Platform voor buurtontwikkeling

Zwaaien voor een glimlach

Zwaaistenen zorgen voor zwaai-rage in Zwolle
Instrument
afbeelding van Corinne  
28 november 2019
Zwaaien voor een glimlach

Spontaan onderzoek werd rage! Het overkwam Corinne, initiatiefnemer van de Zwaaisteen. Ze neemt ons mee in haar avontuur en deelt dilemma’s en wijze lessen die het zwaaien haar brachten.

‘Laten we workshops voor ouderen organiseren’, betrokken bewoners uit ons wijkcentrum opperden dit regelmatig wanneer we spraken over ouderen in onze wijk. Ik deelde hun enthousiasme, maar ik vroeg mij ook af of ouderen wel behoefte hebben aan nieuwe activiteiten. Of is het aanbod al groot genoeg?

Mini-buurtmuseum

Ik wilde dit graag onderzoeken, maar aangezien ik als zelfstandige sociaal werker werk in Zwolle, was het regelen van financiën één van de eerste uitdagingen. Gelukkig is er bij ons een lokaal fonds waarbij ik de financiering vrij vlot voor elkaar kreeg en al snel op pad kon namens ons wijkcentrum en wijkvereniging Wipstrikkwartier.

Ik koos voor de tactiek gewoon aanbellen. Om het gesprek bij de deur gelijk al op gang te helpen, ontwierp ik een mini-buurtmuseum waar iedere oudere iets van zichzelf in kon achterlaten. Zo gaf een 87-jarige man mij een foto van zijn kruimeldief, die symbool staat voor zijn schoonmaakster: ‘Ik eet soms zelfs een taartje met haar’, zei hij erbij. En een 93-jarige vrouw vertelde me dat ze alle bingo’s in de buurt afloopt en liet een bingo-prijsje achter in het museum.

Het spontane, ongeplande en ongewone karakter van mijn bezoekjes sprak de ouderen aan

Tijdens deze gesprekken nam ik het thema ontmoeten als invalshoek, daar is tenslotte altijd wel wat over te vertellen. Deze insteek gaf me meteen ook een beeld van de ontmoetingen die ouderen zoal hebben. Zo bleek de één vooral ontmoetingen buitenshuis te hebben, zoals bij een koor, terwijl de ander vooral ontmoetingen binnenhuis heeft met bijvoorbeeld de wijkverpleegster.

Aangezien ik zelf graag uit ga van de kansen die er liggen, vond ik de luchtigheid en aandacht voor mogelijkheden belangrijk in gesprekken. Zo vroeg ik ook naar wensen voor nieuwe en andere ontmoetingen, wat een positievere insteek heeft dan de klassieke vraag ’wat mis je?’.

Beetje reuring graag!

Het viel me op dat op één oudere na, niemand interesse had in het aangaan van meer ontmoetingen. Toch vroegen bijna alle ouderen: ‘Kom je snel weer langs?’ Wanneer ik dan voorstelde dat er ook mensen zijn die iedere week op bezoek kunnen komen, begonnen ze te haperen. Al snel kwam ik erachter dat juist het spontane, ongeplande en ongewone karakter van mijn bezoekje hen zo aansprak.

‘Ik heb geen behoefte om er steeds op uit te trekken en bezoek hoef ik ook niet elke dag. Maar naar buiten kijken en kinderen zien spelen of mensen zien lopen dat vind ik fijn.’ Reuring voor het huis was iets dat bleef terugkomen in gesprekken. Dat intrigeerde mij en ik besloot hierop in te zoomen.

Zwaaivrijwilligers

Gekscherend zei ik eens tegen een negentigjarige vrouw: ‘We zouden zwaaivrijwilligers in het leven moeten roepen. Zoals een groepje kinderen dat elke dag een paar keer langs u huis loopt om te zwaaien.’ Ook al vond iedereen dit maar een gek idee, toch raakte ik steeds weer de kern: het zwaaien draagt bij aan vrijblijvend, laagdrempelig contact.

Mijn verlangen werd steeds groter om hiermee iets te doen. En omdat ik in de meerwaarde van co-creatie geloof, organiseerde ik een brainstormsessie met een aantal welzijnspartners uit de buurt. Opbouwerker Marloes Markslag van Travers Welzijn was meteen enthousiast over ‘reuring voor het huis’ en we associeerden hierop door, totdat we op de Zwaaisteen uitkwamen.

De Zwaaisteen® is een stoeptegel met een zwaaihand die voorbijgangers uitnodigt om te zwaaien naar de bewoner waar de steen voor het huis ligt. Dit maffe idee testten we eerst op social media. Onvoorstelbaar hoeveel positieve reacties - en aanmeldingen! - we kregen! We startten daarom een pilot. Het idee was bewust nog niet af zodat we konden testen wat wel en niet werkt.

Ben je benieuwd wat jij kan doen met de Zwaaisteen? Bekijk hier de website.

Zwaaisteen is voor iedereen

Afgelopen augustus schilderden wij de eerste Zwaaisteen (sinds augustus 2019 heeft Zwaaisteen een flinke ontwikkeling meegemaakt, zie de update onderaan het artikel, red.). Wat er die dag gebeurde hadden we nooit verwacht. NOS Radio 1 had belangstelling en dus waren we ‘s morgens vroeg al live. Daarna volgden Hart van Nederland, het Jeugdjournaal en vele andere media. We genoten ervan. Maar de mediagekte bleek ook een keerzijde te hebben.

De Zwaaisteen werd omgedoopt tot dé oplossing voor eenzame ouderen, terwijl voor ons de Zwaaisteen juist voor alle leeftijden moest zijn. Het waren woorden die wij nooit hadden gebruikt en waar we nog steeds door worden achtervolgd.

Na alle media-aandacht kregen we meer aanvragen voor een Zwaaisteen. Geweldig! Zo vroeg een vrouw met Veluwse roots er één aan, omdat ze het in de stad zoveel moeilijker vond om contact te krijgen met haar buren. Ze hoopt dat de Zwaaisteen tot leuke reacties en gesprekken zal leiden. Ook kregen we aanvragen van jonge ouders met zwaai-grage kinderen. Binnen korte tijd had onze eigen wijk maar liefst 30 zwaaistenen.

Om de reuring bij de Zwaaisteen extra te stimuleren organiseerden wij een speurtocht voor de kinderen uit de wijk. Samen met mensen met een Zwaaisteen deden ze uitdagende opdrachten als: ‘ga met zoveel mogelijk mensen op één Zwaaisteen staan’ of ‘in hoeveel talen kunnen jullie elkaar groeten?’

Kritisch geluid

Ondanks alle fijne ontwikkelingen ontgingen de kritische geluiden ons echter niet. Sommige buurtgenoten, de zwaaiers, gaven aan dat bewoners met een Zwaaisteen vaak niet zichtbaar of afwezig waren. Dichte gordijnen, hoge planten en diepe voortuinen bleken een ergernis te zijn voor de zwaaiers.

Ook gaf iemand aan: 'Als ik de wijk uit wil, dan moet ik wel zes keer ergens zwaaien. Ik word er wat zenuwachtig van.’ Ook mensen met een Zwaaisteen werden zenuwachtig van al dat gezwaai. Bij nader inzien zaten zij toch liever ongezien in hun joggingpak onder een fleece kleed op de bank. En natuurlijk kwam ik ook iemand tegen die mij vertelde expres niet te zwaaien, omdat hij het gebeuren gigantische onzin vindt.  

Deze kritische geluiden nemen we mee om de Zwaaisteen verder te finetunen en ondertussen blijven we zwaaien, want: het is en blijft zinvol om elkaar te blijven ontmoeten!

Corinne Tijsseling is zelfstandige sociaal werker. Ze ontwikkelt, initieert en begeleidt verschillende projecten die aansporen tot meer contact en wederzijdse belangstelling wederzijds begrip. Nieuwsgierig geworden? Bekijk haar website.

Lees meer over:
afbeelding van Corinne

Corinne

De wijk, de buurt, dat houd mij bezig! Ik bedenk en organiseer graag op een creatieve en laagdrempelige manier ontmoetingen tussen buurtbewoners.
afbeelding van Corinne  

Corinne

De wijk, de buurt, dat houd mij bezig! Ik bedenk en organiseer graag op een creatieve en laagdrempelige manier ontmoetingen tussen buurtbewoners.

Lees meer: