Platform voor buurtontwikkeling

Buurtgezinnen

Buurtbewoners ondersteunen elkaar bij opvoeden
Methodebeschrijving
afbeelding van Dyonne van Haastert  
27 mei 2021
verschillende gezinnen getekend

Bron 123RF

Gezinnen die andere gezinnen in de buurt ondersteunen, dat is waar de aanpak Buurtgezinnen over gaat. Want it takes a village to raise a child: opvoeden doen we samen.

8 minuten

 

Buurtgezinnen is een nieuw initiatief gebaseerd op een oude gedachte: opvoeden doen we samen. Gezinnen die het zwaar hebben (vraaggezinnen) worden gekoppeld aan een warm en stabiel gezin in de buurt (steungezinnen). Zo krijgen kinderen extra liefde en aandacht en worden ouders ontlast. Vraag- en steungezin maken onder begeleiding van de coördinator van Buurtgezinnen afspraken over de steun. Denk aan een wekelijkse speelafspraak, een weekend logeren of samen iets leuks ondernemen. 

Eerder ingrijpen

Orthopedagoog Leontine Bibo werkte lange tijd in de bedrijfswereld als opleider. Tot ze op haar vijftigste het roer om gooide. Samen met haar man werd ze (crisis)pleegouder. Lange tijd vingen zij kinderen op die door allerlei omstandigheden niet meer thuis konden wonen. ‘Vanuit dat idee is Buurtgezinnen ontstaan. Elke paar maanden kwam er een nieuw kind bij ons thuis. Dat kind wil niet bij jou zijn, maar bij de eigen ouders. Ik ging me verdiepen in de achtergrond van deze kinderen. Waarom zijn ze bij ons en lukt het thuis niet?’ Bibo constateerde dat het aanbod op preventief gebied beperkt is. ‘Het is ooit met lichte problemen begonnen, ouders krijgen niet de juiste hulp. Op een gegeven moment escaleert dat.’ Dat deze escalaties tot uithuisplaatsingen leiden is volgens Bibo niet altijd nodig. Zolang er op preventief vlak eerder wordt ingegrepen. 

Een luisterend oor

‘Als er geen beweging is en patronen niet worden doorbroken dan loopt het uit de hand. Problemen worden zwaarder en professionele hulpverlening wordt onontkoombaar', aldus Bibo. Buurtgezinnen grijpt daarom terug op de fases daarvoor; door het bieden van sociale steun en praktische hulp. En dat kan al op de meest simpele manieren. ‘Denk aan een luisterend oor, een arm om je schouder en regelmatig het huis uit. We zijn steeds individualistischer geworden. Vroeger kregen gezinnen meer hulp van familie en buren. Dat scheelt enorm. Nu zitten ouders vaker achter de voordeur alleen te tobben. Zonder dat de sociale omgeving daar weet van heeft.’

'Eerder steun bieden voorkomt zwaardere maatregelen.’

Preventief hulp bieden zorgt voor harmonie, rust en minder stress voor zowel ouders als kind, legt Bibo uit. ‘We hadden een meisje van vijf in huis. Haar moeder kampte met psychische problemen. Als we eerder bij dit gezin betrokken waren, dan hadden we het in plaats van pleegzorg samen kunnen doen. Denk aan parttime opvoeden, bijvoorbeeld alleen in de weekenden. Eerder steun bieden voorkomt zwaardere maatregelen.’

Ondersteuning waar nodig

Buurtgezinnen werkt samen met formele hulpverlening en huisartsen en andere betrokken instanties zoals scholen en de kinderopvang. Vanuit hun signaleringsfunctie kan Buurtgezinnen worden ingeschakeld om formele hulpverlening te voorkomen. Dat kan ook andersom. ‘Denk aan gezinnen die al langere tijd formele hulp krijgen en waar de hulp afgeschaald wordt. Buurtgezinnen wordt dan ingezet om na de beroepsmatige ondersteuning informele steun te blijven bieden waar nodig.’

Hoge drempel verlagen

Daadwerkelijk hulp vragen en accepteren heeft nog wel een hoge drempel, stelt Bibo. ‘Mensen vinden vaak dat ze het in hun eigen netwerk moeten oplossen of schamen zich. Het is moeilijk om toe te geven dat je het niet redt of het niet zelf kan oplossen. Daarom hebben een mensen een zacht duwtje in de rug nodig.’ Buurtgezinnen doet dat op informele en toegankelijke wijze. ‘Ouders kunnen zichzelf aanmelden. Dan volgt er een uitgebreid kennismakingsgesprek. Wat gaat er lucht geven in dit gezin?’ De focus ligt op wat mensen zelf denken dat hen helpt. En dat is vaak heel praktisch. ‘Soms scheelt het al als het kind een paar uur per week bij een ander gezin kan spelen.’

 

Ieder huisje heeft z’n kruisje

Buurtgezinnen werkt vanuit het community perspectief. ‘We willen de shift maken naar een meer op de gemeenschap gerichte samenleving. Laten we elkaar meer helpen bij het opvoeden. Ieder huisje heeft z’n kruisje. Iedereen gaat weleens door een moeilijke periode en we zijn allemaal gebaat bij steun van een ander.’ En dat blijkt. ‘Er zijn ook vraaggezinnen die later steungezin worden. Dat geven we ook mee aan ouders; jouw tijd om te helpen komt nog. Dat is een mooi perspectief en geeft vertrouwen.’ 

‘Het zijn vaak hele gewone gezinnen. Gezinnen door het dagelijkse leven in de problemen komen. Buurtgezinnen wil beweging in gang zetten. Het is een eenvoudige manier om iets voor een ander te betekenen. Het levert je veel op om een ander te helpen, het maakt jouw eigen leven waardevol en het verbreedt je horizon.’

Dit artikel verscheen eerder op de website van Movisie

 

Lees meer over:
afbeelding van Dyonne van Haastert  

Dyonne van Haastert

Ik ben communicatieadviseur bij Movisie, het Nederlands kennisinstituut voor de aanpak van sociale vraagstukken. Ik zet mij in op thema's inclusie en diversiteit, versterken van de sociale basis, en laaggeletterdheid/basisvaardigheden.

Lees meer: