Buurtrechten marathon

Ik hoor het mezelf zeggen: ‘Het is een marathon, geen sprint!’. Bij een landelijke themabijeenkomst over het Right to Challenge en Right to Bid was ik gevraagd om iets te vertellen over mijn ervaringen in Engeland. De weg naar meer zeggenschap en eigenaarschap over publieke taken, vastgoed en openbare ruimte is al meer dan een eeuw gaande in Engeland. Met recht een marathon te noemen. Dus toen ik mezelf dat hoorde zeggen, bedacht ik me opeens ook dat we best optimistisch mogen zijn over de vooruitgang die we in de laatste zes jaar geboekt hebben in Nederland.

Trappelen van ongeduld

Bij het LSA werken we volgens mij eigenlijk allemaal onder het motto: ‘What do we want? Change! When do we want it? Now!’. We zijn ongeduldig, maar met goede reden. Toen we in 2012 community rights en de Localism Act onderzochten, zagen we kansen voor actieve bewoners in Nederland om met vergelijkbare regelingen een echte verandering teweeg te brengen. Een verandering waar bewoners echt zeggenschap en eigenaarschap krijgen en zo duurzaam kunnen werken aan een veerkrachtige buurt. We zijn dus al zes jaar bezig met die buurtrechten. En dat voelt als een eeuwigheid.

Maar! Ik vertelde dus ook over voorbeelden in Engeland voor een zaal van ongeveer 50 actieve bewoners, ambtenaren, raadsleden, wethouders, ondersteuners. Verreweg het merendeel stond te trappelen om ermee aan de slag te gaan. Of hun ervaringen te delen en te onderzoeken hoe het in hun gemeente, maar ook landelijk nog beter zou kunnen.

Right to Challenge stond dit jaar op nummer 3 in de top 10 van gemeenteraadsverkiezingsprogramma’s.

Vooruitgang

Terwijl ik vertelde dat het een marathon is die in Engeland al meer dan een eeuw gaande is, besefte ik het volgende.

In de afgelopen zes jaar zijn we in Nederland nu zover dat verschillende pionierende bewonerscollectieven – bijvoorbeeld Jan Evertsen BuurtCoöperatie en ThuisWageningen – laten zien dat ze heel goed in staat zijn om vastgoed en publieke taken over te nemen. Dat het Right to Challenge – nadat het in de Wmo is opgenomen – nu ook in het regeerakkoord staat. In meer dan 125 gemeenten er op dit moment iets met buurtrechten gedaan wordt. En Trouw liet onlangs zien dat in de top 10 van verkiezingsprogramma-trends voor de gemeenteraadsverkiezingen, het Right to Challenge op nummer 3 staat.

Nieuwe sprint

We hebben dus in die zes jaar een aardig sprintje getrokken en veel weten te bereiken. Daar mogen we bij het LSA trots op zijn. Trots op alle pioniers die al die jaren tegen de stroom in durfden te roeien. Maar!

We moeten ook gebruik maken van het momentum. Het rijk is op zoek naar manieren om de beweging van onderop te ondersteunen en nu, terwijl in gemeenten de coalities gesmeed worden, is het de tijd om een nieuwe sprint in te zetten.

Inspiratie

In Amsterdam en Utrecht hebben mensen uit buurten en wijken zich verenigd om coalitiepartijen op te roepen niet alleen een politiek akkoord te sluiten, maar ook een maatschappelijk akkoord tussen stadsbestuur en stadmakers actief in buurten en wijken. Een mooi voorbeeld voor andere gemeenten om te volgen.

Natuurlijk ben ik nog steeds ongeduldig en zie ik buurtrechten liever vandaag dan morgen ingevoerd worden. Maar ik ben optimistisch, het momentum is er om mee te blijven rennen in deze marathon.

Deze blog van Kristel Jeuring verscheen eerder op de website van LSA.