Het Gouden Mannen-programma

Tien jaar geleden ontwikkelde buurtwerker en initiatiefnemer Magdy Khalil de eerste 10-weekse training waarin mannen in een kwetsbare positie aan hun (psychisch) welzijn werkten door samen te praten, te leren, te discussiëren en te bewegen. Sindsdien is de training aangepast, uitgebreid geëvalueerd, bijgeschaafd en vastgelegd in een handreiking.

Gouden Mannen-programma

In het Gouden Mannen-programma van 60 weken doorlopen de deelnemers 3 fases: verbinding met zichzelf, verbinding met de omgeving en verbinding met de wereld. Zo vinden ze de weg (terug) door anderhalf jaar lang te werken aan het herstellen van de verloren verbindingen. In dit interview deelt Magdy de uitdagingen en zijn ambitie; Gouden Mannen-programma’s in alle stadsdelen van Amsterdam en in andere steden.

Magdy vertelt over de recente ontwikkelingen: ‘Inmiddels lopen er in 4 van de 7 stadsdelen van Amsterdam Gouden Mannen-programma's. Gouden Mannen is, met hulp van onder andere het groeiprogramma van Oranjefonds, een zelfstandige stichting geworden die lokale partners ondersteunt bij de uitvoering. We hebben er bewust voor gekozen om geen uitvoerende rol te vervullen. Dat heeft twee redenen: we willen niet concurreren met lokale welzijnsorganisaties en we zien dat lokale organisaties al een netwerk hebben dat nodig is om de mannen te bereiken.’

’Sinds kort is ook bekend dat er een Gouden Mannen-programma in Utrecht start. Dat voelt voor ons als een mijlpaal omdat het niet gemakkelijk is om het praktisch geregeld te krijgen in een andere stad.’

Van overtuiging naar praktijk

‘We merken dat iedereen die de Gouden Mannen ziet, en naar hun verhalen luistert, overtuigt is dat er ook een programma moet komen voor de ‘vergeten’ mannen in hun wijk of stad. In de praktijk kost het veel tijd om dit daadwerkelijk voor elkaar te krijgen. Er is betrokkenheid vanuit de gemeente nodig, een lokale uitvoerende partij die met ondersteuning vanuit onze stichting het programma opzet, en er zijn er trainers nodig die op basis van de methodiek de verschillende programmaonderdelen willen vormgeven.’

Financiële middelen en winst

‘Ook zijn er natuurlijk financiële middelen nodig. In iedere gemeente verloopt die zoektocht anders. Dat heeft er deels mee te maken dat ook de financiën steeds lokaler worden georganiseerd. In Amsterdam wordt het programma gefinancierd vanuit de Sociale Basis en die verantwoordelijkheid ligt bij de stadsdelen. Eigenlijk is de winst van het programma voor de mannen niet in geld uit te drukken’ vertelt Magdy.

Lange weg

Magdy voelt zich verantwoordelijk voor deze, vaak ongeziene, doelgroep: ’Onterecht ontstaat wel eens het idee dat we mannen bedienen die in het koffiehuis zitten. Maar dat ligt anders. De mannen die meedoen aan het programma hebben vaak een lange weg te gaan om weer verbinding te voelen met zichzelf en hun omgeving. Bij sommigen speelt dakloosheid, bij anderen isolatie. Het lukt ons in Amsterdam inmiddels goed om deze “moeilijk bereikbare groep” te vinden. Deze mannen bestaan in iedere stad, maar ze zijn niemand tot last zijn daardoor worden ze gemakkelijk vergeten.’

Methodiekontwikkeling en (effect)onderzoek

Het Gouden Mannen-programma is niet in beton gegoten. Het is een structuur, gebaseerd op 5 speerpunten, zo is te lezen in de recent gepubliceerde handreiking.

Magdy: ‘De handreiking is geen draaiboek of stappenplan. De ontwikkeling van het Gouden Mannen-programma is een doorlopend leerproces voor alle betrokkenen. We zijn op dit moment bezig om onze goed beschreven methodiek te onderbouwen vanuit (effect)onderzoek. We vragen deelnemers regelmatig hoe het met ze gaat op basis van de 6 pijlers voor positieve gezondheid. Ook vragen we hen om feedback op het programma. Op basis daarvan doen we aanpassingen. Deelnemers wilden sneller het lokaal uit en de buurt in. Daarom organiseren ze nu na de eerste 20 weken activiteiten in de wijk. Dat helpt hen om socialer te worden naar elkaar, lokale initiatieven en andere buurtgenoten.’

Landing in de wijk

‘Ook houden we ons bezig met een goede landing in de wijk voor de mannen die het programma hebben afgerond. Aan de ene kant ligt het initiatief bij de mannen; een gedeelde uitdaging voor hen is contact onderhouden met de buitenwereld. Aan de andere kant is er een gedeelde verantwoordelijkheid voor buurtorganisaties om deze mannen actief te betrekken. We leggen samen contact zodat ze aansluiting vinden bij een groep of activiteit.’

Community (oud-)deelnemers

‘Toen fysiek contact moeilijk werd in Corona-tijd is er geëxperimenteerd met online contact. Dit bleek van grote meerwaarde, daarom zijn we bezig met het ontwikkelen van een online community. De mannen nemen daarin een faciliterende rol. Tijdens en na het programma kunnen de (oud-)deelnemers online en fysiek contact met elkaar onderhouden, wat helpt om terugval te voorkomen. We hebben ervaren dat een online omgeving alleen werkt als er ook offline contact is. In Amsterdam Nieuw-West is er een groep oud-deelnemers die hechte banden hebben ontwikkeld. Ze houden regelmatig contact en een aantal van hen is getraind als ambassadeur. Na de pandemie ontmoetten de Gouden Mannen uit Nieuw-West en West elkaar. Dat was voor hen een groot feest.’

Lees Meer

Lees de handreiking voor de uitvoering van het Gouden Mannen-programma

Lees meer op het kennisplein van Stichting Gouden Mannen