Buitenkamer als ontmoetingsruimte

Onder de naam Cultuurvlinder organiseer ik - naast mijn werk in de cultuursector - projecten in mijn eigen groene en multiculturele wijk, Mariahoeve in Den Haag. Deze projecten zijn kleinschalig, staan dicht bij de mensen en hebben kunst als het uitgangspunt. Ik wil mensen in contact brengen met kunst en cultuur omdat ik geloof dat kunstprojecten de wijk mooier maken en mensen positieve energie geven. Door te werken met professionele kunstenaars zijn het geen alledaagse projecten. Sommige zijn soms ook best kostbaar, maar allemaal leveren ze prachtig resultaten op. 

Ode aan de kleine dingen

Zo ontstond in 2020 het idee om creatieve workshops in huiskamers van buurtgenoten te organiseren. Echter, nog voordat de eerste workshops plaatsvond, overviel corona-pandemie ons. Ik besloot al heel snel mijn plan te wijzigen en uit te wijken naar de groene plekken in de wijk. Et voilà: buitenkamerworkshops waren geboren!

Ik geloof dat kunstprojecten de wijk mooier maken en mensen positieve energie geven

In drie creatieve workshops brachten deelnemers - samen met een gastvrouw of gastheer - een ode aan de kleine dingen in hun huis, de straat, de stad en de mensen die er wonen. In kleine groepjes van vier tot acht personen schreven ze een gedicht en maakten een illustratie. De resultaten werden vervolgens gedrukt op de risograaf, een stencilmachine. In de laatste les bundelden de deelnemers de losse bladen tot een zig-zag-boekje en lazen ze elkaar hun gedicht voor. 

In de buitenlucht

Het doel van deze workshops was om buurtbewoners met een klein netwerk meer in contact te brengen met andere buurtbewoners en door corona werd dit doel nog belangrijker. Doordat veel dingen niet door konden gaan, heeft dit project - dat in de buitenlucht plaatsvond - een bijzondere meerwaarde gehad voor de buurtbewoners. De workshops liepen de hele zomer van 2020 door en werden in het najaar afgesloten met een slotexpositie in een kunstruimte. Een groepje senioren was zo dankbaar dat ze op een veilige manier weer iets samen konden doen. Al hun activiteiten waren afgelast, wijkcentra waren dicht, vrijwilligerswerk was stopgezet. Voor ouderen wiens netwerk meestal al flink uitgedund is, was het bijzonder dat deze workshops wel doorgingen.  

Ook voor de docenten was dit project bijzonder. Ze hadden nog niet eerder met mensen met een klein sociaal netwerk gewerkt, daarom leek het mij goed om hen wat meer tools te geven voor we begonnen. Ik verzocht een kennis een mini-cursus Deep Listening te geven. Deze cursus gaat over bewust luistert naar de verhalen van anderen, waardoor je minder snel reageert of het invult voor de ander. Dit werd erg gewaardeerd door de docenten en zorgden voor een grote betrokkenheid bij het project waardoor het steeds meer ‘ons’ project werd.

Gastdames en -heren

Het uitgangspunt van de Buitenkamerworkshops was ontmoetingen stimuleren met name tussen mensen die niet zoveel mensen in hun buurt kennen en minder sociale contacten hebben. Omdat ik zelf nog niet zo lang in Den Haag woon en nog steeds een soort van buitenstaander ben, was ik me ervan bewust dat de kans groot was dat ik weinig respons zou krijgen. Daarom zocht ik contact met mensen die al betrokken waren bij een buurtinitiatief  en al contact hadden met andere buurtbewoners. Zij hielpen me om mensen te vinden die niet zo een groot netwerk hadden en vervulden tevens de cruciale rol van een gastheer/dame tijdens de workshops. Zij zorgden, naast voldoende deelnemers, ook voor dat de deelnemers zich op hun gemak voelden en terug bleven komen.

Lichtpuntjes

In onze wijk hebben we een fantastisch initiatief: de Lichtpuntjes van Mariahoeve. Deze groep vrouwen koken een keer per week voor buurtgenoten. Een aantal van deze dames had ook meegedaan aan de Buitenkamerworkshops. Het lag voor de hand om tijdens zo een avond een expositie te organiseren en de deelnemers uit te nodigen voor het diner. En zo gebeurde het. 

Drie verschillende groepen deelnemers ontmoetten elkaar en aten met elkaar. Geheel corona-proof. Tijdens de gangen door lazen zij elkaar hun eigen gedicht voor. Het werd een prachtige avond en de mensen konden niet stoppen met gedichten voorlezen. In een andere ruimte zat die avond nog een andere groep te eten en zij werden zo nieuwsgierig naar wat er in onze zaal gebeurde, dat ik de week daarna met die groep mee-at, vertelde over het project, enkele gedichten voorlas en hen de boekjes liet zien. 

Naast deze avondexpositie, organiseerde ik ook een dagexpositie en een grote slotexpositie in een kunstruimte. De deelnemers waren niet alleen trotse om hun werk in het openbaar te zien, maar waren ook enthousiast om elkaar weer te ontmoeten en kennis te maken met deelnemers van de andere groepen. Ook al ging dit beperkt (vanwege de corona maatregelen) was er veel nieuwsgierig naar de deelnemers en de boekjes van de andere groepen. Wie heeft er nog mee aan meegedaan? Ken ik die? Ik merkte dat dit weerzien mensen stimuleert om elkaar nog meer te ontmoeten in de wijk zodra de maatregelen dat toelaten.