Platform voor buurtontwikkeling

Community building basis van energietransitie

Zo doen ze het in BoTu in Rotterdam
Praktijkverhaal
afbeelding van Karlijn Ligtenberg  
15 april 2019
Community building basis van energietransitie

Foto: Paul van de Velde (Flickr Creative Commons)

De energietransitie is naast een technische ook een sociale opgave. Want hoe verenig je buurtbewoners rond dit vraagstuk? Hoe pak je dat aan in wijken met lage inkomens? In Bospolder/Tussendijken (BoTu) in Rotterdam vormt community building de basis.

 

De energietransitie is een grote uitdaging. We moeten van het gas af en overstappen naar duurzame energiebronnen. Die technische operatie is niet los te zien van de sociale opgave. Actieve bewoners kunnen echt het verschil maken. Daar weten ze in de Rotterdamse energiewijk BoTu alles van, aldus Robbert de Vrieze, aanjager van onder meer Delfshaven Coöperatie. ‘Bospolder/Tussendijken is geen bakfietswijk’, vertelt De Vrieze. ‘Het is één van de vijf armste wijken van Nederland.’ Historisch Delfshaven ademt de sfeer van Anton Pieck. Je vindt er ook veel wederopbouwarchitectuur, zoals de Gijsingflats die na het vergissingsbombardement werden gebouwd. Door de enorme schaal van de naoorlogse opbouw tref je in de wijk veel armoede en een slechte energie-infrastructuur.

'De energietransitie zorgt ook voor een hoop werkgelegenheid. Hoe kunnen wijkbewoners dat werk oppakken? In Delfshaven hebben ze daar wat op gevonden door een wijkinstallatiebedrijf op te richten'

Door de energietransitie gaat er in deze buurten dan ook veel veranderen. De Vrieze: ‘Als je langs de deuren gaat met een koffertje onder de arm en zegt dat je van het warmtenet bent, krijg je bewoners niet mee. De basis van wat we in BoTu doen is community building. We beginnen bij de mensen in de wijk en werken met de energie die al aanwezig is. Sleutelfiguren in de wijk vormen de basis van ons netwerk. Zij weten precies wat er speelt en welke initiatieven en organisaties er al actief zijn.'

Energie = solidariteit

En dat is fijn, want zo hebben buurtbewoners zoveel mogelijk baat bij de energietransitie. ‘We leiden buurtbewoners op tot energiecoach zodat ze zelf handen kunnen geven aan de energietransitie.’ En daar blijft het niet bij, zegt De Vrieze, want de energietransitie zorgt ook voor een hoop werkgelegenheid. Hoe kunnen wijkbewoners dat werk oppakken? In Delfshaven hebben ze daar wat op gevonden door een wijkinstallatiebedrijf op te richten: WijkEnergie Werkt. Zo snijdt het mes aan twee kanten: mensen kunnen aan het werk en de wijk wordt verduurzaamd.

Ondertussen dromen de Rotterdammers van een eigen energiecoöperatie. De Vrieze: ‘Als je controle hebt over de energie-infrastructuur in je wijk, kun je daar verdienmodellen aan koppelen en er geld mee verdienen. Dan zijn burgers niet slechts de consumenten, de horigen van een systeem’, legt De Vrieze uit. Maar er wonen in BoTu veel mensen die geen grote financiële investeringen kunnen doen. ‘Zij zijn afhankelijk van collectieve voorzieningen en moeten maar afwachten waar het naar toe gaat. We willen uitzoeken hoe we in BoTu óók huurders en kopers zonder spaarrekening toe kunnen laten tot de energiecoöperatie.’

Een licht anarchistisch clubje

Voor het zover is hebben de bewoners van BoTu nog een flinke kluif aan een vraagstuk over het Rotterdamse warmtenet. De Vrieze: 'Als er straks 8.000 zonnepanelen geïnstalleerd zijn, waar gaat de overcapaciteit dan heen? Leveren we die energie terug aan het net, of kunnen we er zelf warmte mee produceren? Er ligt een groot warmtenet onder de grond, maar in Rotterdam Noord is in 2006 met Eneco afgesproken dat zij de concessie krijgen. Wij vinden het belangrijk dat het warmtenet óók ons bezit is en we willen dus graag third party access. Op zo’n moment is het fijn dat we een licht anarchistisch clubje zijn. We gaan gewoon onderzoeken of die afspraak uit 2006 nog wel zo slim is. Als die concessie niet werkt om de doelen van Parijs te halen, moeten we dat dus niet doen.’

Dit artikel verscheen eerder op de website van LSA bewoners.

Lees meer: