Platform voor buurtontwikkeling

De gemeente betaalt en bepaalt. Of toch niet?

Hoe komen afspraken tussen gemeente en welzijnsorganisatie tot stand?
Blog
afbeelding van Daniël Pit  
30 mei 2017

Gemeentes maken met welzijnsorganisaties afspraken over de inzet van buurtprofessionals. Maar klinkt de stem van de buurtwerkers zelf wel door in die afspraken? En hebben de bewoners ook wat in te brengen?

 

De inzet van sociaal werkers in de wijk is doorgaans schaars. Dat betekent dat er keuzes gemaakt moeten worden. Wanneer ingezet wordt op het voorkomen van armoede, dan kun je minder aandacht besteden aan laaggeletterdheid. Deze noodzaak om keuzes te maken levert in de praktijk dilemma’s op. Want wie bepaalt er eigenlijk wat er moet gebeuren in de wijk?

In Heerenveen maakt de gemeente prestatieafspraken met de welzijnsorganisatie. Maar wie hebben er nu allemaal een stem in de totstandkoming van deze afspraken? En vormen deze afspraken een belemmering of een stimulans voor het werk van de sociaal werkers? Het is namelijk niet ondenkbaar dat een teveel aan gemeentelijke afspraken hun bewegingsvrijheid inperkt.

Een gesprekje met de beleidsregisseur van gemeente Heerenveen

Ik ga daarom in gesprek met Diana Elsinga. Zij maakt als beleidsregisseur van de gemeente Heerenveen prestatieafspraken met de welzijnsorganisatie Caleidoscoop. In die afspraken worden aandachtsgebieden vastgelegd en beoogde resultaten omschreven. Ik vraag haar op basis van welke kennis de gemeente deze afspraken maakt.

Diana: ‘We worden gevoed door de wet, maar ook door eigen onderzoeken en gesprekken met professionals. Onlangs heb ik voor het mantelzorgbeleid nog gesproken met mantelzorgers en betrokken organisaties.’

Dienen jullie vervolgens een wensenlijstje in bij de welzijnsorganisatie?

‘Haha, nee hoor. We gaan als gemeente twee keer per jaar met Imkje de Goede, de manager van de welzijnsorganisatie in gesprek.’

Gaan jullie dan alleen met élkaar in gesprek?

‘Nee, het is juist de bedoeling dat we met sociaal werkers én verschillende beleidsmensen in gesprek gaan. De afspraken die daaruit voortkomen maken we zo concreet mogelijk, want dat draagt bij aan een goede evaluatie.’

Maar wat als afspraken niet worden nagekomen of de resultaten niet worden behaald?

‘Dan was misschien de afspraak niet realistisch of moet er nog meer inzet worden gepleegd om het resultaat te behalen. We rekenen niet met elkaar af, maar we proberen het samen nog beter te doen.’

Prestatieafspraken: werken ze belemmerend of niet?

Dit klinkt te mooi om waar te zijn. Tijd om eens met Imkje de Goede, manager van de welzijnsorganisatie Caleidoscoop van gedachten te wisselen. Ik vraag haar of de sociaal werkers zich nog wel vrij voelen om te doen wat volgens henzelf nodig is.

‘Ja hoor’ zegt Imkje met een grote glimlach. ‘We maken met name afspraken over het proces. De resultaten zijn niet leidend. Vandaag nog was er een jongerenwerker die klem kwam te zitten met haar prestatieafspraken. Het begeleiden van bepaalde jongeren nam extra aandacht in beslag, waardoor ze te weinig tijd overhield om ook nog het afgesproken aantal berichten op een jongerenwebsite te posten. Daarop nemen we contact op met de gemeente en de uitkomst van het gesprek was dat we teruggaan naar het oorspronkelijke doel. We waren er snel uit en hebben we de bestaande afspraken aangepast."

In de netwerkteams, die ik begeleid (lees blog 1 en 2), werken mensen samen vanuit verschillende werkgebieden en verschillende werkgevers, zoals GGD of welzijn. Hoe werkt het dan in die situatie?

Imkje: "In de toekomst hoop ik dat ook deze netwerkteams prestatieafspraken kunnen maken met de gemeente. En dan op basis van de plannen die zij maken per gebied. Ik hoop op een dialoog tussen de gemeente, de werkgevers en de teams. Vooralsnog is dat toekomstmuziek, maar ik geloof dat het kan."

Waar is de bewoner in dit verhaal?

Er is nog één punt dat me bezighoudt. Welzijnsorganisaties en gemeenten pretenderen allemaal de burger centraal te zetten, maar tot dusver heb ik nog niets gehoord over de rol van de bewoner. We gaan weer even terug naar Diana Elzinga van de gemeente. Zij legt uit: ‘We praten niet altijd rechtstreeks met bewoners, maar vaker met organisaties die veel contacten hebben. Het hangt van het onderwerp af. Als er zaken zijn die bij bewoners hoog op de agenda staan, dan gaat de gemeente wel het gesprek met bewoners aan. We proberen de bewonersagenda vanuit de gemeente niet te veel te beïnvloeden, daar hebben we slechte ervaringen mee. Als mensen zich niet bezig willen houden met bijvoorbeeld het verkeer of burenhulp, dan kan je ze daar moeilijk toe dwingen.’

Ondernemen jullie dan helemaal geen initiatief richting bewoners? ‘Jawel, we delen informatie met bewonersgroepen over bijvoorbeeld eenzaamheid. Op die manier proberen we mensen wel bewust te maken van belangrijke zaken die spelen in hun leefomgeving. We hopen natuurlijk dat groepen bewoners zelf ideeën ontwikkelen die een bijdrage aan de samenleving leveren.’

Betrokkenheid van bewoners regel je niet zo gemakkelijk

Ik vraag Imkje of bewoners volgens haar wel voldoende worden betrokken bij de inzet van het sociaal werk. 

Imkje: ‘Als de teams hun werk goed doen staan ze in contact met de samenleving en weten ze wat er speelt. We kunnen niet met iedereen direct contact houden, ook daarin moet je keuzes maken. Op die plekken waar de bewonersbetrokkenheid laag is, heeft het opbouwwerk een belangrijke rol om mensen erbij te halen. Bewoners moeten betrokken zijn, daar waar ze ook écht invloed kunnen uitoefenen. Het is niet iets wat je zomaar even regelt, je moet eerst een relatie aangaan met mensen en aan een vertrouwensband werken. Dat vraagt tijd en aandacht.’

De relatie tussen Caleidoscoop en Gemeente Heerenveen is goed, dat is niet overal zo. Maar ik ben ervan overtuigd dat een dergelijke goede relatie de kwaliteit van het welzijnswerk ten goede komt. Toch blijf ik met de vraag zitten: is de indirecte invloed die bewoners in Heerenveen uitoefenen op de agenda van de sociaal werker nou voldoende of niet?

Graag hoor ik de ervaringen uit andere plaatsen. Vertel me hieronder hoe het in jouw stad zit!

Lees meer over:
afbeelding van Daniël Pit  

Daniël Pit

Ik hou me bezig met de vakontwikkeling van het opbouwwerk in Nederland. Dat doe ik onder meer door trainingen te geven en organisaties te helpen met het versterken van gemeenschappen in dorpen en wijken.

Lees meer: