Platform voor buurtontwikkeling

De schaamte voorbij

Norbert verbindt mensen met een psychiatrische aandoening aan hun buurt
Blog
afbeelding van Norbert Wijnhofen  
31 oktober 2019
Norbert Wijnhofen

Foto: stock (123rf)

Norbert Wijnhofen, Sociaal Werker van het Jaar 2019, verbindt mensen met een psychiatrische aandoening aan hun buurt en zorgt ervoor dat ze weer een plekje vinden tussen andere bewoners.

Ik ben sociaal werker bij Sterker Sociaal Werk in Nijmegen. Wat betekent dat, sociaal werker zijn? Het is een breed veelkleurig vak met veel facetten. In grote lijnen: je helpt bewoners die het in hun eentje niet redden, met het zetten van ‘stappen vooruit’. Zodat ze weer sterker worden en als het even kan zelfstandig verder kunnen. Toegegeven, dat is niet voor iedere bewoner weggelegd. Elke bewoner heeft een eigen verhaal.

En ik? Wat doe ík als sociaal werker? Vanuit Sterker Sociaal Werk help ik bewoners met een ernstige psychiatrische aandoening zodat ze hun plek weer vinden in de Nijmeegse buurten en wijken. Vanwege ambulantisering en veranderde wetgeving keren er meer en meer van deze bewoners terug in de wijk. Mijn dagelijks werk is maatwerk bieden. Ook bewoners met een ernstig psychiatrische aandoening zijn er in vele soorten en maten. Goed luisteren, samen kijken wat nodig is en waar de bewoner het beste mee geholpen is. Als voormalig hulpverlener in de psychiatrie lag het accent in mijn werk voornamelijk op het individu. Als sociaal werker ligt dat accent op zowel het individu als op het leggen van verbindingen in de buurt en in de wijk.

Verbindingen leggen

Voor mij is groepsgericht werken een groepsgerichte verbinding leggen in de wijk ten behoeve van het individu. Ik ben betrokken bij een gezamenlijk initiatief van gemeente, bewoners en begeleiding. De gemeente is opdrachtgever en ik zowel bedenker als uitvoerende en doe dat alles, in overleg met bewoners en begeleiding.

'Bewoners voelen zich vervreemd, niet passend binnen de normen van de huidige maatschappij'

Het betreft een hagelnieuw initiatief voor alle betrokkenen en vindt plaats in een buurtcentrum. Tien bewoners leveren allemaal twee uur thuisbegeleiding in om in groepsverband in zichzelf te investeren. Deze groep wordt begeleid door een deskundige, maar de betrokken bewoners zijn mede-eigenaar van de invulling van het programma. Daarin staat juist niet het bezig zijn centraal, maar het leren van elkaar. Klassieke groepsdynamica in een fris jasje!

Vervreemding

Alle deelnemende bewoners hebben een ernstige psychiatrische aandoening en/of lichamelijke klachten. De meeste bewoners zijn teleurgesteld in zichzelf en hebben letterlijk ervaren dat hun sociale netwerk ook teleurgesteld raakte in hen. Vanwege hun psychische aandoening hebben zij ook een gevoel van schaamte en vaak last van een terugval. Zij zijn niet in staat zelfstandig de regie over hun leven te herpakken. De oorzaken van terugval die meespelen zijn ondermeer angststoornissen, depressies, psychoses, verslaving, extreme stress, schulden, armoede, gebrek aan sociaal contact, vereenzaming en uitsluiting. Of niet over een eigen woonruimte beschikken.

Bewoners voelen zich over het algemeen vervreemd, niet passend binnen de normen van de huidige maatschappij. Door dat gevoel, in combinatie met een psychische aandoening, sluiten zij zich af voor de buitenwereld. Deze doelgroep vereenzaamt. Vanuit deze vereenzaming vinden zij dan geen zinvolle dagbesteding. En zijn vaak moeilijk te activeren om mee te doen. Vandaar de keuze voor deze vorm van dagbesteding, het sluit aan bij hun behoeften.

Preventie

Binnen ons initiatief wordt er thematisch gewerkt, onder andere aan traumaverwerking en terugvalpreventie. De accenten liggen op preventie en op herstelgericht werken. Het gaat onder meer over preventie van psychose en medicatiegebruik door het leren benutten van signaleringsplan en betrekken van hun sociaal netwerk bij hun persoonlijke ontwikkeling.

Daarnaast komen ook praktische vaardigheden aan bod. Bijvoorbeeld leren budgetteren en koken. Dit zijn vaardigheden die belangrijk zijn op de weg terug naar zelfstandig wonen. Tegelijkertijd is er ook ruimte voor actuele input als: ‘Help mij vandaag, ik snak naar een joint, maar dat is niet goed voor mij...’ Of: ‘Mijn zus in Aleppo is gisteren overleden, voel me zo eenzaam.’

Veiligheid in de groep, eigen motivatie en de wil om te leren van elkaar, zijn belangrijk. Daar selecteren we op. De begeleiding bestaat onder andere uit een ggz-agoog en een psychologe. Samen spreken zij Nederlands, Turks en Arabisch. De samenstelling van de groep is dan ook zeer divers: jong, oud, man, vrouw, Nederlands, Turks, Syrisch en ‘ech nimwèègs’ (echt Nijmeegs, red.). Het maakt niet uit. Een perfecte afspiegeling van bewoners uit die wijk.

Meerwaarde van delen

Een nieuwe vorm van dagbesteding vraagt om een evaluatie. Onlangs ontmoetten de gemeente, bewoners, begeleiding en ik elkaar opnieuw in dat Nijmeegse buurthuis. De bewoners geven aan dat zij voorheen op de reguliere dagbesteding niet konden aarden. Daardoor afhaakten, eenzaam thuis zaten en vaak onnodig weer werden opgenomen. Menselijk leed, frustrerend én heel duur voor de samenleving.

'Nu ervaren zij juist stabiliteit en groei, op allerlei leefgebieden'

Het is voor de bewoners met een ernstige psychiatrische aandoening mogelijk om in deze groep op een veilige manier met elkaar dilemma’s en succeservaringen te delen. En vooral, daarvan te leren en er eigenwaarde aan te ontlenen. Zij raken ‘de schaamte voorbij’. Dat aanbod bestond voorheen niet. Nu ervaren zij juist stabiliteit en groei, op allerlei leefgebieden. Zelfstandig leren wonen, studeren en toeleiden naar werk, behoren weer tot de mogelijkheden. Zij investeren gezamenlijk in zichzelf en stromen langzaam uit, terwijl nieuwe deelnemers hun plaats innemen de groep. Leren van elkaar heeft voor hen meerwaarde, meer dan alleen maar bezig zijn. Tevredenheid alom. En ík? Ik zeg: Sociaal werk.....werkt!

afbeelding van Danielle van Oostrum

Danielle van Oostrum

Ik werk als communicatieadviseur bij Movisie. Voor Buurtwijs verzorg in de webredactie, onderhoud ik het Facebookaccount en maak ik de nieuwsbrieven.
afbeelding van Norbert Wijnhofen  

Norbert Wijnhofen

Sociaal werker van het jaar 2019-2020

Lees meer: