Platform voor buurtontwikkeling

Actieonderzoek mét doelgroep

Vangnet voor wederkerigheid
Instrument
2 oktober 2018
Vangnet voor wederkerigheid

Foto: Dick Sijtsma (Flickr Creative Commons)

Jenny Zwijnenburg merkte dat het thuis bezoeken van eenzame bewoners niet voldoende was om hun isolement te doorbreken. Ze vroeg zich af wat het zou opleveren als deze mensen elkaar leerden kennen. Dit zette haar aan het denken. En aan het doen.

Jenny Zwijnenburg besloot op een onderzoekende manier te werk te gaan. Zij begon klein met een ‘computergroep voor mannen’. De mannen kregen gratis computerles. Jenny volgde nauwlettend wat er gebeurde. Ze merkte al snel dat er onderling contact en steun tot stand kwamen.

Op een dag kwam er een man bij de ruimte van de computergroep terecht. Hij zocht hulp van een vrijwilligersdienst bij zijn verhuizing. Jenny trok de stoute schoenen aan en vroeg aan ‘haar’ mannen of zij wilden helpen. Dat bleek een goede zet. De mannen waren blij dat ze iets terug konden doen voor de gratis computerles. Zo kwam ze er bij toeval achter dat het een grote wens van de deelnemers was om zelf actief te worden.

Sterk verhaal

Vanuit deze ervaring ging Jenny verder experimenteren. Ze hield goed bij wat er gebeurde, wat zij deed en wat dat opleverde. Doordat Jenny de vorderingen zo goed bijhield, had ze al na een aantal maanden een sterk verhaal. Op basis van dat verhaal kreeg ze van het Oranjefonds een bijdrage waarmee ze haar manier van werken kon uitbreiden en door ontwikkelen. Inmiddels ligt er een beschreven methode die de naam Vangnetwerken heeft gekregen.

Actieonderzoek

In samenwerking met Tranzo, het wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn van de universiteit van Tilburg, startte Jenny een onderzoek naar haar methode. De vorm werd actieonderzoek. Een onderzoeksmethode waarbij ook deelnemers uit de doelgroep bijdragen aan het onderzoek. Daarmee werkt het onderzoek empowerend voor de deelnemers.

Doel van actieonderzoek is kennisontwikkeling én het verbeteren van de positie van kwetsbare burgers. De onderzoeker is daarbij niet een onafhankelijke buitenstaander, maar een van de stakeholders. Samen met een aantal mensen uit haar Vangnetwerken onderzocht Jenny hoe haar methode werkt en wat eraan werkt. Een echte eyeopener was dat deelnemers heel goed in staat bleken om de waarde te benoemen. En dat zij ook goed onder woorden konden brengen welke professionaliteit zij prettig vinden.

Methode Vangnetwerken

Bij Vangnetwerken verbinden mensen zich aan elkaar. Zij worden ondersteund door sociaal werkers. Die zorgen dat fysieke ontmoeting plaats kan vinden. En ze stimuleren wederkerigheid en onderlinge steun in de groep. Uitgangspunt is dat ieder mens iets voor een ander wil en kan betekenen. Daardoor ontstaan bij Vangnetwerken wederkerige relaties.

Foto: Darla Hueske (Flickr Creative Commons)

De term Vangnetwerken verwijst naar twee processen. Het eerst is het gezamenlijk bouwen van onderlinge steunnetwerken. Het tweede is het resultaat, namelijk het ontstaan van vervangende sociale netwerken die een vangnet vormen voor mensen die sociale steun missen.

 

Resultaat van Vangnetwerken is dat deelnemers hun sociale netwerk vergroten. Zij geven en ontvangen sociale steun en versterken hun sociale vaardigheden. Doordat zij in staat worden gesteld om anderen te helpen of een bijdrage te leveren aan de buurt, voelen ze zich gewaardeerd en nuttig. Problemen en beperkingen wegen hierdoor minder zwaar. Mensen met heel verschillende kwetsbaarheden en talenten blijken samen verrassend krachtig.

Juist voor de sociale infrastructuur, die zo belangrijk blijkt te zijn in het verhaal van Jenny, is er de laatste jaren minder geld beschikbaar geweest. Brancheorganisatie Sociaal Werk Nederland heeft daarom een sterke sociale basis in wijken en buurten als uitgangspunt voor de komende jaren.  

Wil je ook aan de slag met actieonderzoek, maar heb je weinig tijd? Start met een ‘light-variant’. Vraag aan de mensen die je bereikt wat jouw werk voor hen betekent. Dat kan in groepsverband (focusgroep) of individueel. Schrijf het op en draag het uit! Deze eenvoudige stap levert veel kennis op. En het werkt positief in je relatie met de mensen voor wie je werkt. Zij krijgen de ruimte om te vertellen wat voor hen van belang is. Daar grote waarde aan toekennen werkt empowerend.

 

Jenny Zwijnenburg is sociaal werker en ontwikkelaar van de methode, maar bovenal een bevlogen vrouw die enthousiast vertelt over waarom haar methode zo goed werkt. Een uitgebreide methodebeschrijving van Vangnetwerken kun je per mail opvragen bij Jenny Zwijnenburg.

Lees het volledige interview met Jenny op Sociaal Werk Versterkt.

 

 

 

Lees meer: