Platform voor buurtontwikkeling

Cement van de samenleving

Publicatie over investeren in maatschappelijk vastgoed
Publicatie
afbeelding van Emma Heinhuis  
23 februari 2021
cement-samenleving

Corona, geldgebrek en de grote opgave rond de verduurzaming van het maatschappelijk vastgoed dwingt gemeenten, scholen, stichtingen en verenigingen kritisch naar het eigen vastgoed te kijken. Draagt het nog bij aan de maatschappelijke doelen? Hoe kan je daarop sturen?

 

We staan voor een aantal flinke maatschappelijke uitdagingen: de tweedeling in de samenleving, de toename van kwetsbare mensen in buurten en wijken, klimaatproblemen, corona. Veel gemeenten moeten bezuinigen en dan wordt vaak snel naar maatschappelijk vastgoed gekeken zoals scholen, buurthuizen, sportaccommodaties, bibliotheken en theaters. Kunnen we erop bezuinigen? Kunnen we het verkopen? Toch hebben we dit vastgoed ook om er maatschappelijke doelen mee te realiseren en zien velen het als het cement van de samenleving. 

Puzzel

De Raad voor de Leefomgeving adviseert in haar rapport Toegang tot de stad om juist naar voren te kijken en een investeringsstrategie voor publieke voorzieningen op te stellen. 
In de praktijk is het alleen wel een heel karwei om integrale oplossingen met meerwaarde voor de samenleving te creëren. Dat komt door de sectorale benadering, de financiering en governance van de huisvestingsvraagstukken in het publieke domein. De vastgoedeigenaar heeft soms andere belangen. Ook zijn er meestal verschillende partijen nodig om meerwaarde te creëren en blijkt het profijt van de investering vaak te liggen bij een ander (beleidsterrein). Om echt maatschappelijke impact te realiseren moet enorm gepuzzeld worden om op één lijn te komen en de accommodaties gefinancierd te krijgen. 

Ga met elkaar op zoek naar lokale oplossingen voor lokale problemen, met mensen die lokaal impact kunnen realiseren

Investeren in buurtcentra

Dit zie je duidelijk terug in de praktijken die in de publicatie Vastgoedinvesteringen met impact worden beschreven. In de publicatie worden vier accommodaties besproken die een belangrijke maatschappelijke functie hebben voor hun dorp of stad, zoals buurthuis De Speler in Utrecht. Dit buurthuis had te weinig impact op de wijk. Zo lag de huiskamer uit het zicht op de eerste verdieping. Ook wil de gemeente dat buurthuizen zich niet alleen maar richten op kwetsbare groepen, maar er zijn voor álle buurtbewoners. Een grondige verbouwing volgde en er werd goed gekeken naar de programmering. Een flinke investering dus. Sociaal makelaar Tamara Erkelens van DOCK ziet op een aantal punten al verbeteringen.  ‘De fysieke en programmatische aanpassingen van het wijkcentrum zorgen ervoor dat meer mensen het gebouw weten te vinden, ze worden welkom geheten met een kop koffie in een mooi interieur. We merken dat de bezoekers diverser zijn.’ 

Voortdurend afstemmen

Organisatorisch was het geen eenvoudige klus om de buurtcentra fysiek en programmatisch te vernieuwen. Meerdere gemeentelijke afdelingen, verschillende organisaties, betrokkenen bij de buurtcentra en de politiek moesten het samen klaarspelen. ‘Het vergt voortdurend afstemming, zowel op gemeentelijk niveau als in de multifunctionele accommodaties’, zegt Rick de Kogel, beleidsadviseur accommadatiebeleid bij de gemeente Utrecht. ‘Zo is er regelmatig intern overleg in gemeente tussen de verschillende afdelingen van vastgoed, exploitatie en beleid. We bespreken dan elkaars rollen en verwachtingen. Als die voorwaarden vanuit de verschillende afdelingen goed geregeld zijn, komt dat de uitvoering alleen maar ten goede.’

Tips voor werken aan impact

Naast de vier praktijken en interviews met drie experts staan er in de publicatie concrete tips en aandachtspunten om maatschappelijke impact te kunnen realiseren. Vastgoed zelf doet weinig. Wat er in het vastgoed gebeurt en hoe erover wordt gesproken en besloten, is mensenwerk. Mensen moeten het zien zitten. Ga met elkaar op zoek naar lokale oplossingen voor lokale problemen, met mensen die lokaal impact kunnen realiseren. Investeer daarom in onderlinge relaties. En ga te rade bij criticasters: soms belemmeren de routines van de praktijk het zicht op nieuwe mogelijkheden. Eigenlijk draait het om het elkaar kritisch durven te bevragen. Waar heeft de buurt behoefte aan en hoe organiseren we het zo met elkaar dat we daadwerkelijk impact creëren? 

afbeelding van Emma Heinhuis  

Emma Heinhuis

Werkzaam als Multimediaspecialist voor Bouwstenen voor Sociaal. Wij houden ons bezig met al het maatschappelijk vastgoed. Je weet wel, die school, dat wijkcentrum of die bibliotheek bij je om de hoek...

Lees meer: