelangrijk voor Kaptein: ‘Ik eet nu iedere dag vers en dat is voor mij het grootste voordeel. Ik leefde voordat ik hier als vrijwilliger begon vrij solitair’ vervolgt hij. ‘Nu ik vier keer per week bij Karin langs ga is dat veranderd. Het helpt dus ook om weer onder de mensen te komen.’

Preventie en voorlichting

Een collectieve activiteit als De Kunst Van Het Rondkomen werkt ook preventief. Als er vragen zijn over een thema (participatiewet, budgetbeheer, sporten of gezond eten) wordt er een thema-avond georganiseerd en voorlichting gegeven door iemand die er inhoudelijk iets over kan vertellen. ‘Als je niet zoveel geld hebt ga je ongezond eten en dan ontstaan er weer andere problemen’ vertelt Pieter Homsma, die als vrijwilliger mensen helpt om hun financiën op orde te krijgen. Koelma is bezig met een receptenboekje over low budget en gezond koken: ‘Ik wil een receptenboekje maken over gezond eten en afvallen tegelijk; hoe je dat doet met een laag budget.’ Ook zijn er sinds kort gratis sportavonden. ‘Afgelopen dinsdag hebben we een fitnesscircuit gedaan onder leiding van een sportcoach’ vertelt Koelma. ‘Eén van de dames die daar was zei: ‘ik ben zo blij dat ik nu ook meer bewoners van de wijk leer kennen.’’

Vertrouwen, verenigingsgevoel en uitsluiting

De inmiddels vaste kern van tien bewoners is een hechte groep geworden die aan meerdere collectieve activiteiten deelnemen. Haken er dan nog wel andere bewoners aan en leidt dat niet tot uitsluiting?

‘Het is een kwestie van niet teveel in één keer’ legt Michiel Van Leeuwen uit. ‘Als je iedere week één of twee nieuwe mensen introduceert dan is dat beter voor het groepsproces.’ Michael Kaptein vult aan: ‘In het begin schoven er voor 30 tot 40 procent nieuwe mensen aan en dan merk je dat je eigenlijk telkens opnieuw moet beginnen. Je hebt het over hele persoonlijke dingen waar vanuit de buitenwereld een behoorlijk stigma op rust. Mensen komen daar niet gemakkelijk mee over de brug dus dat vertrouwen en die harde kern is heel belangrijk. Mensen die open zijn geweest doorbreken dat stigma, en stralen dat uit naar nieuwe mensen. Die kunnen op hun beurt gemakkelijker met hun verhalen komen.’

 

Dit verhaal is onderdeel van een serie gesprekken met wijkteams. Hoe zij aansluiten bij de buurt en hoe zij informele netwerkvorming inzetten.

Werk je in een sociaal wijkteam? Deel ook jouw verhaal op Buurtwijs. 

afbeelding van Willeke Binnendijk  

Willeke Binnendijk

Als freelance redacteur begeleid ik buurtmakers bij het schrijven van hun praktijkverhaal. Zij verzamelen de ingrediënten en ik ondersteun bij het vinden van de verhaallijn en de structuur.