Community building in een wooncomplex

In 1989 bouwde woningcorporatie Portaal wooncomplex de Dobbegaarde in Leiden, voor zelfstandig wonende senioren. Langzamerhand doet een nieuwe generatie 55+ zijn intrede. De nieuwe lichting brengt nieuwe brandstof om het vuurtje van een levendige woongemeenschap gaande te houden en zet de deur open voor de buurt.

Afnemende veerkracht

Karin de Goede van Portaal legt uit waarom deze corporatie meedoet aan het experiment Vitale woongemeenschappen van Platform31: ‘Veel bewoners wonen hier vanaf het begin en zijn boven de 80. Hun mobiliteit wordt minder en mensen zijn daardoor vaker aangewezen op de directe woonomgeving. Maar hun veerkracht neemt af. Daarnaast is er de nieuwe instroom. We willen weten hoe deze relatief jonge senioren kunnen worden betrokken bij de woongemeenschap, zodat er weer een vitale en bruisende leefomgeving ontstaat waarin mensen elkaar weten te vinden.’

Het roer moet om

Als het aan bewoner Ferry van der Kaaij (66) ligt, gaat dat zeker lukken. Ferry is voorzitter van de bewonerscommissie en zet zich met hart en ziel in voor het gemeenschapsleven in de Dobbegaarde. Dat mag wel ietsje minder, vindt hij: ‘Ik loop langzamerhand tegen mijn grenzen aan. Het roer moet om. Als bewonerscommissie willen wij anders gaan werken. Niet meer allerlei activiteiten panklaar aanreiken. Wij gaan bewoners stimuleren om zelf activiteiten op te pakken. We willen de kring van actieve mensen veel groter maken.’

‘Niet meer allerlei activiteiten panklaar aanreiken, maar bewoners stimuleren om zelf activiteiten op te pakken’

Clubcultuur

Het roer ging om na het vertrek van het oude bestuur. Van der Kaaij: ‘Dat was een bestuur oude stijl, met centralistische trekken en ouderwetse statuten. Wij hebben een nieuwe stichting opgezet als uiting van een nieuwe filosofie. Niet het bestuur, maar de bewoners zijn de dragende kracht. Dat kan door bewoners te stimuleren om zich in eigen clubjes te organiseren rond gemeenschappelijke interesses. Bewoners reageerden enthousiast op de ommezwaai. Het waren altijd dezelfde mensen die actief waren. Anderen voelden zich daardoor uitgesloten. Nu kwamen er spontaan allerlei ideeën naar voren, zoals een reisclubje, een kookclubje, een wandelclubje, een zangclubje en een filmclub. Mensen wilden daarbij zelf de handen uit de mouwen steken. Graag zelfs.’

Deuren open voor de buurt

Naast de keuze om te gaan inzetten op het faciliteren van zelfwerkzame clubjes, heeft het nieuwe bestuur nóg een keuze gemaakt: de Dobbegaarde wordt het ‘bruisend middelpunt’ van de buurt. ‘Er worden nu al meer contacten gelegd met bewoners uit de omliggende wijk; dat willen we opvoeren’, aldus van der Kaaij. Het oog valt dan met name op flats en een wooncomplex in de buurt, die niet over een gemeenschappelijke ruimte beschikken. Alle bewoners uit de buurt zijn welkom bij de activiteiten in de Soos. ‘Alleen voor de Dobbegaarde’ werkt niet meer’, stelt Van der Kaaij. ‘Meer activiteiten in de Soos betekenen bovendien ook meer inkomsten waar je weer leuke dingen van kunt doen.’

Talenten benutten

Van der Kaaij: ‘Er wonen hier veel mensen die allemaal wel een of ander talent hebben. Bijvoorbeeld hulp bij het invullen van belastingformulieren. Daar is grote behoefte aan, want een aantal ouderen is niet digitaal. De nieuwe garde bewoners verbindt zich niet meer voor jaren aan een bestuurlijke commissie. Maar voor zoiets als een clubje belastinghulp zijn ze wel te porren. Dat is de toekomst.’ Karin de Goede ondersteunt de bewonerscommissie bij het ontwikkelen van het project en de beoogde omslag. ‘Sinds we met Studio Bruis zijn gestart hebben we een nieuwe beweging in gang gezet. De bereidheid om te helpen is veel groter’, aldus de Goede. ‘Mensen kunnen meedoen aan kleine, overzichtelijke dingen. Dan zeggen ze gemakkelijker van oké, laat ik ook eens wat doen. Het wordt leuker voor ze. Dat werkt.’

’De sfeer ontstaat omdat we het zelf doen. Er zit geen organisatie achter die het voor ons bedenkt. Dat is heel bevredigend’

Steeds gewilder

Karin de Goede: ‘Als corporatie merken wij dat de Dobbegaarde dankzij het Bruisproject steeds gewilder wordt als woonlocatie. Wij hebben in Leiden meer complexen in ons bezit, vaak mooier gelegen, grotere appartementen, meer voorzieningen in de buurt. Maar we zien nu oudere woningzoekenden die de voorkeur geven aan de Dobbegaarde, omdat hier echt iets gaande is.’ Bewoonster Coby Tegelaar beaamt dit: ‘De sfeer ontstaat omdat we het zelf doen. Er zit geen andere organisatie achter, die het allemaal voor ons bedenkt. Dat is heel bevredigend. Alles gebeurt ook veel informeler. Wij zien elkaar op de galerij en hebben dingen snel geregeld. Dat scheelt weer een vergadering in je agenda. Die tijd kunnen we beter besteden.’

Kees Penninx is ruim 25 jaar actief als veranderkundige op het terrein van ouder worden en samenleving. Dit is een ingekorte versie van een artikel op de website van ActivAge.