Platform voor buurtontwikkeling

De impact van een wijklunch kun je meten en berekenen

SROI-analyse meet maatschappelijke waarde en zet deze om in geld
Artikel
afbeelding van Karine Godthelp  
29 april 2016
De impact van een wijklunch kun je meten en berekenen

Foto: Kurt Bauschardt (Flickr Creative Commons)

Ook voor buurtinitiatieven is het steeds belangrijker dat zij hun maatschappelijke waarde kunnen aantonen. De vraag is: hoe pak je dit aan? Karine Godthelp legt uit hoe het berekenen van de SROI in zijn werk gaat.

 

 

Het Nederlandse maatschappelijke veld is een dynamisch terrein. Er is een veelvoud aan: maatschappelijke initiatieven, sociale en ethische ondernemingen en bedrijven die actief hun MVO-beleid operationaliseren. In het licht van de meervoudige waarde die zij creëren, is er een groeiende behoefte aan methoden voor sociale impactanalyse, waarmee zowel financiële als niet-financiële resultaten in kaart worden gebracht en er een monetaire waarde wordt toegekend aan maatschappelijk rendement.

Impactmeting in het  3-Generatiecentrum

Als casus nemen we het 3-Generatiecentrum in Kanaleneiland Utrecht. Deze ontmoetingsplaats voor vrouwen uit ‘Vogelaarwijk’ Kanaleneiland is in 2008 opgericht. Met financiële, inhoudelijke en organisatorische ondersteuning van onder andere Mitros, Gemeente Utrecht en een buurtpastor, wordt het centrum gerund door vrijwilligers uit de wijk. Gezamenlijk organiseren zij verschillende activiteiten, variërend van sportactiviteiten tot de wekelijkse wijklunch.

Social Return on Investment meet maatschappelijk rendement

Om na te gaan welke maatschappelijke waarde het 3-Generatiecentrum levert, heeft Context een impactanalyse uitgevoerd. Deze impactanalyse van het 3-Generatiecentrum is gedaan aan de hand van de Social Return on Investment (SROI) methodiek. SROI helpt op systematische wijze te kijken naar de kosten en baten van activiteiten die op het eerste gezicht weinig tot geen financiële winst genereren, maar die bij nadere analyse een groot maatschappelijk rendement hebben. Zo is onderzocht wat de wekelijkse wijklunch (gesubsidieerd door de gemeente), voor het wijkcentrum en de wijk oplevert in termen van maatschappelijk en financieel rendement.

Waar een geldwaarde aan wordt toegekend

Het 3-Generatiecentrum maakt geen financiële winst, maar creëert wel maatschappelijke waarde: mensen in de wijk hebben er baat bij dat het centrum er is. Door een geldwaarde toe te kennen aan deze maatschappelijke (niet-financiële) waarde, wordt inzichtelijk gemaakt in hoeverre de kosten opwegen tegen de baten. Een geldwaarde toekennen aan resultaten die van nature geen financiële waarde hebben, is ingewikkeld. Er zijn de in loop der jaren verschillende methodes ontwikkeld voor ‘monetarisering’. Zo kan er bijvoorbeeld worden gekeken naar de marktprijs van een resultaat of naar het bedrag dat mensen bereid zouden zijn te betalen voor dat zelfde resultaat.[i]

De wijklunch onder de SROI-loep genomen

Neem bijvoorbeeld de wijklunch. Elke maandagmiddag zitten zo’n 15-20 buurtbewoners aan een lange tafel te genieten van een heerlijke, betaalbare lunch. De deelnemers geven aan dat gezelligheid, gezond eten, vriendschap en wederzijdse hulp de belangrijkste effecten zijn van de lunch. Bovendien geeft het hen structuur aan de dag.

Focus op de mogelijkheden moedigt deelnemers aan

Deelnemers aan de wijklunch benadrukken dat formele zorg vaak gericht is op problemen; op wat mensen niet kunnen. Tijdens de wijklunch ligt de focus juist op de mogelijkheden van mensen – of dat nu goed koken, organiseren, kletsen of voorlezen is. Hierdoor worden deelnemers aangemoedigd om in beweging te komen voor elkaar. Een mooi voorbeeld hiervan is de band tussen een slechtziende vrouw en een voorheen alcoholverslaafde man: na hun ontmoeting bij de wijklunch is er een vriendschap ontstaan waarin de man de vrouw thuisbrengt en de krant voorleest; en zij hem koffie voorschotelt en afleidt, zodat hij de drank gemakkelijker laat staan.

Ook voor de vier werkloze vrijwilligers die zich inzetten is de wijklunch van waarde. Zij doen werkervaring op en het is een vorm van re-integratie en dagbesteding.

Van maatschappelijk waarde naar de geldwaarde

De totale kosten voor de wijklunch, inclusief boodschappen, het salaris van de enige betaalde kracht en de exploitatiekosten van het gebouw, komen uit op € 206,18 per lunch. Aan bovenstaande niet-financiële baten is als volgt een monetaire waarde toegekend[ii]

  • Winst voor deelnemers: hetzelfde effect had ook op andere (duurdere) manieren bereikt kunnen worden, bijvoorbeeld door professionele zorg, die in de vorm van een groepsconsult (kortdurende behandeling door maatschappelijk werk op ambulante basis) voor 15 deelnemers € 367,14 per consult zou kosten;
  • Winst voor de vrijwilligers: de positief bestede uren van de vrijwilligers, die zich vertalen in meer energie, eigenwaarde, werkervaring en persoonlijke ontwikkeling, zijn ingeschaald op het minimumloon. Per lunch komt dit voor vier vrijwilligers neer op € 144,16.

Iedere geïnvesteerde euro blijkt  € 2,48 waard

Wanneer je de kosten en baten tegen elkaar afweegt, krijg je zicht op het rendement dat de subsidie voor het 3-Generatiecentrum oplevert. Omdat het hier gaat om een afweging tussen financiële kosten (namelijk een gemeentesubsidie) en maatschappelijke baten (namelijk gezelligheid, gezond eten, vriendschap et cetera), die niet per se financiële winst genereren, is er sprake van sociaal rendement op de investering. Dit wordt ook wel de SROI-ratio genoemd. In het geval van de wijklunch van het 3-Generatiecentrum, is de SROI-ratio als volgt:

Totale waarde van de baten:  € 144,16 + € 367,14  gedeeld door de totale waarde van de inbreng: € 206,18 = 2,48. Dit bedrag is de SROI-ratio per geïnvesteerde euro.                       

Inzicht in maatschappelijke waarde

Voor elke euro die geïnvesteerd wordt door de deelnemers en subsidieverstrekkers, wordt 2,48 keer aan maatschappelijke waarde gecreëerd. Dat maakt de wijklunch een succesvolle interventie. Dat is een belangrijk inzicht, want (beter) zicht op meervoudige waardecreatie is niet alleen belangrijk als verantwoording naar belanghebbenden, investeerders en aandeelhouders, maar is ook van belang voor interne (strategische) bijsturing en effectief management. SROI-analyses zoals uitgevoerd voor het 3-Generatiecentrum helpen inzicht te genereren in de letterlijke én figuurlijke waarde van maatschappelijke interventies.

 

Karine Godthelp is consultant bij Context.  Deze bijdrage is gebaseerd op de volgende publicatie: Marieke Sterenborg & Karine Godthelp (2013). Vriendschap & een broodje gezond. SROI-analyse 3-Generatiecentrum, Kanaleneiland, Utrecht. Context, international cooperation, Utrecht.

 

[i] Zie voor meer informatie over SROI en monetarisering het boek ‘Narrative numeracy: social impact assessment. A brief guide to Social Return on Investment’ van Context (2013).

[ii] De berekening die wordt gepresenteerd in dit artikel is een vereenvoudigde en samengevatte versie van de berekening die tijdens de SROI-analyse is gemaakt; de feitelijke berekening is uitvoeriger en complexer.