Uitkeringsgerechtigden hebben regelvrije zones nodig om talenten te ontwikkelen
Foto: Still uit: Happy Return Winkel Zuidwest (Youtube)
De participatiewet biedt bewoners met een uitkering de kans om hun talenten te ontwikkelen. Gemeenten kunnen dat stimuleren met regelvrije zones en door gebouwen en kleine budgeten beschikbaar te stellen.
Het begon allemaal met een paar moeders met opgroeiende kinderen die te weinig geld hadden om hun kinderen in passende kleding te steken. Ze kwamen op het idee om vanuit hun woonkamer of garage kleding en schoenen te ruilen. Het dreigde bij een idee te blijven en daarom hebben we dit samen met een paar jonge dames uit de wijk verder ontwikkeld.
Goedkope kleding, participatieplekken en ontmoeting
Buurtbewoners met een laag inkomen konden vanaf augustus 2015 winkelen, koffiedrinken en elkaar ontmoeten in de Happy Return, zonder zich daarbij zorgen te maken over geld.
Collega sociaal werkers vonden er passende participatieplekken voor hun bewoners met een uitkering. En de drie aangehaakte bewoners leerden in korte tijd samen de Happy Return winkel te runnen. Ze leerden samenwerken met nieuwe vrijwilligers die niet gewend waren om te werken, of die kampten met beperkingen. Een spannend proces voor de jonge initiatiefnemers die zelf ook moesten wennen aan de nieuwe omgeving.
De winkel als vliegwiel voor nieuw initiatief
Wat begon met die ene vraag van moeders groeide uit tot een plek waar mensen met een uitkering met andere bewoners samenwerken aan een levendige creatieve wijk.
Vooral sinds de winkel in maart 2016 is verhuisd naar de hoek van de straat waar deze beter zichtbaar is. Met man en macht is er door de vrijwilligers verhuisd en geklust. De nieuwe trendy winkel biedt ruimte voor nieuwe plannen. Bewoners uit de wijk komen spontaan binnen, bieden hun talenten aan en komen met nieuwe ideeën. Vanuit het één ontstaat het ander. Toen we oude naaimachines kregen, volgde een speurtocht naar iemand die ze draaiend kon krijgen. Vanuit het repareren van de machines ontstond het idee voor De Happy Repair, waar mensen met een kleine beurs tegen kostprijs reparaties aan elektrische apparaten en dergelijke kunnen laten doen door handige mensen uit de wijk. Ook doen ze kleine verhuis- en tuinklussen.
In het nieuwe pand zijn ook de Talententafels ontstaan. Je mag er iets maken voor jezelf, je kunt kennis delen, iemand iets leren, workshops geven, enz. Door de veelheid van projecten waarin iedereen zijn plekje kan vinden, ontstaan er rondom de Happy Return telkens nieuwe vriendschappen en samenwerkingsverbanden. De laatste ontwikkeling is dat er in de vakantieperiode voor de eenzame ouderen een Happy Café wordt opgezet.
Niet zonder begeleiding en ondersteuning
Het ontstaan van de Happy Return lijkt als vanzelf te gaan. Toch is het een utopie om te denken dat deze bewoners het allemaal zelf wel kunnen. De meeste bewoners die via de participatiewet binnenkomen hebben geen geld. Vaak is het voor hen al zwaar om hun dagelijkse beslommeringen op een rij te krijgen. Ze denken (nog) niet aan hun talenten, aan een ruimte die ze nodig hebben of aan een startbedrag om een eigen initiatief te ontwikkelen. Ze staan in de overlevingsstand.
De praktijk leert dat bewoners ondersteuning nodig hebben van mensen die in hen geloven, die hen praktisch ondersteunen in het gebruiken van hun talenten, en die er voor hen zijn in een moeilijke periode.
Wij als sociaal werkers moeten die bewustwording meer op gang brengen, de signalen oppakken en collectieve activiteiten helpen uitzetten. Loslaten wanneer het mogelijk is, zelfstandig verder laten gaan wanneer dit kan. Maar belangrijk is dat de bewoners weten dat er altijd weer ondersteuning beschikbaar is als dit nodig is. Dat was bijvoorbeeld het geval toen het voor de jonge mede-initiatiefnemers in de Happy Return te zwaar werd om met al die verschillende nieuwe vrijwilligers om te gaan. Samen, maar onder begeleiding, leerden ze hun eigen grenzen aan te geven en bedachten ze een systeem om de nieuwe vrijwilligers te begeleiden.
Regelvrije zones en kleine budgeten zijn nodig
Als wijkteam hebben wij de verantwoordelijkheid gekregen om de participatiewet uit te voeren, door bewoners te helpen aan een participatieplek. Het is van belang dat de gemeente dit faciliteert, meedenkt en dit mogelijk maakt. Daarom zou ik willen pleiten voor regelvrije zones waar bewoners mogen experimenteren zonder dat ze bang hoeven te zijn dat ze hun uitkering kwijtraken. Waar ze de ruimte krijgen zichzelf en hun talenten te ontdekken zodat ze langzamerhand weer kunnen werken aan structuur, een netwerk en mogelijk een baan. Ook is het beschikbaar stellen van gebouwen en kleine budgeten noodzakelijk. Een bewoner die op zijn eigen manier zijn talenten kan benutten zal immers veel minder op de maatschappij leunen. Zo’n bewoner kan zelf tot steun worden voor anderen.
