Platform voor buurtontwikkeling

De wereld aan je voeten

Fietsmaatjes brengen de buurt dichterbij
Praktijkverhaal
afbeelding van Marijke Booijink  
9 januari 2020
Fietsmaatjes

Foto: Marijke Booijink

De wereld wordt klein wanneer je slecht ter been bent, niet goed kunt zien, vergeetachtig wordt of een andere beperking hebt. Fietsvrijwilliger Marijke Booijink ziet hoe het duofietsen de buurt weer terug geeft aan haar fietsmaatjes.

Als je gezondheid afneemt en je belemmerd bent in je bewegelijkheid, dan kom je zelfstandig vaak niet of nauwelijks meer de deur uit. Je buurt lijkt dan plotseling ver weg. Als fietsmaatjes weten we hoe deze afstand te overbruggen. Al fietsend ontdekken we samen wat er veranderd is in ons dorp of onze stad, hebben contacten onderweg en genieten van de omringende natuur.

Down memory lane

Elke keer wanneer ik met de duofiets bij haar huis voor kwam rijden, riep de van oorsprong Indische Lydia verrukt uit: ‘Zo’n prachtige fiets, dat kan alleen door Nederlanders uitgevonden worden!’ Toen Lydia tegen de 80 jaar liep, raakte ze door een optelsom van ouderdomsklachten steeds meer aan huis gekluisterd. Dat ze haar vrijheid op de fiets moest missen, deprimeerde haar. Toen we hoorden van de oprichting van Fietsmaatjes LeidenLeiderdorp hebben we ons gelijk opgegeven als gast en fietsvrijwilliger.

De tranen liepen over haar wangen toen we op onze eerste fietstocht konden genieten van de ontluikende lente. Voor elke fietsrit kozen we een bestemming uit waar voor haar mooie herinneringen lagen. Omdat het voor haar al lang niet meer vanzelfsprekend was om zo op pad te kunnen gaan, zag ze alles als nieuw. Zelf beleef je de omgeving daardoor ook intenser. Toen ze begin dit jaar kwam te overlijden, waren haar zoons geraakt door de foto’s van onze fietstochten: zo’n vrolijke Lydia hadden ze zelf de afgelopen twee jaar helaas weinig meer gezien. Fietsmaatjes bracht in haar laatste levensfase de wereld toch weer een beetje aan haar voeten.

Groot voordeel is dat je met het duofietsen naast elkaar zit waardoor er alle gelegenheid is voor een babbel onderweg

Actief op niveau

Ook voor mijn fietsmaatje Corinne is het belangrijk dat de duofiets haar verder brengt dan alleen de Winkelhof aan het einde van haar straat in Leiderdorp. Het geeft haar ‘de plek waar ik woon weer terug’, zoals ze zelf verwoordt. Ze is slecht ter been en heeft dementie, waardoor ze erg op zichzelf is teruggeworpen. Ze vindt het ook een groot voordeel dat je met het duofietsen naast elkaar zit, waardoor er alle gelegenheid is voor een babbel onderweg. We blikken terug op haar werkleven als docent aan de hogeschool, haar huwelijk en de reizen met haar man en hoe je omgaat met ouder worden en een ziekte als dementie. Ook vindt ze een fietstocht langs alle historische hoogtepunten van de stad Leiden prachtig. En wanneer het te koud wordt voor lange fietstochten, gebruiken we de duofiets voor een uitstapje naar één van de musea die de stad rijk is. Ze is de volgende dag weer vergeten wat ze op zo’n tentoonstelling gehoord en gelezen heeft, zo geeft Corinne grif toe. Maar toegang tot dergelijk educatief stadsvermaak, daar leeft ze van op. Het goede gevoel, dat blijft hangen.

Fietsmaatjes ook in jouw buurt?
Fietsmaatjes zijn nu in ca 20 gemeenten actief. Duofietsen rijden ook elders wel rond, maar meestal alleen met bewoners van een zorginstelling. Fietsmaatjes helpt nieuwe lokale Fietsmaatjesorganisaties op weg met een starterspakket bestaande uit trainingen, individuele ondersteuning, een handboek en andere materialen. Daardoor kun je ook in jouw gemeente relatief vlot een duurzaam Fietsmaatjesproject opzetten. Fietsmaatjes vindt het belangrijk dat ‘het merk’ fietsmaatjes staat voor veiligheid en kwaliteit, en besteedt daar veel aandacht aan.

Het gevoel dat je leeft!

Het Leids Ontzet op 3 oktober is voor de meeste Leidenaren het hoogtepunt van het jaar. Elles heeft dit evenement sinds haar hersenbloeding aan haar voorbij moeten laten gaan. Dit jaar bevond ze zich weer midden in de feestvreugde van het Leids Ontzet, doordat Fietsmaatjes met een aantal duofietsen meedeed aan de taptoe. Een optocht waarbij de ene helft van Leiden de andere helft van Leiden - die er namens zijn of haar vereniging aan deelneemt - toejuicht. Ook bij de intocht van Sinterklaas was Elles van de partij. Samen met een Piet reed ze op een duofiets mee in de stoet. Volop genoot ze van de contacten met de toekijkende kinderen. Ook spotte Elles de Molentocht, één van de fietstochten die in de omgeving van Leiden georganiseerd wordt. Met een groepje van vijf duofietsen legden we de 39 kilometers langs de 11 molens af. Van deelname aan dit soort evenementen, moet Elles de dagen erna behoorlijk bijkomen. Maar ze heeft het er graag voor over, zegt ze stralend. Ze heeft weer het gevoel dat ze lééft!

De lach op het gezicht van beide fietsmaatjes, ontmoet ook een lach bij de omstanders

Tweede kop koffie gratis

LeidenLeiderdorp is trots op haar duofietsgemeenschap. Sinds Fietsmaatjes LeidenLeiderdorp 2,5 jaar geleden is opgericht, is het aantal fietsen uitgegroeid tot 16 stuks. Maar liefst 280 fietsvrijwilligers hebben zich inmiddels aangemeld die het samen al voor 450 buurgenoten mogelijk hebben gemaakt om weer fietstochten te maken. De lach die steevast op het gezicht van beide fietsmaatjes te vinden is, ontmoet ook een lach bij de omstanders.

De opvallende verschijning die de duofiets is, biedt altijd aanleiding voor een gesprekje. Veel lokale horecagelegenheden zijn de fietsmaatjes zo goed gezind, dat zij de tweede kop koffie gratis geven. Het bedrijfsleven draagt financieel bij aan de aanschaf van nieuwe fietsen. De lokale fietsenmaker staat klaar bij pech onderweg. Organisaties voor zorg en welzijn zorgen ervoor dat bewoners die niet meer zelfstandig kunnen fietsen worden aangemeld bij Fietsmaatjes. Bij evenementen wordt Fietsmaatjes automatisch uitgenodigd. De duofietsen zijn vast onderdeel geworden van het straatbeeld. De buurt is niet alleen weer van Fietsmaatjes, Fietsmaatjes is ook van de buurt.

Fietsmaatjes op congres Doen wat werkt in het sociaal domein
Marijke Booijink verzorgt samen met Jan Burgmeijer en Tekla Zwinkels, de oprichters van Fietsmaatjes, een deelsessie over Fietsmaatjes tijdens het congres ‘Doen wat werkt in het sociaal domein: leren van praktijkvoorbeelden’ op 10 maart 2020 in Zwolle. De praktijkvoorbeelden die tijdens dit congres gepresenteerd worden laten zien hoe je in samenwerking op basis van onderbouwde kennis kunt werken aan maatschappelijke impact in het sociaal domein. Het congres wordt georganiseerd door de VNG, ZonMw, Divosa, Sociaal Werk Nederland en Movisie.
afbeelding van Danielle van Oostrum

Danielle van Oostrum

Ik werk als communicatieadviseur bij Movisie. Voor Buurtwijs verzorg in de webredactie, onderhoud ik het Facebookaccount en maak ik de nieuwsbrieven.

Lees meer: